Dậy sóng “cuộc chiến ngao - cát” ở cửa biển Hải Phòng

Tàu cát tặc đang ngang nhiên hút cát tại cửa sông Văn Úc (chụp chiều 15 /7)

Những đội "phản ứng nhanh" được các chủ bãi ngao lập ra, theo dõi sát sao hoạt động của tàu cát tặc. Đội tàu cát tặc lợi dụng sơ hở, xông vào khu vực bãi hút cát khiến vùng cửa sông Văn Úc luôn dậy sóng.

Căng mình bảo vệ bãi ngao

Trưa 14/7, tại nhà một người dân ở ngay sát âu tàu Quan Chánh Bố (xã Đoàn Xá, huyện Kiến Thụy), một nhóm chủ hộ nuôi ngao đang ngồi tụ tập thì chuông điện thoại của một người vang lên. Từ đầu dây bên kia, một giọng nam thanh niên vang lên gấp gáp: “Có 4 tàu đang tiến sát bãi ngao, nó đang chuẩn bị ném vòi xuống khu vực bãi ngao”. Cuộc trò chuyện chấm dứt, 8 người đàn ông lập tức leo lên thuyền máy, rẽ nước phóng vút ra phía cửa sông Văn Úc. Những người còn lại lao ra phía bờ đê ngóng chờ những động thái nơi cửa sông mù mịt.

Đó là một ngày như bao ngày khác, là “công việc” hàng ngày của những chủ đầm ngao thường làm trong mấy tháng qua. Trong vài tháng qua, hàng chục vụ xung đột giữa tàu khai thác cát và các hộ nuôi ngao đã xảy ra ở vùng cửa sông Văn Úc (giáp ranh giữa các huyện Kiến Thụy, Tiên Lãng và quận Đồ Sơn, Hải Phòng). Nơi đây là vùng bãi bồi ven sông, ven biển rộng tới gần 1.000ha. Từ bao đời nay, cửa sông Văn Úc vốn là nơi ngư dân đánh bắt cá, sản vật biển như ngao, sò, ốc. Khoảng hơn 10 năm gần đây, người dân thử nghiệm nuôi ngao. Đến nay, đã có tới vài chục hộ nuôi tự phát, bởi vùng cửa sông này vốn là nơi “chẳng thuộc về ai” nên mạnh ai nấy làm.

Trong khi đó, vùng cửa sông Văn Úc có chứa một lượng cát khổng lồ nên hàng chục chiếc tàu cát tặc thường xuyên lởn vởn sát bãi ngao, chỉ chờ sơ hở là lao vào cắm vòi rồng xuống hút. Những người nuôi ngao từng bắt giữ những chiếc tàu mà khi kiểm tra thì ngao lẫn cát kín hầm tàu. Điển hình nhất là ngày 25/5, tại khu vực bãi nuôi ngao ở khu bãi bồi ven biển thuộc địa bàn xã Vinh Quang, huyện Tiên Lãng, người dân phát hiện tàu BKS HP-4356 đang hút cát sâu trong bãi ngao… Ngay sau đó, Đồn Biên phòng 42 điều tàu và gần 10 CBCS, cùng Công an huyện Kiến Thuỵ ra ngay hiện trường, lập biên bản vi phạm. Điều đáng nói, khi kiểm tra thì lẫn trong đống cát mà tàu này vừa hút lên còn có hàng tấn ngao.

Theo Sở TN-MT Hải Phòng, các cơ quan chức năng chưa cấp giấy phép khai thác cát cho bất cứ DN nào tại khu vực cửa sông Văn Úc. Sở cũng nhận được phản ánh của người dân về tình trạng các tàu khai thác cát trái phép làm ảnh hưởng đến tài sản của người dân và đã báo cáo thành phố.

Ngao chết trắng bãi khiến người dân thiệt hại hàng tỷ đồng

Khóc ròng vì “ngao cười”

Tháng 6/2017 là thời điểm hàng chục hộ nuôi ngao khóc ròng vì “ngao cười”. Sở dĩ gọi là “ngao cười” bởi con ngao khi còn sống, nó ngậm chặt 2 mảnh vỏ để bảo vệ phần ruột bên trong. Tuy nhiên, khi người dân bắt ngao lên, đa phần ngao đã “mở miệng” - chết. Ông Nguyễn Văn Trường ở xã Đoàn Xá, huyện Kiến Thụy chua chát: “Gia đình tôi cùng anh em, họ hàng có 100ha nuôi ngao ở khu vực bãi cửa sông Văn Úc. Đợt tháng 6 vừa qua, khi thu hoạch ngao chết tới 70% khiến cả đại gia đình điêu đứng. Chỉ riêng gia đình tôi đã thiệt hại hơn 10 tỷ đồng”.

Theo thống kê của người dân, trong đợt vừa rồi có tới hơn 600ha ngao bị chết với số lượng ngao chết từ 30 - 70%. Hơn 20 hộ nuôi ngao mất trắng số tiền gần 100 tỷ đồng.

Ngao chết hàng loạt, người dân gửi đơn kiến nghị khắp nơi. Ngày 13/7, Sở NN&PTNT Hải Phòng có báo cáo và cho biết, ngao chết không phải do dịch bệnh, mà chủ yếu do ngao thả nuôi với mật độ quá dày. Ngay sau khi nhận được thông tin này, những hộ nuôi ngao đã phản ứng dữ dội vì cho rằng họ nuôi với mật độ trung bình, hàng chục năm qua vẫn nuôi với mật độ đó nhưng tại sao ngao không chết mà lại chết ở thời điểm này - thời điểm “cuộc chiến ngao - cát” đang ở đỉnh điểm.

Ông Vũ Trí Tuân ở xã Minh Tân, huyện Kiến Thụy bức xúc: “Trong mấy tháng qua, tình trạng tàu hút cát ở quanh khu vực bãi ngao tạo nên những hố sâu gần 10m dưới lòng sông. Khi hút các vòi rồng này cũng khuấy đảo lớp bùn non kèm nhiều độc chất. Lớp bùn này theo dòng hải lưu chảy vào bãi ngao. Theo chúng tôi đây mới chính là nguyên nhân khiến ngao chết hàng loạt”.

Bức xúc bãi ngao bị cát tặc phá, dân vây nhóm người lạ mặt