"Tiền ảo" Octa: Nằm ngoài pháp luật, mặc sức tung hoành?

Người chơi ngồi trước trụ sở Mt.Gox (Sàn GD tiền ảo Bitcoin tại Nhật Bản đã sập vào năm 2014) để đòi tiền

Ai quản lý hoạt động kinh doanh tiền ảo?

Theo Luật sư Trương Thanh Đức, Công ty luật Batisco, chiếu theo các quy định của pháp luật, tiền ảo Octa là kinh doanh đa cấp trái luật. Vì Octa không phải hàng hóa, vật chất hiện hữu, cũng không phải tiền tệ mà là một dạng dịch vụ không rõ ràng. Chỉ nói riêng về tiền ảo thì nó đã không được pháp luật thừa nhận.

Trao đổi với Báo Giao thông về tính hợp pháp của đơn vị kinh doanh Octa tại Việt Nam, mà cụ thể là Tập đoàn Octa Capital, Thứ trưởng Bộ Công thương Trần Quốc Khánh khẳng định: “Bộ Công thương không cấp Giấy chứng nhận đăng ký hoạt động bán hàng đa cấp cho đơn vị này”. Hiện nay, Bộ Công thương đang thực hiện chức năng quản lý Nhà nước đối với hoạt động bán hàng đa cấp trong phạm vi cả nước. Tuy nhiên, Octa không được coi là hàng hóa. 

Trong khi đó, khi trao đổi với Báo Giao thông, ông Nguyễn Ngọc Cảnh, Vụ trưởng Vụ Quản lý ngoại hối, NHNN, cũng cho hay, “đây (Octa - PV) là một dạng tiền kỹ thuật số (tiền ảo) và NHNN đã có giải thích rõ ràng”. Theo đó, các quy định của pháp luật hiện hành về tiền tệ và ngân hàng, tiền ảo không phải là tiền tệ và không phải là phương tiện thanh toán hợp pháp tại Việt Nam. Do đó, việc sử dụng tiền ảo làm phương tiện thanh toán không được pháp luật thừa nhận và bảo vệ. Tới nay, các tổ chức tín dụng cũng không được phép sử dụng các dạng tiền ảo như một loại tiền tệ hoặc phương tiện thanh toán khi cung ứng cho khách hàng”.

Tuy nhiên, đó mới chỉ là lý giải của NHNN về mặt quản lý dưới góc độ phương tiện thanh toán. Còn về việc quản lý hoạt động kinh doanh đối với loại tiền ảo này, thì chưa rõ đâu là đơn vị quản lý vì nó chưa nằm trong bất cứ quy định pháp luật nào.

Lỗ hổng luật pháp?

Trao đổi với một chuyên gia về tiền tệ, vị này cho hay, nhìn vào bản chất vấn đề, việc nhà đầu tư lấy ngoại tệ đầu tư ra nước ngoài có hợp pháp hay không cần phải căn cứ vào quy định của Luật Đầu tư 2014 và 2 Nghị định hướng dẫn (Nghị định 83 về đầu tư trực tiếp và 135 về đầu tư gián tiếp ra nước ngoài). Chiếu theo đó, tiền ảo không nằm trong danh mục đối tượng điều chỉnh nào.

Ông Phan Đức Hiếu, Phó Viện trưởng Viện nghiên cứu Quản lý kinh tế Trung ương (CIEM) cho hay, trước hết, việc chuyển tiền ra nước ngoài đầu tư phải tuân thủ quy định về quản lý ngoại hối của NHNN. Còn đối với hoạt động kinh doanh tiền Octa mà Báo Giao thông nêu (cũng như các loại tiền ảo khác), hiện nay chưa có quy định nào điều chỉnh, kể cả danh mục 267 ngành nghề kinh doanh có điều kiện cũng không bao gồm loại hình này. Ông Hiếu thừa nhận đây chính là lỗ “hổng” của pháp luật hiện nay và cho rằng các bộ ngành phải đề xuất để bổ sung.

Đối với một số nội dung PV Báo Giao thông đặt ra với NHNN như: Quy định của pháp luật về chuyển tiền đầu tư ra nước ngoài như thế nào? Số lượng ngoại tệ mỗi cá nhân/tổ chức được chuyển mỗi lần bao nhiêu? Tại sao NHNN mới chỉ đưa ra cảnh báo mà không đề xuất cấm kinh doanh tiền ảo... được đại diện cơ quan này khất và yêu cầu Báo Giao thông gửi công văn để trả lời.

Đổ xô chơi tiền ảo mới - “Sức hút” mang tên Octa