ĐBQH đề xuất thay cán bộ sợ trách nhiệm như huấn luyện viên thay cầu thủ

Thay cán bộ sợ trách nhiệm như huấn luyện viên thay cầu thủ

Sáng 31/5, Quốc hội thảo luận ở hội trường về phát triển kinh tế - xã hội và ngân sách Nhà nước.

Đại biểu Trần Quốc Tuấn (đoàn Trà Vinh) bày tỏ vui mừng trước những kết quả đạt được ở lĩnh vực kinh tế, văn hóa, xã hội, an ninh quốc phòng của đất nước trong năm 2022 và những tháng đầu năm 2023.

"Bên cạnh những kết quả đã đạt được cũng tồn tại một số hạn chế nhất định cần sớm khắc phục như trong báo cáo của Chính phủ. Tôi đặc biệt quan tâm đến nội dung hạn chế về một bộ phận cán bộ, công chức còn chưa quyết liệt, né tránh, sợ trách nhiệm, đùn đẩy, sợ sai gây ách tắc, làm cản trở sự phát triển của đất nước", ông Tuấn nói.

Theo đại biểu Tuấn, cần xác định được nguyên phát của căn bệnh này thì mới có thể điều trị bệnh một cách hiệu quả.

"Cần phân hóa, phân định rõ bộ phận cán bộ sợ trách nhiệm gồm những kiểu cán bộ nào và nguyên nhân nào dẫn đến việc này. Có như vậy mới tìm ra được giải pháp khắc phục kịp thời, hiệu quả", ông Tuấn nói.

Từ thực tiễn phản ánh, đại biểu cho rằng có hai nhóm cán bộ: Một là cán bộ suy thoái về tư tưởng chính trị, cán bộ né tránh, sợ trách nhiệm, đùn đẩy, sợ sai, cán bộ không muốn làm vì không có lợi ích gì. Hai là những cán bộ sợ vi phạm pháp luật nên không dám làm.

Trong đó nhóm đầu tiên không muốn làm vì không có lợi ích riêng, có thể khắc phục được ngay bởi từ trước đến nay, trong bất kỳ thời điểm nào hay bất kỳ cơ quan, đơn vị, địa phương nào cũng tồn tại một số ít cán bộ có bản chất như thế. Vấn đề là đơn vị đó có nhận diện được hay không, khi nhận diện được thì xử lý thế nào.

"Tôi cho rằng, giải pháp cấp thiết cần làm ngay là ưu tiên thay thế những cán bộ đó bằng những cán bộ tốt, những người có đủ tâm huyết và trách nhiệm. Chúng ta không thiếu những cán bộ tốt", ông Tuấn nói và lấy ví dụ như trong bóng đá, huấn luyện viên trưởng vì sự phát triển của cả đội bóng, vì màu cờ sắc áo mà họ sẵn sàng thay người khi quan sát thấy cầu thủ của mình thi đấu kém hiệu quả.

Về nhóm cán bộ sợ vi phạm pháp luật nên không dám làm, đại biểu cho biết đây là nhóm chiếm đa số, là trở lực gây tắc nghẽn công việc trong toàn hệ thống.

Ông Tuấn phân tích, nhóm cán bộ này lo sợ vi phạm vì hai nguyên nhân chính. Một là, do một số văn bản quy phạm pháp luật, các văn bản dưới luật còn thiếu đồng nhất, khó thực hiện, không biết làm thế nào cho đúng.

Hai là, công tác thanh tra, kiểm tra ngày càng đi vào thực chất, công tác phòng chống tham nhũng, tiêu cực ngày càng được triển khai quyết liệt, hiệu quả. Nhiều vụ việc vi phạm pháp luật từ nhiều năm trước, đến nay được phát hiện, xử lý hình sự.

"Chính từ những vụ án này làm cho cán bộ lo sợ vì họ từng làm những công việc tương tự vào những thời điểm trước đây", đại biểu Tuấn nhìn nhận và đề xuất Quốc hội, Chính phủ cần quan tâm tập trung nghiên cứu, rà soát, sửa đổi, bổ sung đầy đủ các nội dung quy định của pháp luật, đặc biệt là các văn bản dưới luật, đảm bảo tính chặt chẽ, thống nhất, dễ áp dụng.

Đồng quan điểm, đại biểu Đặng Xuân Phương (đoàn Nghệ An) cho biết, kỳ họp thứ 5 đang diễn ra với sự trông đợi của cử tri và nhân dân cả nước về những việc cần làm và phải làm khẩn trương hơn, quyết liệt hơn của hệ thống chính trị.

Theo đại biểu, đó không chỉ là đòi hỏi đến từ công cuộc đấu tranh phòng chống tham nhũng, tiêu cực; là yêu cầu phải khắc phục cho được những bất cập, hạn chế trong tổ chức thực thi pháp luật; là tính cấp thiết phải vượt qua được căn bệnh né tránh, sợ trách nhiệm, thói vô cảm đang có xu hướng lan nhanh trong nền công vụ. Đây là việc cần được nhận diện và khắc phục.

Cần cơ chế bảo vệ cán bộ dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm vì lợi ích chung

Phát biểu tại hội trường, đại biểu Tô Văn Tám (đoàn Kon Tum) cho rằng, hiện tượng một bộ phận cán bộ sợ trách nhiệm đã có từ lâu. Tuy nhiên, gần đây có vẻ phức tạp hơn.

Đồng tình với nguyên nhân mà đại biểu Tuấn phát biểu trước đó nêu ra, đại biểu Tô Văn Tám nhấn mạnh, xuất phát từ việc năng lực của một bộ phận cán bộ hạn chế, làm gì cũng sợ sai, không dám làm mà như dân gian ta hay gọi "sáng cắp ô đi, tối cắp ô về".

"Vấn đề đặt ra là phải rà soát, nắm cho được tỷ lệ này là bao nhiêu để xử lý bộ phận này", ông Tám nêu vấn đề.

Theo đại biểu Tám, báo cáo kết quả đánh giá cán bộ năm 2021 cho thấy, có 1,72% cán bộ không hoàn thành nhiệm vụ. Nhưng khi trả lời chất vấn tại kỳ họp thứ 4, Bộ trưởng Bộ Nội vụ nói báo cáo đánh giá chưa sát thực tế, do đó, đại biểu Tám đề xuất cần rà soát để có con số chính xác và có hướng xử lý.

Nêu giải pháp, đại biểu cho rằng, ngoài việc gắn trách nhiệm, cá thể hóa trách nhiệm trong thực thi công vụ, cũng cần cá thể hóa, gắn trách nhiệm với tập thể, cá nhân trong việc tham mưu, đề xuất, sửa đổi xây dựng văn bản pháp luật.

"Song song đó, cần cơ chế bảo vệ cán bộ dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm vì lợi ích chung. Bộ Chính trị có Quyết định 14 rồi, đề nghị Chính phủ sớm cụ thể hóa việc bảo vệ những người dám nghĩ, dám làm", đại biểu Tám đề xuất.

Quan trọng nhất là trách nhiệm của người đứng đầu

Cũng tranh luận về vấn đề đùn đẩy, né tránh, sợ trách nhiệm, đại biểu Tạ Văn Hạ (đoàn Quảng Nam) dẫn chứng từ câu chuyện giải ngân vốn đầu tư công còn chậm.

Đại biểu nêu, tính toán cho thấy, năm 2023, nếu hoàn thành giải ngân khối lượng vốn đầu tư công đề ra, có thể góp phần tăng trưởng GDP đến 2%.

Tuy nhiên, báo cáo của Bộ Tài chính cho biết, ước thanh toán từ đầu năm đến ngày 30/4/2023 mới giải ngân được 14,66%. Chưa kể, theo quy luật, năm nay là năm thứ 3 trong kế hoạch giải ngân đầu tư công trung hạn 2021 - 2025, đáng lẽ càng về các năm cuối khi các thủ tục đã hoàn thành thì càng dễ giải ngân, tỷ lệ giải ngân phải cao hơn như thực tế vẫn còn rất thấp.

Mặt khác, Quốc hội đã rất tích cực đồng hành với Chính phủ tháo gỡ khó khăn về thể chế, bảo đảm đồng bộ hệ thống pháp luật, nhiều nghị quyết được ban hành nhằm tháo gỡ vướng mắc. Chính phủ đẩy mạnh phân cấp, phân quyền.

"Như vậy, trong cùng một hệ thống chính sách, thể chế nhiều địa phương giải ngân vẫn rất tốt, nhưng nhiều nơi vẫn chậm. Vì vậy, đại biểu nhấn mạnh, quan trọng nhất là trách nhiệm của người đứng đầu.

Phải xem lại đã xử lý được bao nhiêu người đứng đầu không thực hiện nhiệm vụ, bao nhiêu người đã cho đứng sang một bên", ông Hạ nêu.

Hôm nay, Quốc hội thảo luận về kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội