Mỗi thương vụ phải là một "ăng-ten", một "vệ tinh"

Phát biểu khai mạc và chủ trì hội nghị Giao ban Xúc tiến thương mại với hệ thống Thương vụ Việt Nam ở nước ngoài do Cục Xúc tiến thương mại, Bộ Công thương tổ chức ngày 31/7, ông Vũ Bá Phú, Cục trưởng Cục Xúc tiến thương mại, đã truyền đi một thông điệp mạnh mẽ và rõ ràng: Vai trò của hệ thống thương vụ phải được nâng lên một tầm cao mới. Không chỉ là cầu nối cho hàng hóa truyền thống, các thương vụ phải trở thành những "ăng-ten", "vệ tinh" tiên phong trong việc thu hút công nghệ, vốn đầu tư và mở đường cho sản phẩm trí tuệ của Việt Nam.

Cơ hội vàng từ sự dịch chuyển chuỗi cung ứng toàn cầu.

Cục trưởng Vũ Bá Phú nhấn mạnh, các tham tán, trưởng cơ quan thương vụ không chỉ là người làm xúc tiến thương mại đơn thuần, mà còn là những nhà xúc tiến đầu tư, công nghệ. "Các đồng chí như ăng-ten, như đầu nối, như vệ tinh để có thể thu hút và chỉ điểm được những công nghệ nguồn, những hỗ trợ cho đổi mới sáng tạo của nước nhà. Vai trò này đặc biệt quan trọng tại các quốc gia, các địa bàn có công nghệ nguồn phát triển", ông Phú nói.

Chỉ đạo này đòi hỏi một sự thay đổi căn bản trong tư duy và hành động. Thay vì chỉ tập trung vào việc bán những gì Việt Nam có sẵn, hệ thống thương vụ cần chủ động nghiên cứu, nắm bắt các xu hướng công nghệ của thế giới, tìm hiểu nhu cầu của các thị trường phát triển để từ đó cung cấp thông tin, định hướng ngược lại cho các doanh nghiệp và cơ quan hoạch định chính sách trong nước.

Cơ hội vàng từ sự dịch chuyển chuỗi cung ứng toàn cầu

Báo cáo từ các điểm cầu trọng điểm đã xác nhận cơ hội đang mở ra cho Việt Nam. Tham luận của ông Đỗ Ngọc Hưng, Tham tán thương mại Việt Nam tại Hoa Kỳ, đã cung cấp những phân tích sắc bén về thị trường lớn và khó tính trên thế giới.

Theo ông Hưng, cuộc cạnh tranh chiến lược giữa các cường quốc và các chính sách mang tính bước ngoặt như Đạo luật CHIPS và Khoa học của Mỹ đang tái định hình mạnh mẽ chuỗi cung ứng toàn cầu. "Hoa Kỳ đang rất quyết tâm xây dựng lại chuỗi cung ứng, đặc biệt trong các lĩnh vực công nghệ cao như bán dẫn, trí tuệ nhân tạo (AI), năng lượng sạch. Đây chính là không gian để Việt Nam tham gia sâu hơn vào chuỗi giá trị toàn cầu," ông Hưng nhận định.

Thương vụ Việt Nam tại Hoa Kỳ đã và đang hành động quyết liệt để nắm bắt cơ hội này. Ông Hưng cho biết, thương vụ đã làm việc với các tập đoàn công nghệ hàng đầu thế giới; kết nối, hỗ trợ các doanh nghiệp công nghệ lớn của Việt Nam như FPT, Viettel, VNG mở rộng hoạt động tại Mỹ. Đặc biệt, thương vụ đang tích cực làm việc để doanh nghiệp Việt Nam có thể tiếp cận Quỹ trị giá 500 triệu USD trong Đạo luật CHIPS và Khoa học, nhằm phát triển ngành công nghiệp bán dẫn trong nước.

Để nắm bắt cơ hội, phía Thương vụ kiến nghị Chính phủ cần tiếp tục đẩy mạnh đàm phán để Việt Nam sớm ra khỏi danh sách các nước bị kiểm soát xuất khẩu chiến lược, tạo điều kiện nhập khẩu các máy móc, thiết bị sản xuất chip. Đồng thời, cần có chính sách hỗ trợ cụ thể cho các doanh nghiệp công nghệ lớn của Việt Nam để họ đủ sức cạnh tranh trên sân chơi quốc tế.

Nền tảng nội lực đã sẵn sàng

Để đón đầu dòng chảy công nghệ và đầu tư từ thế giới, nền tảng trong nước phải đủ vững chắc. Ông Đỗ Tiến Thịnh, Phó giám đốc Trung tâm Đổi mới sáng tạo Quốc gia (NIC), khẳng định Việt Nam đang có một bệ phóng vững vàng, sẵn sàng cho những bước nhảy vọt.

Ông Thịnh cho biết, chỉ số đổi mới sáng tạo toàn cầu (GII) của Việt Nam liên tục tăng hạng, hiện đứng thứ 44/133 quốc gia và nền kinh tế. Đây là một minh chứng rõ nét cho nỗ lực của Chính phủ trong việc xây dựng một môi trường kinh doanh thuận lợi cho công nghệ và khởi nghiệp. "Môi trường, hệ sinh thái đổi mới sáng tạo của Việt Nam hiện nay là lợi thế thứ 8 trong các bài trình bày về xúc tiến đầu tư. Đây là một chỉ số rất quan trọng, được các nhà đầu tư quốc tế đặc biệt quan tâm," ông Thịnh nhấn mạnh.

NIC, với cơ sở vật chất hiện đại tại Hòa Lạc và các cơ chế, chính sách đặc thù, đang đóng vai trò là hạt nhân, kết nối ba nhà: Nhà nước – Nhà trường – Nhà doanh nghiệp. Trung tâm đang tập trung vào các lĩnh vực công nghệ trọng tâm như nhà máy thông minh, đô thị thông minh, công nghiệp bán dẫn và AI.

"Chúng tôi đang xây dựng các phòng lab, các chương trình ươm tạo, kết nối với các trường đại học lớn để đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao. NIC đã sẵn sàng để trở thành địa chỉ tin cậy, là đầu mối để các thương vụ giới thiệu đối tác, các quỹ đầu tư về Việt Nam," ông Thịnh chia sẻ.

Các đại biểu đều thống nhất, để đưa sản phẩm công nghệ Việt Nam ra thế giới, cần một sự phối hợp nhịp nhàng, đồng bộ giữa các cơ quan trong và ngoài nước.

Các thương vụ được yêu cầu không chỉ là người cung cấp thông tin, mà phải là người "sàng lọc", thẩm định đối tác, giúp doanh nghiệp trong nước tránh được những rủi ro. Các hiệp hội ngành hàng cần chủ động xây dựng các danh mục sản phẩm, năng lực công nghệ của Việt Nam để cung cấp cho hệ thống thương vụ quảng bá. Về phía các cơ quan quản lý nhà nước, cần tiếp tục hoàn thiện hành lang pháp lý, tạo ra những cơ chế "vượt trội" và "chấp nhận rủi ro" cho đổi mới sáng tạo, đúng theo tinh thần của Nghị quyết 57.