 |
| Những vấn đề “nóng” được các ĐBQH đặt ra trong phiên chất vấn Bộ trưởng GTVT Nguyễn Văn Thể - thành viên Chính phủ đầu tiên đăng đàn ngày 4/6. |
Tập trung, huy động nguồn lực phát triển hạ tầng giao thông; công khai, minh bạch hoạt động của các trạm thu phí BOT, đảm bảo hài hòa lợi ích giữa người dân, Nhà nước và nhà đầu tư; chú trọng phát triển hạ tầng đường sắt... là những vấn đề “nóng” được các ĐBQH đặt ra trong phiên chất vấn Bộ trưởng GTVT Nguyễn Văn Thể - thành viên Chính phủ đầu tiên đăng đàn ngày 4/6.
Kiểm toán trước khi quyết toán dự án BOT
Trong tổng số 36 ĐB đặt câu hỏi, 18 ĐB với 21 lượt tranh luận liên quan đến các vấn đề của ngành GTVT. Nội dung được nhiều ĐB đề cập nhất là các hoạt động liên quan đến trạm thu phí BOT.
Trả lời ĐB Nguyễn Ngọc Phương (Quảng Bình), đề nghị làm rõ sự chênh lệch giữa hợp đồng dự án BOT với kết quả kiểm toán, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể cho biết, khi dự án BOT được duyệt dự toán tổng mức đầu tư, trong đó gồm nhiều phần dự phòng (như dự phòng trượt giá, dự phòng khối lượng, dự toán kinh phí GPMB) và những vấn đề có thể phát sinh kinh phí. Do đó, dự toán của một dự án BOT thường có giá trị lớn. Tuy nhiên, đó chỉ là giá trị khái toán. Tổng mức đầu tư thực tế của một dự án BOT chỉ được xác định khi thực hiện quyết toán. Để đảm bảo tính công khai, minh bạch, quá trình thực hiện, Bộ GTVT đã chủ động kiến nghị Kiểm toán Nhà nước cùng tiến hành kiểm toán trước khi Bộ GTVT quyết toán. Với 56 trạm BOT, đến thời điểm này, Kiểm toán Nhà nước đã tham gia kiểm toán 50 dự án, 6 dự án nữa đang triển khai.
Để đảm bảo quyền lợi của người dân, Nhà nước và doanh nghiệp, trong hợp đồng có một điều khoản giá trị sau quyết toán là căn cứ để Bộ điều chỉnh thời gian thu phí và các chính sách liên quan đến phí. Do đó, việc Kiểm toán Nhà nước phát hiện có sự chênh lệch giữa giá trị kiểm toán và tổng mức đầu tư dự án được duyệt ban đầu là điều hiển nhiên. “Với những dự án chúng ta triển khai nhanh, ít biến động giá, ít phát sinh khối lượng thì những phần dự phòng này là phần chênh lệch số năm mà Kiểm toán đã chỉ ra. Theo số lượng chúng tôi đang so sánh, số liệu kiểm toán của Kiểm toán Nhà nước và số liệu quyết toán của Bộ GTVT thường tương đồng với nhau, đặc biệt giá trị quyết toán của Bộ GTVT tại nhiều dự án thấp hơn cả giá trị của Kiểm toán Nhà nước”, Bộ trưởng nói và thông tin, căn cứ tính phí, giảm phí dựa vào lưu lượng xe đi qua các trạm, khả năng hoàn vốn của dự án.
Sớm công khai mọi dữ liệu về BOT
Cùng chung quan tâm về vấn đề BOT, các ĐB Lý Tiết Hạnh (Bình Định), Lưu Bình Nhưỡng (Bến Tre), Nguyễn Lân Hiếu (An Giang), Hoàng Quang Hàm (Phú Thọ), Trương Trọng Nghĩa (TP HCM), Mai Sỹ Diến (Thanh Hóa)... cũng nêu ra một số bất cập ở những dự án cụ thể, đồng thời đặt câu hỏi về hướng giải quyết chung cho vấn đề này.
Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể đã giải đáp cặn kẽ từng trường hợp cụ thể, đồng thời đưa ra những giải pháp căn cơ giải quyết những vấn đề chung về các dự án BOT. Theo Bộ trưởng, thời gian qua, vấn đề thể chế chính sách về đầu tư PPP chưa thực sự hoàn chỉnh đã dẫn tới một số vướng mắc. Một số biểu hiện mà dư luận cho rằng, có sai phạm trong quá trình thực hiện các dự án BOT vừa qua cũng đã được các cơ quan chức năng chỉ ra và Bộ GTVT đang tiếp thu, khắc phục một cách triệt để. “Để đảm bảo hài hòa lợi ích của Nhà nước, người dân và doanh nghiệp, chúng tôi sẽ quan tâm đặc biệt với những dự án BOT hiện nay có vấn đề, có dư luận, từ đó phối hợp với địa phương nghiên cứu, đề xuất giải pháp xử lý ngay. Còn về lâu dài, chúng ta thực hiện nghiêm Nghị quyết 437 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, sắp tới chỉ tổ chức triển khai trên đường song hành, đường mới hoàn toàn”, Bộ trưởng Thể nhấn mạnh.
Về mặt thể chế, Bộ trưởng thông tin hiện nay, Chính phủ đã chỉ đạo Bộ KH&ĐT khẩn trương xây dựng Luật Đầu tư theo hình thức đối tác công - tư (PPP), trong đó quy định toàn bộ trách nhiệm và các cơ chế chính sách để thực hiện một cách căn cơ.
Trả lời câu hỏi của ĐB Nguyễn Phước Lộc (TP HCM), Đàng Thị Mỹ Hương (Ninh Thuận) về việc: “Khi nào tất cả các trạm BOT giao thông công khai tổng mức đầu tư, số tiền đã thu hàng ngày và số năm thu phí trên bảng điện tử đặt tại trạm BOT giao thông?”, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể cho biết, việc công khai số liệu ở trạm thu phí có thể thực hiện được. Cuối năm nay chúng ta đưa vào thu phí tự động thì khi đó có hệ thống máy giám sát thường xuyên hàng ngày, hàng giờ, mọi dữ liệu công khai minh bạch. Vì thế, từ nay đến cuối năm sẽ trang bị cho tất cả các trạm thu phí QL1 và đường Hồ Chí Minh qua Tây Nguyên hệ thống này để người dân có thể giám sát chặt chẽ.
Trước mắt, số liệu được công khai trên trang web của Bộ GTVT. Hiện nay, trên website của Bộ GTVT, toàn bộ 88 dự án BOT đều có thông số đầy đủ, ĐBQH và người dân có thể truy cập vào đó xem xét.
Vì sao phải chỉ định thầu?
Về chất vấn của ĐB Trương Trọng Nghĩa liên quan đến việc cử tri phản ánh nhiều dự án BOT, BT được chỉ định thầu, không qua đấu thầu, Bộ trưởng Thể khẳng định hiện nay không dự án nào không tổ chức đấu thầu, không công khai trên website của Bộ KH&ĐT với thời hạn theo quy định là 1 tháng. Trong thời gian đó, các nhà đầu tư quan tâm sẽ nghiên cứu thông tin, chuẩn bị hồ sơ để tham gia đấu thầu dự án. Với những dự án có từ 2 nhà đầu tư tham gia trở lên, Bộ GTVT sẽ tiến hành đấu thầu theo luật định.
“Một số dự án chúng tôi còn phải kéo dài thời gian thông báo để mong muốn có thêm nhà đầu tư để tổ chức đấu thầu.
Được Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân mời giải trình, làm rõ thêm về nội dung này, Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng cho biết, quan điểm của Chính phủ là phải thanh, kiểm tra, tất cả các dự án đầu tư xây dựng bằng hình thức chỉ định thầu để xem việc chỉ định thầu có đúng không; Quá trình lập, thẩm định, phê duyệt dự án có đảm bảo chính xác không; Quá trình đầu tư xây dựng, thanh, quyết toán có chính xác không? Nếu trong quá trình thanh, kiểm tra phát hiện vi phạm, sai phạm, phải xử lý nghiêm.
Theo Phó Thủ tướng, trong những năm qua, cùng với nguồn vốn đầu tư của Nhà nước, việc thu hút các nguồn vốn đầu tư xã hội vào lĩnh vực phát triển hạ tầng giao thông theo hình thức BOT đã đạt được những kết quả quan trọng, góp phần làm thay đổi diện mạo hạ tầng giao thông của đất nước. Bên cạnh những dự án phát huy tốt hiệu quả, không ít dự án đã bộc lộ nhiều hạn chế về chất lượng công trình, mức phí, thời gian thu phí, vị trí đặt trạm thu phí… đã gây bức xúc trong dư luận.
Trước tình hình trên, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã có nhiều chỉ đạo để lập lại trật tự kỷ cương trong đầu tư xây dựng hạ tầng giao thông bằng hình thức BOT.
Nhiệm vụ phải tiếp tục tập trung trong thời gian tới là hoàn thiện hệ thống pháp luật về đầu tư xây dựng theo hình thức đối tác công - tư (PPP) nói chung, hợp đồng BOT nói riêng, đảm bảo công khai, minh bạch, khắc phục những “kẽ hở” pháp luật làm thất thoát, lãng phí vốn, tài sản Nhà nước. Tiếp tục rà soát các dự án BOT, xử lý, khắc phục những tồn tại như ĐBQH và cử tri đã nêu, xử lý nghiêm sai phạm.
Nhận trách nhiệm công tác tham mưu lĩnh vực đường sắt
Nhắc đến một số vụ TNGT đường sắt gần đây cũng như chất lượng giao thông đường sắt, các ĐB Tô Thị Bích Châu (TP.HCM), Dương Trung Quốc (Đồng Nai), Lê Thanh Vân (Cà Mau), Nguyễn Anh Trí (Hà Nội)... đề nghị Bộ trưởng Bộ GTVT cho biết giải pháp cụ thể để tập trung nâng cao chất lượng hạ tầng đường sắt và giảm tối đa TNGT đường sắt. Thậm chí, ĐB Đặng Thuần Phong (Bến Tre) còn cho rằng, có sự “phân biệt trong quản lý Nhà nước đối với đường sắt và hạ tầng giao thông khác”.
Trả lời các ĐB, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể cho biết, giao thông đường sắt, đặc biệt đường sắt Bắc - Nam là một tuyến đường hết sức quan trọng đối với đất nước. Nếu chúng ta giải quyết giao thông đường sắt tốt sẽ giảm tải cho đường bộ rất nhiều và chúng ta cũng không cần phải đầu tư nhiều tiền để phát triển hệ thống đường bộ Bắc - Nam như hiện nay.
“Tuy nhiên, thời gian vừa qua chúng ta chưa có những giải pháp để hình thành tuyến đường sắt Bắc - Nam đảm bảo đúng yêu cầu kỹ thuật. Đường sắt Bắc - Nam hiện nay rất lạc hậu, có những đoạn đã hình thành 70- 80 năm nhưng chúng ta vẫn chưa có giải pháp để nâng cấp. Chúng tôi xin nhận trách nhiệm của ngành trong công tác tham mưu”, Bộ trưởng Thể thẳng thắn nói.
Bộ trưởng cho biết, về lâu dài, Bộ GTVT đang chuẩn bị đề án xây dựng tuyến đường sắt Bắc - Nam tốc độ cao, sẽ trình Quốc hội vào năm 2019.
Bình luận bài viết (0)
Gửi bình luận