Căng thẳng Trung, Hàn với Nhật sau chuyến viếng đền Yasukuni

Người dân Nhật Bản tham dự lễ kỷ niệm ngày kết thúc Chiến tranh Thế giới thứ IItại đền Yasukuni

Căng thẳng giữa Trung Quốc và Hàn Quốc với Nhật Bản lại bùng lên liên quan đến chuyến viếng đền Yasukuni của các quan chức Nhật Bản nhân kỷ niệm 71 năm kết thúc Chiến tranh Thế giới thứ II.

Kêu gọi sự ăn năn chân thành

Hôm qua (15/8) hàng loạt quan chức Nhật Bản đã tới viếng đền Yasukuni - nơi thờ hơn 2,5 triệu người Nhật Bản thiệt mạng trong Chiến tranh Thế giới lần thứ II, trong đó có các tội phạm chiến tranh hạng A. Tham dự có Phó chánh Văn phòng nội các Koichi Hagiuda, trợ lý đặc biệt của Chủ tịch Đảng Dân chủ Tự do (LDP) cầm quyền Yasutoshi Nishimura và đoàn của hội liên minh nghị sĩ do Thượng nghị sĩ Hidehisa Otsuji, thành viên LDP làm trưởng đoàn. Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe dù không tới viếng nhưng gửi đồ lễ viếng cho trợ lý Nishimura.

Tranh cãi ngoại giao thường phát sinh khi các nhà lãnh đạo Nhật Bản đến viếng đền, do các quốc gia láng giềng Hàn Quốc và Trung Quốc coi động thái này là tưởng nhớ các tội phạm chiến tranh. Lần gần nhất ông Abe viếng đền Yasukuni vào tháng 12/2013, một năm sau khi lên nắm quyền. Chuyến thăm đã vấp phải sự chỉ trích mạnh mẽ từ phía Hàn Quốc và Trung Quốc. Từ đó, để tránh căng thẳng, ông Abe chỉ gửi đồ lễ tới đền Yasukuni.

Chuyến thăm nói trên ngay lập tức vấp phải sự phản đối mạnh mẽ từ Trung Quốc và Hàn Quốc. Bộ Ngoại giao Hàn Quốc ngày 15/8 cho biết, nước này lấy làm tiếc và bày tỏ quan ngại sâu sắc khi ông Abe gửi đồ lễ đến đền Yasukuni cũng như việc hàng loạt quan chức Nhật Bản đến viếng ngôi đền vốn gây tranh cãi ngoại giao này. Bộ Ngoại giao Hàn Quốc hối thúc các chính trị gia Nhật Bản can đảm đối mặt với lịch sử, đồng thời kêu gọi họ khiêm tốn suy xét vấn đề và sự ăn năn chân thành về những hành động quân phiệt trong quá khứ để dành lại sự tin cậy của các nước láng giềng.

Dù chưa có phản ứng chính thức từ các quan chức Trung Quốc, nhưng hãng tin Tân Hoa xã của nước này trong một bài bình luận ngày hôm qua cũng kêu gọi, Nhật Bản nên có thái độ “hối lỗi” về những gì họ đã làm trong quá khứ hoặc nếu không họ sẽ đẩy chính đất nước mình vào một con đường nguy hiểm.

Nguy cơ căng thẳng tăng cao

Chuyến viếng đền Yasukuni diễn ra trong bối cảnh Tokyo cũng đang căng thẳng với Seoul và Bắc Kinh liên quan đến tranh chấp lãnh thổ trên biển. Hôm qua, một nhóm nghị sĩ Hàn Quốc tới thăm quần đảo tranh chấp Dokdo, nơi mà Nhật Bản cũng tuyên bố chủ quyền và gọi là Takeshima. Bà Na Kyung Won, cựu Chủ tịch Ủy ban Đối ngoại Quốc hội, thuộc Đảng Saenuri (Thế giới mới) cầm quyền đã dẫn đầu phái đoàn này.

Chánh Văn phòng nội các Nhật Bản Yoshihide Suga cho rằng, chuyến thăm đảo tranh chấp Dokdo nói trên “hoàn toàn không thể chấp nhận được”, đồng thời bày tỏ “vô cùng lấy làm tiếc” khi sự việc này xảy ra bất chấp những phản đối trước đó của Tokyo. Ông Suga cho biết, Nhật Bản đã trao công hàm phản đối mạnh mẽ đến Chính phủ Hàn Quốc và đề nghị ngăn chặn việc lặp lại hành động này.

Cùng ngày, giới chức Nhật Bản cho biết, chiến đấu cơ Trung Quốc nhiều lần áp sát quần đảo Điếu Ngư/Senkaku tranh chấp với phía Nhật Bản. Theo đó, chiến đấu cơ Trung Quốc có lần bay cách không phận quần đảo Điếu Ngư/Senkaku chỉ 50km. Phía Nhật Bản đã phải điều động máy bay thuộc Lực lượng Phòng vệ trên không (ASDF) để phản ứng lại. Theo nguồn tin, việc phi cơ Trung Quốc áp sát như vậy là khá “bất thường”.

Một số nhà phân tích nhận định, không phải ngẫu nhiên cả Hàn Quốc và Trung Quốc có những động thái như vậy vì nó diễn ra quanh thời điểm chuyến viếng đền Yasukuni của giới chức Nhật Bản. Đồng thời, giới phân tích nhận định, điều này đang đẩy căng thẳng giữa Nhật Bản với 2 nước láng giềng tăng cao.

Trung Quốc tham vọng lập trật tự thế giới mới?