Cân nhắc quy định niên hạn sử dụng xe máy

Xe máy cũ vẫn là phương tiện sinh kế của nhiều người dân - Ảnh: Ngô Vinh

Xe máy tuổi đời càng cao, nguy cơ dẫn đến TNGT càng lớn. Chính điều này khiến nhiều chuyên gia, nhà khoa học đề xuất cơ quan chức năng cần ban hành quy định về niên hạn sử dụng với loại xe này. Chính phủ cũng quy định từ ngày 1/1/2018 sẽ thu hồi, thải bỏ ô tô, xe máy hết thời hạn sử dụng.

Xe càng cũ, nguy cơ TNGT càng cao

Tại buổi công bố kết quả nghiên cứu ATGT năm 2015 vừa được Ủy ban ATGT Quốc gia và Hiệp hội Các nhà sản xuất xe máy Việt Nam (VAMM) tổ chức, PGS., TS. Chu Công Minh, Đại học Bách khoa - Đại học Quốc gia TP.HCM cho biết, hiện ở TP.HCM đang có khoảng 6,8 triệu xe máy. Tuy nhiên, số xe thực sự đang lưu thông khoảng 4,9 triệu xe.

Qua khảo sát các vụ TNGT liên quan đến xe máy tại TP.HCM trong vòng 6 tháng (9/2015 - 2/2016) cho thấy, phương tiện có khoảng thời gian sử dụng từ 10-15 năm chiếm gần 45%; Xe sử dụng từ 1-5 năm, tỷ lệ xe TNGT ít hơn và chiếm khoảng 30%. Từ kết quả trên, ông Minh đề xuất chính sách quản lý thời gian sử dụng xe máy và kiểm định xe máy định kỳ để tăng yếu tố an toàn khi sử dụng, kéo giảm TNGT.

Trong một nghiên cứu khác về nguyên nhân TNGT do xe máy tại tỉnh Thái Nguyên, TS. An Minh Ngọc, Công ty CP Phát triển đô thị bền vững cũng dẫn chứng, số phương tiện có thời gian sử dụng từ 10 - 15 năm chiếm 44,59% các vụ TNGT. “Dường như có mối liên hệ giữa số vụ tai nạn và tuổi đời phương tiện. Thực tế, khi phương tiện sử dụng nhiều năm, các chi tiết trong máy xe không còn đảm bảo an toàn như ban đầu và gây ra những sự cố hỏng hóc trong quá trình lưu thông,” TS. Ngọc nhìn nhận.

Cũng theo TS. Ngọc, phương tiện càng sử dụng nhiều, nguy cơ rủi ro càng lớn. Hiện nay, quy định của Chính phủ là đến tháng 1/2018 phải thu hồi toàn bộ phương tiện xe máy cũ đã hết niên hạn sử dụng. “Mặc dù vậy, thực tế chưa có văn bản nào quy định về niên hạn sử dụng đối với môtô, xe gắn máy. Do đó, việc cần làm hiện nay là phải ban hành quy định về kiểm định kỹ thuật phương tiện xe máy để có căn cứ ban hành quy định về niên hạn sử dụng xe máy,” bà Ngọc đề xuất.

Là đơn vị thành viên trong VAMM, ông Tseng Kuo Lung, Phó tổng giám đốc SYM cho rằng, nếu không có quy định về niên hạn, cơ quan Nhà nước cần có những quy định cụ thể đối với các xe máy cũ bởi đây là một trong những nguyên nhân tiềm ẩn nguy cơ TNGT.

Xe máy có thời gian sử dụng từ 10 - 15 năm có nguy cơ dẫn đến TNGT cao hơn so với xe máy sử dụng từ 1 - 5 năm - Ảnh: Ngô Vinh

Nghiên cứu lộ trình phù hợp

Liên quan đến vấn đề kiểm soát niên hạn xe máy, ông Khuất Việt Hùng, Phó chủ tịch chuyên trách Ủy ban ATGT Quốc gia cho rằng, việc ban hành các quy định liên quan đến an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường của phương tiện cơ giới đường bộ là cần thiết. Tuy nhiên, với những quy định làm phát sinh chi phí đối với đại đa số người dân, trong đó chủ yếu là người thu nhập trung bình và thấp, cần nghiên cứu kỹ trước khi đặt vấn đề chính thức.

Ông Hùng phân tích thêm, nghiên cứu đưa ra số xe máy ở TP.HCM khoảng 6,8 triệu xe nhưng số xe thực sự đang lưu thông khoảng 4,9 triệu xe. “Vậy phải chăng những xe có tuổi đời trên 15 năm đã được di chuyển về nông thôn và nó vẫn an toàn nếu người dân quản lý, bảo dưỡng tốt”, ông Hùng nói và cho rằng, kết quả này cần phải mở rộng bằng cách tổng điều tra toàn bộ phương tiện trong cả nước để thấy sự khác biệt giữa số xe đăng ký và số xe đang lưu hành vì có những xe đăng ký nhưng thực tế đã hỏng.

“Những quy định ảnh hưởng đến chi phí của người dân phải rất thận trọng và cần tiếp tục nghiên cứu sâu, đầy đủ hơn, cần phải có lộ trình, giải pháp thực hiện để người dân cảm thấy có lợi cho bản thân khi chuyển đổi”, ông Hùng khẳng định.

Ông Nguyễn Hữu Trí, Phó cục trưởng Cục Đăng kiểm VN cho rằng, thời điểm hiện nay, việc kiểm soát khí thải đang gặp nhiều khó khăn, chưa thể thực hiện được. Do đó, việc quy định niên hạn xe máy càng khó khăn hơn, vì đối tượng chủ yếu chịu tác động là người thu nhập thấp, người nghèo dùng xe máy làm kế sinh nhai. Trong khi đó, phương tiện giao thông công cộng chưa phát triển, việc đặt ra quản lý niên hạn xe máy là quá sớm.

“Việc kiểm soát thông qua quy định kiểm định an toàn kỹ thuật cũng khó. Trong khi nguyên tắc kỹ thuật là xe máy được sửa chữa, bảo dưỡng thường xuyên vẫn sử dụng bình thường trong nhiều năm, mà có những xe hiện 40 - 50 năm vẫn sử dụng bình thường”, ông Trí bày tỏ.

Đồng tình với quan điểm này, ông Nguyễn Văn Thanh, Chủ tịch Hiệp hội vận tải ô tô Việt Nam cho rằng, quy định niên hạn đối với phương tiện cá nhân là một vấn đề lớn, liên quan đến cuộc sống, sinh kế của nhiều người dân. Cần lấy ý kiến rộng rãi của các nhà khoa học, cơ quan quản lý. “Đến nay vẫn chưa có quy định về niên hạn sử dụng đối với ô tô con, xe máy. Nếu thực hiện thu hồi xe máy hết niên hạn vào năm 2018 thực sự rất khó khăn”, ông Thanh nhận định.

Hà Nội còn hơn 10.000 xe ô tô hết niên hạn sử dụng