Châu Âu lộ "lỗ hổng an ninh" sau vụ đánh bom Brussels

Ảnh chụp từ CCTV hiển thị hai nghi phạm Khalid và Brahim el-Bakraoui. Ảnh: Reuters

Chia sẻ thông tin tình báo

Kể từ sau vụ khủng bố 13/11/2015 tại Paris (Pháp), cảnh sát Bỉ phối hợp chặt chẽ với cảnh sát Pháp và cơ quan cảnh sát châu Âu (Europol) tiến hành hàng trăm vụ truy lùng gắt gao tại Brussels mà kết quả là bắt được nghi can đầu sỏ Salah Abdeslam. Kết quả này khiến các cơ quan chống khủng bố cảm thấy nhẹ nhõm như đã tháo được một nút thắt cho các cuộc điều tra.

Thế nhưng, chỉ vài ngày sau đó, các vụ khủng bố liên hoàn tại Sân bay quốc tế Zaventem và ga tàu điện ngầm Maelbeek tại trung tâm Brussels làm 34 người thiệt mạng, 250 người bị thương khiến giới chức chống khủng bố của Bỉ nói riêng và châu Âu nói chung không khỏi bàng hoàng. Điều này cho thấy sự suy giảm hiệu quả của hoạt động tình báo.

Giám đốc Cơ quan luật pháp châu Âu Rob Wainwright nói rằng, Hội đồng lập pháp châu Âu đã xem xét khả năng mở rộng diện chia sẻ thông tin thu thập về các phần tử thánh chiến giữa các cơ quan tình báo để ngăn ngừa tốt hơn những vụ khủng bố có thể xảy ra trong tương lai. “Chúng tôi chắc chắn rằng đã có khoảng 2.000 cái tên trong hệ thống. Nếu việc chia sẻ diễn ra, sẽ có ít nhất 5.000 cái tên của những đối tượng từng tới Syria hay Iraq”, ông Wainwright nói.

Ozzie Nelson, chuyên gia về vấn đề an ninh nội địa và chống khủng bố thuộc trung tâm nghiên cứu chiến lược và quốc tế (CSIS) cho biết: “Vấn đề đáng kể nằm ở sự chia sẻ thông tin tình báo, không chỉ nội bộ nước Bỉ mà còn cả giữa các đối tác EU. Điều đó sẽ khiến châu Âu trở thành một đối tượng dễ bị tổn thương chừng nào các mối đe dọa vẫn còn tồn tại. Và tất nhiên là mối đe dọa này sẽ còn tiếp diễn trong nhiều năm nữa”.

Kẽ hở tự do đi lại

Bên cạnh kẽ hở tình báo, dư luận cũng tập trung vào việc kiểm soát biên giới nội khối châu Âu hay không gian Schengen. Từ sau vụ khủng bố ở Paris, nhiều người cho rằng, chính sách tự do đi lại đã giúp cho Abdelhamid Abaaoud, Salah Abdeslam và các đồng phạm đi lại giữa Pháp và Bỉ để thực hiện các cuộc tấn công khủng bố.

Bên cạnh đó, dòng người nhập cư từ Trung Đông và châu Phi vẫn tiếp tục tràn vào châu Âu mà không cơ quan chức năng nào có thể kiểm soát được đâu là người nhập cư chạy trốn chiến tranh và đói nghèo thực sự, đâu là những kẻ khủng bố, thành viên của IS.

Ngay trong dư luận châu Âu đã có nhiều tiếng nói yêu cầu đóng cửa các đường biên giới, hủy bỏ Hiệp định đi lại tự do Schengen, trục xuất người tị nạn… Cựu lãnh đạo đảng Bảo thủ Anh Michael Howard nói rằng, châu Âu đang hành động không khác gì tín hiệu chào đón đối với khủng bố: “Thỏa thuận tự do đi lại Schengen không khác gì treo biển chào đón khủng bố đến với châu Âu”.

Trong khi đó, Cựu nghị sỹ Anh George Galloway cũng cho rằng:  “Các vụ tấn công ở Paris hay Brussels không phải là những cuộc tấn công của sói đơn độc mà là của những kẻ có khả năng quân sự đang tồn tại ngay giữa lòng châu Âu. Chúng đang tận dụng chính sách tự do đi lại của châu Âu. Lẽ ra châu Âu cần phải hủy bỏ Schengen ngay từ sau khi IS tấn công Paris”.

Thủ tướng Italia Matteo Renzi đã kêu gọi EU cần có một lực lượng và chính sách an ninh chung nhằm đảm bảo an ninh cho châu Âu trong tương lai. Ông Renzi cho rằng, EU đã tranh cãi về một chính sách an ninh chung kể từ năm 1954 đến nay nhưng vẫn chưa ngã ngũ, trong khi các cuộc tấn công ngày 22/3 lại làm dấy lên vấn đề này.

Đánh bom vào Brussels cũng chính là tấn công vào “trái tim” châu Âu. Do vậy, ngay thời điểm này, EU cần phải thiết lập một lực lượng và chính sách an ninh chung, trong đó an ninh các nước cùng nhau phối hợp hoạt động, cùng hợp tác kiên định, kịp thời và liên tục hơn.

Đánh bom ở Brussels: "Nghi phạm chính" bị... bắt nhầm?