CSGT, luật sư nói về đề xuất tịch thu xe khi tài xế "diễn xiếc"

Có thể ngăn chặn đua xe, gây rối trật tự?

Cục Cảnh sát giao thông (CSGT), Bộ Công an đang tham mưu xây dựng, hoàn thiện dự thảo lần 3 của Nghị định quy định xử phạt vi phạm hành chính về trật tự, an toàn giao thông trong lĩnh vực giao thông đường bộ; trừ điểm, phục hồi điểm giấy phép lái xe.

Một trong những nội dung được quan tâm, đó là Bộ Công an đề xuất tịch thu phương tiện là xe ô tô đối với người điều khiển mà tái phạm hành vi lái xe lạng lách, đánh võng.

Với xe máy, cơ quan soạn thảo cũng dự kiến tịch thu phương tiện nếu người điều khiển thực hiện một trong các hành vi vi phạm kiểu "diễn xiếc" trên xe gồm: Buông cả hai tay; dùng chân; ngồi về một bên; nằm trên yên xe; thay người điều khiển khi đang chạy xe; quay người về phía sau hoặc bịt mắt điều khiển xe.

Bên cạnh đó, người có hành vi điều khiển xe chạy bằng một bánh với xe hai bánh, chạy bằng hai bánh với xe ba bánh cũng bị đề xuất tịch thu phương tiện vi phạm.

Theo lý giải của cơ quan đưa ra các đề xuất, những nội dung nêu trên là chế tài tăng mức độ xử phạt vi phạm nhằm nâng cao hiệu quả công tác bảo đảm trật tự an toàn giao thông, kiềm chế tai nạn giao thông. Mục đích tiếp theo là nâng cao ý thức của người tham gia giao thông, xây dựng văn hóa giao thông văn minh.

"Những vi phạm nêu trên cũng là hành vi là nguyên nhân trực tiếp gây ra các vụ tai nạn giao thông. Do đó, kiến nghị tăng mức xử phạt vi phạm hành chính đối với một số hành vi có nguy cơ gây mất an toàn giao thông cao là hoàn toàn cần thiết, phù hợp", đại diện Ban soạn thảo đánh giá.

Cũng theo lý giải, những đề xuất nêu trên tuy chưa tương xứng với các quốc gia khác, song vẫn đảm bảo tính nhân văn trong việc nâng cao ý thức người điều khiển phương tiện, xây dựng môi trường văn hóa giao thông bình đẳng.

Đại diện Cục CSGT nhấn mạnh thêm, thời gian qua vấn nạn đua xe và cổ vũ đua xe trái phép diễn ra phức tạp. Lãnh đạo Bộ Công an luôn chỉ đạo xử lý nghiêm minh nhất đối với hành vi vi phạm này.

Riêng với công tác phòng chống đua xe trái phép, Bộ Công an yêu cầu thực hiện quyết liệt việc khẩn trương điều tra, phối hợp với các cơ quan tiến hành tố tụng đưa ra truy tố, xét xử kịp thời các đối tượng tổ chức, gây rối trật tự công cộng.

Trao đổi với PV Báo Giao thông, một cán bộ chuyên trách xử lý vi phạm thuộc Phòng CSGT, Công an TP Hà Nội cho hay, hành vi điều khiển xe mô tô, xe gắn máy lạng lách, đánh võng luôn tiềm ẩn nguy cơ rất cao xảy ra tai nạn giao thông.

Đây là những nguồn nguy hiểm rình rập trên các cung đường, là nguyên nhân trực tiếp gây mất an toàn giao thông cho bản thân người gây ra hành vi và người tham gia giao thông khác.

"Đề xuất đưa hành vi này vào diện xử lý tịch thu phương tiện là hoàn toàn xác đáng, góp phần ngăn chặn tình trạng gây rối trật tự công cộng trên đường phố", vị này nhìn nhận.

Gắn trách nhiệm của chủ phương tiện

Trao đổi thêm với phóng viên, tiến sĩ, luật sư Đặng Văn Cường (Đoàn Luật sư TP Hà Nội) nêu quan điểm, theo quy định của pháp luật Việt Nam hiện hành thì hoàn toàn có cơ sở pháp lý để tịch thu phương tiện giao thông nếu người điều khiển cố ý vi phạm, sử dụng phương tiện gây mất an ninh trật tự, an toàn giao thông.

"Những hành vi cố ý vi phạm mà gây ra hậu quả nghiêm trọng cho xã hội hoặc tái phạm, cơ quan chức năng có thể áp dụng biện pháp tịch thu phương tiện. Đây là hình thức răn đe mạnh mẽ để lập lại trật tự, an toàn giao thông", luật sư nhấn mạnh.

Đồng tình với đề xuất nêu trên của cơ quan soạn thảo, chuyên gia bổ sung, hiện nay việc xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông đường bộ được căn cứ vào Luật Giao thông được bộ, tới đây là Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ (có hiệu lực từ ngày 1/1/2025) và Luật Xử lý vi phạm hành chính 2012 (sửa đổi bổ sung năm 2020).

Theo đó, tịch thu tang vật là một trong những hình thức xử phạt vi phạm hành chính, với điều kiện áp dụng là tịch thu phương tiện có liên quan trực tiếp đến vi phạm hành chính khi hành vi đó ở mức độ nghiêm trọng do lỗi cố ý của người điều khiển.

Bởi vậy, đề xuất quy định tịch thu phương tiện giao thông khi người điều khiển phương tiện có những hành vi vi phạm nghiêm trọng có lỗi cố ý phù hợp với quy định của luật xử lý vi phạm hành chính.

Đặc biệt là trường hợp vi phạm giao thông nghiêm trọng có nguy cơ gây tai nạn giao thông, tái phạm nhiều lần thì việc tịch thu phương tiện là cần thiết.

Tuy nhiên, luật sư cho rằng, hình thức tịch thu phương tiện vi phạm chỉ nên áp dụng đối với người vi phạm là chủ xe. Còn với phương tiện đi thuê, mượn hoặc tự ý sử dụng của người khác thì lại không đủ cơ sở pháp lý để áp dụng biện pháp này.

"Thực tế, nhiều đối tượng thanh, thiếu niên thường xuyên sử dụng xe của bố mẹ để thực hiện các hành vi mạo hiểm, gây mất an ninh trật tự mà không phải trường hợp nào cũng xử lý hình sự", luật sư nêu ý kiến và khẳng định, cần gắn thêm trách nhiệm của chủ phương tiện khi giao xe cho người không đủ điều kiện điều khiển. Từ đó có những biện pháp xử lý cứng rắn hơn.