Sản xuất ô tô điện Trung Quốc tiến thoái lưỡng nan

Chính phủ Trung Quốc tham vọng dẫn đầu trong ngành sản xuất ô tô điện

Các nhà sản xuất ô tô tại thị trường đông đúc và khổng lồ nhất thế giới - Trung Quốc (TQ) đang rơi vào tình trạng tiến thoái lưỡng nan khi giới chức hối thúc bán ô tô điện nhưng người mua lại chuộng xe truyền thống, đặc biệt là xe thể thao đa dụng (SUV) sử dụng xăng.

Tham vọng dẫn đầu thế giới

Hiện nay, ngành sản xuất ô tô TQ khá náo nhiệt vì giới chức Bắc Kinh coi xe điện là ngành tiềm năng mà nước này có thể đi đầu trên thế giới. Trong đó, kế hoạch phát triển công nghệ do Chính phủ công bố vào năm 2013 kêu gọi đưa TQ trở thành đất nước xếp thứ hai về các nhãn hiệu xe điện toàn cầu trong năm 2025. Vì vậy, trong đề xuất được công bố vào tháng 9 vừa qua, Chính phủ hối thúc phát triển phân khúc xe điện hoặc xe lai điện chiếm 8% sản lượng của mỗi nhà sản xuất ô tô nội địa vào năm tới. Tiếp đó, con số này sẽ tăng lên 10% trong năm 2019 và 12% trong năm 2020. 

Trước ưu đãi và khuyến khích của Chính phủ, các hãng sản xuất ô tô trong nước và thế giới đều chú trọng tới dòng xe này. Tại triển lãm ô tô Thượng Hải - sự kiện thu hút sự chú ý của giới ô tô trong nước và thế giới, rất nhiều dòng xe điện đã được trưng bày, nhấn mạnh các ưu điểm về chi phí phải chăng và khẳng định độ tin cậy của công nghệ xe điện nhằm thu hút khách mua TQ. Hầu hết các nhãn hiệu ô tô TQ và trên toàn cầu đều trưng bày ít nhất một mẫu ô tô điện, nếu không nói là một dòng xe điện chuẩn bị ra thị trường bên cạnh các dòng ô tô SUV và sedan mới nhất. 

Chi nhánh Buick của Tập đoàn sản xuất ô tô General đã thông báo kế hoạch bán xe sedan lai điện Velite 5 tại TQ. Buick cũng dự định bán xe LaCrosse lai tại thị trường đông dân nhất hành tinh này. 

Tháng này, Tập đoàn sản xuất mô tô Ford cũng thông báo sẽ bán một dòng xe SUV hoàn toàn chạy bằng điện và xe sedan lai điện Mondeo Energi tại TQ. Dòng xe Mondeo sẽ do doanh nghiệp liên doanh giữa Ford và hãng sản xuất ô tô Changan của Trung Quốc phối hợp chế tạo. 

Ford cho biết, đến năm 2025, hãng dự tính, doanh số bán xe điện chiếm 70% tổng doanh số tại TQ. “Chúng tôi sẽ ưu tiên những kế hoạch điện hóa nhằm phản ánh tầm quan trọng TQ với vai trò là thị trường xe điện toàn cầu”, Giám đốc Điều hành Ford Mark Fields nói. 

Trong khi đó, Tập đoàn sản xuất ô tô Volkswagen AG sẽ thông báo kế hoạch sản xuất xe điện tại quốc gia lớn nhất châu Á và ra mắt một mẫu xe điện do hãng chế tạo. Honda Motor cũng sắp ra mắt dòng xe điện tương lai có tên NeuV.

Mục tiêu quá tham vọng?

Tuy nhiên, nhiều người trong ngành cho biết, một số nhà sản xuất ô tô đã cảnh báo Bắc Kinh rằng, những mục tiêu mà Chính phủ đặt ra quá tham vọng. Theo báo chí địa phương, giới chức có lẽ đã chấp thuận hạ thấp hoặc tạm ngừng các kế hoạch này và sẽ đưa vào kế hoạch sửa đổi bổ sung dự kiến công bố trong năm nay. Tuy nhiên, đến nay chưa có thông tin chính thức.

Áp lực điện hóa ngành ô tô tại Trung Quốc ngày càng trở thành nỗi đau đầu của các nhà sản xuất ô tô trong bối cảnh tăng trưởng doanh số chậm lại, song cạnh tranh ngày càng gay gắt. Tăng trưởng doanh số giảm 1,7% trong tháng 3 so với cùng kỳ năm ngoái (15%). Trong khi đó, doanh số bán xe SUV lại chiếm 40% tổng doanh số các phương tiện vận tải.

Ông John Zeng đến từ Tập đoàn ô tô LMC nhận định: “Kể cả đến năm 2020, ngành ô tô điện cũng không phải là ngành kinh doanh có lợi nhuận. Ngành công nghiệp này phải chuẩn bị kịch bản xấu nhất”.

Các nhãn hiệu Trung Quốc khác cũng cung cấp xe điện nhưng hầu hết chỉ bán được vài trăm chiếc trong năm ngoái. Đó là một phần lý do khiến giá xe điện đội lên 50.000 USD hoặc cao hơn 2-3 lần giá các dòng xe chạy bằng xăng tương đương. Nhiều nhãn hàng ô tô cam kết có thể phát triển ô tô chạy tới 200km/lần sạc.

Tuy nhiên, giới phân tích cho rằng, chi phí mua xe còn cao; quãng đường/lần sạc quá ngắn. Trong khi đó, số điểm sạc xe trên đường còn thưa thớt. “Điều chúng tôi lo ngại nhất đối với người mua xe ô tô điện là sự bất tiện khi sạc và hầu hết quãng đường/lần sạc đều khá ngắn”, ông Zhang Zin, nhà phân tích ô tô độc lập chia sẻ. 

Để xoa dịu nỗi lo, nội các Trung Quốc yêu cầu cơ quan năng lượng Nhà nước tăng cường lắp đặt trạm sạc. Theo đó, Trung Quốc đặt mục tiêu có 10.000 trạm sạc công cộng và 800.000 trạm sạc tư nhân đến năm 2018, tăng 50.000 trạm so với năm 2016. Về lâu dài, Chính phủ muốn xây dựng hệ thống trạm sạc có thể phục vụ 5 triệu phương tiện chạy điện cùng lúc tính đến năm 2020.