Báo giấy thế giới vật vã chuyển mình

The Independent ra ấn phẩm cuối cùng ngày 26/3 vừa qua

“Cái chết được báo trước”

Ngày 13/2, BBC đăng tải thông tin về việc nhật báo hơn 30 năm tuổi của nước Anh: The Independent (Độc lập) bị khai tử. Theo đó, The Independent và The Sunday Independent (Độc lập Chủ Nhật) chính thức ngừng ấn bản vào tháng 3, chỉ còn phiên bản điện tử.

BBC dẫn lời ông chủ tờ báo nổi tiếng bậc nhất nước Anh - tài phiệt người Nga Evgeny Lebedev cho biết, số báo giấy cuối cùng của The Independent ra ngày 26/3/2016. Với động thái này, The Independent trở thành “tờ báo trong nước đầu tiên chỉ dùng bản online”.

Trong lịch sử, The Independent đã tạo ra bước đột phá trong làng báo chí Anh và thế giới khi ra mắt vào những năm 1980. Tại thời điểm “hoàng kim” của mình, tờ báo phát hành 428.000 bản in/ ngày. 25 năm sau đó, con số này giảm xuống còn 28.000 bản/ngày, với các số ra ngày thường.

Có thể nói, sự suy giảm lượng độc giả báo giấy có thể xem là “cái chết đã được báo trước” đối với những tờ báo có thâm niên của Anh, Mỹ, Australia. Trên thực tế, ngoài tờ The Independent, làng báo chí Anh đang trải qua những ngày tháng đen tối.

Nhiều nhật báo có truyền thống và tên tuổi đang phải vật lộn với làn sóng cạnh tranh khốc liệt từ các loại hình báo chí đa phương tiện khác. Cách đây 10 năm, từ con số 13 triệu bản in/ngày, đến nay lượng báo phát hành trên toàn nước Anh đã giảm một nửa, chỉ còn khoảng 7,5 triệu bản/ngày.

Chưa kể, doanh thu quảng cáo trên báo in cũng sụt giảm mạnh, điển hình như tờ Daily Mail (Thư tín hàng ngày) đã giảm 20% doanh thu quảng cáo từ đầu năm 2016 đến nay.

Hai tờ báo lớn khác của Anh gồm Financial Times (Thời báo Tài chính) và The Guardian (Người Bảo vệ) cũng bắt đầu lên kế hoạch cắt giảm chi tiêu, tinh giản biên chế nhằm bù đắp thâm hụt doanh thu năm qua.

Cùng chung số phận, ngày 16/3 năm nay, công ty truyền thông lớn nhất Australia Fairfax Media đã tuyên bố cắt giảm 120 việc làm ở 3 tờ báo giấy lớn của nước này, gồm: The Australian Financial Review, The Age và tờ báo 185 năm tuổi Sydney Morning Herald. Như vậy, cho tới nay Fairfax đã cắt giảm 1.900 việc làm, tương đương với 1/5 nhân viên của công ty vào năm 2012 và tiếp tục thực hiện việc cắt giảm nhân viên.

Thời của báo điện tử và mạng xã hội

Theo các nhà phân tích, sự phát triển của các loại hình báo chí đa phương tiện là hệ quả tất yếu của xu thế truyền thông số hiện nay.

Thay cho báo giấy, The Independent điện tử lên kế hoạch tập trung phát triển báo điện tử để phù hợp với các phương tiện kỹ thuật số, như: Phát triển nội dung mới, tạo ứng dụng đọc báo trên điện thoại mới, đổi mới giao diện báo điện tử, phát triển website… Đây được xem là hướng đi “khôn ngoan” bởi ứng dụng báo điện tử trên điện thoại di động là xu thế được dự báo sẽ chiếm lĩnh thị trường báo chí.

Tài phiệt người Nga Evgeny Lebedev sở hữu The Independent nói: “Đây là thời điểm báo chí được nhiều người đọc và tôn trọng ở khắp mọi nơi”, ông Lebedev cũng cho rằng đã đến lúc báo giấy phải nhường lại cho thời đại kỹ thuật số: “Báo chí đang thay đổi và sự thay đổi đó là do nhu cầu của độc giả. Tương lai của báo chí là kỹ thuật số. Quyết định của chúng tôi nhằm bảo vệ thương hiệu The Independent và cho phép chúng ta tiếp tục đầu tư vào mảng nội dung để thu hút nhiều độc giả đến với bản online. The Independent luôn luôn là một tờ báo tiên phong với nhiều sự kiện mới, là một di sản đáng tự hào của nước Anh”.

Mỗi tháng, tờ báo điện tử The Independent thu hút lượng độc giả lên đến 58 triệu người và là một trong những tờ báo điện tử hoạt động mạnh nhất trên các mạng xã hội.

Columbia Journalism Review thì dẫn nhận định cho rằng, mạng xã hội đang “nuốt chửng” mọi thứ, trong đó,  báo chí chỉ là một nhánh nhỏ trong hoạt động kinh doanh của các nền tảng mạng xã hội (social platforms).  

Còn Viện Nghiên cứu Báo chí Reuters (RISJ), trực thuộc Đại học Oxford (Anh) thì cho rằng, nhiều hãng tin đang phải chật vật để tìm kiếm lợi nhuận từ các nội dung trực tuyến, khi mà ngày càng nhiều người dùng các thiết bị di động thông minh muốn khám phá tin tức thông qua các công cụ tìm kiếm hoặc qua mạng xã hội, thay vì trực tiếp vào các trang tin điện tử của các hãng tin này.

Nghiên cứu của RISJ cũng chỉ ra rằng 40% người dùng smartphone đang sử dụng Facebook để tìm kiếm, đọc, bình luận và chia sẻ các tin tức mỗi tuần. Các ứng dụng nhắn tin và mạng xã hội mới nổi khác như: WhatsApp, Instagram hay Snapchat... cũng đang đóng vai trò ngày càng lớn và quan trọng trong việc chia sẻ tin tức.  Một báo cáo của trang NewspaperDeathWatch.com đưa ra dự đoán, nhu cầu về phóng viên sẽ giảm khoảng 13% trong những năm tới.

Independent xuất bản số cuối cùng, chấm dứt 30 năm báo giấy