Chặn đứng hành vi đi ngược chiều, lùi xe trên cao tốc

Đề xuất tăng mức phạt

Ngày 26/8 vừa qua, mạng xã hội lan truyền đoạn clip ghi lại cảnh một chiếc ô tô đi ngược chiều với tốc độ cao ở làn sát dải phân cách giữa - khu vực có tốc độ tối đa đạt 120km/h trên cao tốc Hà Nội - Hải Phòng đoạn cao tốc qua huyện Văn Giang (Hưng Yên). Ngay sau đó, Đội tuần tra kiểm soát giao thông đường bộ cao tốc số 2 đã vào cuộc xác minh sự việc và xử lý nghiêm vi phạm.

Thường xuyên di chuyển từ hai chiều Hà Nội và Hải Dương, anh Nguyễn Văn Bình (Ninh Giang, Hải Dương) không dưới 1 lần bắt gặp tình trạng ô tô chạy ngược chiều trên cao tốc Hà Nội - Hải Phòng. "Phương tiện lưu thông trên đường cao tốc với tốc độ nhanh, gặp xe đi lùi sẽ không phanh kịp, dễ dẫn đến tai nạn. Hành vi này cũng nguy hiểm không khác gì uống rượu bia lái xe nên cần phạt thật nặng", anh Bình nói.

Trong năm 2023, qua hệ thống giao thông thông minh, Công ty TNHH Một thành viên Quản lý đường ô tô cao tốc Hà Nội - Hải Phòng đã phát hiện hàng loạt vụ xe ô tô cố tình đi lùi trên cao tốc này. Năm 2023 đã xảy ra 74 trường hợp xe đi lùi, đi ngược chiều trên cao tốc, tính đến tháng 10/2024 cũng xảy ra gần 70 vụ.

Ông Nguyễn Thanh Tùng, Trưởng phòng Quản lý vận hành, Công ty TNHH Một thành viên quản lý đường ô tô cao tốc Hà Nội - Hải Phòng cho biết, tai nạn giao thông do hành vi đi lùi, đi ngược chiều trên cao tốc thường để lại hậu quả rất nặng nề. "Hành vi này uy hiếp nghiêm trọng an toàn giao thông của người và phương tiện tham gia giao thông và gây nguy hiểm cho các phương tiện khác", ông Tùng nói.

Là đơn vị quản lý 4 tuyến cao tốc, ông Bùi Đình Tuấn, Trưởng ban Khai thác, Tổng công ty Đầu tư và Phát triển đường cao tốc VN (VEC) cho hay, dù trên các tuyến cao tốc do đơn vị đầu tư, quản lý không có đầy đủ hệ thống camera giám sát, song đơn vị vẫn phát hiện các trường hợp xe đi lùi, đi ngược chiều trên cao tốc. Đơn cử, năm 2024l, trên cao tốc Hà Nội - Lào Cai đã ghi nhận 2 trường hợp xe đi lùi đi ngược chiều. "Đặc thù cao tốc chạy với tốc độ cao, việc đi lùi, đi ngược chiều có thể dẫn tới va chạm, hậu quả khôn lường mà hành vi này có thể gây ra những vụ tai nạn thảm khốc", ông Tuấn nói.

Để hạn chế tình trạng này, tại dự thảo nghị định hướng dẫn Luật đảm bảo trật tự ATGT đường bộ, Bộ Công an đề xuất tăng mức phạt từ 16 - 18 triệu đồng lên 30 - 40 triệu đồng, đồng thời bị trừ hết 12 điểm của giấy phép lái xe, thay vì bị tước giấy phép lái xe từ 5-7 tháng so với quy định hiện nay đối với hành vi đi lùi, đi ngược chiều trên cao tốc.

Lý giải cho đề xuất này, Cục CSGT cho biết, qua tuần tra, kiểm soát và xử lý vi phạm cho thấy, những hành vi vi phạm trật tự ATGT, trong đó có hành vi đi lùi, đi ngược chiều trên cao tốc diễn biến phức tạp và có chiều hướng gia tăng, trong khi đây là hành vi tiềm ẩn nguy cơ cao dẫn tới tai nạn giao thông nghiêm trọng. Bởi vậy, tại dự thảo nghị định về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực đường bộ, Bộ Công an đã đề xuất nâng mức phạt tiền từ 16-18 triệu đồng lên 30 - 40 triệu đồng, trừ hết 12 điểm của giấy phép lái xe để đảm bảo tính răn đe.

Nên xử lý hình sự, tước bằng lái vĩnh viễn

Tán thành đề xuất này, ông Khương Kim Tạo, nguyên Phó Chánh văn phòng Ủy ban An toàn giao thông Quốc gia cho rằng, thời gian gần đây chúng ta mới bắt đầu quản lý đường cao tốc nên kinh nghiệm về quản lý chưa có nhiều. Ở góc độ nào đó, hành vi lùi xe, đi ngược chiều trên cao tốc có xác suất gây tai nạn giao thông hơn cả hành vi vi phạm nồng độ cồn ở mức cao nhất. Bởi vậy, hành vi này phải đưa vào mức xử lý cao nhất trong các hành vi phạm vi phạm hành chính và trừ điểm GPLX cũng phải trừ điểm kịch khung.

Hành vi chạy ngược chiều trên đường cao tốc phải hủy giấy phép lái xe và sau thời hạn từ 2 - 3 năm mới cho học lại. Bên cạnh đó, hành vi chạy ngược chiều trên đường cao tốc là hành vi cực kỳ nguy hiểm, đây là biết trước cái chết mà vẫn cố tình làm, vì vậy, không thể coi là hành vi thông thường, vô ý được, cần phải hình sự hóa. Vì vậy, theo tôi nên đưa vào khung hình phạt tối thiểu là 3 tháng tù giam hoặc 3 tháng tù treo sẽ có tính răn đe hơn.

Đồng quan điểm, GS.TS Từ Sỹ Sùa, giảng viên cao cấp Trường Đại học GTVT cho rằng, đây là hành vi xem thường pháp luật, xem thường tính mạng của những người tham gia giao thông khác. Nếu không có chế tài đủ mạnh thì trong tương lai những hành vi này sẽ còn tái diễn. Các cơ quan chức năng cần sửa luật theo chiều hướng nâng cao mức xử phạt đối với hành vi chạy ngược chiều trên cao tốc thì mới có thể ngăn ngừa được thảm họa giao thông. Đã đến lúc chúng ta phải có chế tài thật nghiêm khắc để chặn đứng hành vi nguy hiểm này, cần xử lý hình sự vì đây là hành vi gây nguy hiểm cho xã hội nhưng chưa thành.

Trong khi đó, ông Nguyễn Văn Thanh, nguyên Chủ tịch Hiệp hội Vận tải ô tô VN cho rằng, trên đường cao tốc cho phép chạy tốc độ rất cao, thường từ 80 - 120km/h. Đi ngược chiều hay lùi xe trên cao tốc còn nguy hiểm hơn hành vi sử dụng ma túy hay sử dụng nồng độ cồn quá mức cho phép. Đây là hành vi cố tình vi phạm pháp luật, nếu xảy ra sẽ là tai nạn hết sức nghiêm trọng.

Theo ông Thanh, đến năm 2030, chúng ta sẽ có 5.000km đường cao tốc, những tai nạn hết sức nghiêm trọng có thể xảy ra nếu không nhanh chóng có được sự chuyển biến trong việc nâng cao ý thức khi tham gia giao thông trên đường cao tốc của người lái xe.

Để tránh các vụ việc tái diễn, các đơn vị cần tăng cường tuyên truyền người dân, các doanh nghiệp vận tải về việc chấp hành đúng quy định pháp luật cũng như các kỹ năng điều khiển xe trên đường cao tốc. Đồng thời, cần tăng năng lực giám sát và xử phạt vi phạm, vì phạt nặng là một trong những cách tuyên truyền tốt nhất. Vì vậy, cần nhanh chóng đưa hành vi đi lùi xe, chạy ngược chiều trên cao tốc vào mục có tính nguy hiểm cao, có thể truy tố hình sự, ngăn chặn sớm hành vi nguy hiểm này, đảm bảo môi trường tham gia giao thông trên cao tốc an toàn, văn minh hơn.