Độc đáo xe đạp tre ở Trà Vinh

Anh Trì Cảnh bên đang hoàn thành công đoạn cuối cùng cho sản phẩm xe đạp tre.

Tại xã Hàm Giang, huyện Trà Cú, tỉnh Trà Vinh có một làng nghề thủ công truyền thống của đồng bào dân tộc Khmer. Làng nghề này nổi tiếng khắp gần xa với những sản phẩm làm từ tre như bàn ghế, giường, tủ.

Trong cơn lốc đô thị hóa, những sản phẩm thủ công giường tre, tủ tre dần được thay thế bằng tủ nhôm, tủ nhựa,…đầu ra sản phẩm dần mất đi, làng nghề tre Hàm Giang đứng trước nguy cơ bị mai một. Đã có nhiều người phải bỏ nghề.

Nặng tình và không đầu hàng, anh Trì Cảnh (43 tuổi), truyền nhân đời thứ 3 trong một gia đình có truyền thống làm nghề tre đã dày công nghiên cứu, tạo ra chiếc xe đạp làm từ tre như là một cách để bảo lưu sự tồn tại của làng nghề.

Công đoạn chuẩn bị vật liệu rất quan trọng cho việc ra đời 1 sản phẩm

Theo lời anh Cảnh chia sẻ, vào khoảng năm 2014, để có thể đứng vững và tồn tại, đồng thời góp phần giới thiệu với bạn bè trong và ngoài nước hình ảnh một làng nghề truyền thống với những sản phẩm thân thiện với môi trường. Anh đã cho ra đời ý tưởng làm xe đạp từ tre để cung cấp cho các cơ sở kinh doanh du lịch.

Nhưng để cho ra đời một sản phẩm hoàn thiện như ngày nay đó là điều không hề dễ dàng. Đã không ít lần thất bại do thiếu kinh nghiệm, thử qua với nhiều loại tre. Có những lúc sản phẩm đã được định hình nhưng khi đem ra thử nghiệm lại không chạy được. Vậy là anh phải tháo ra ráp lại từ đầu. “Nhiều khi cũng muốn bỏ cuộc, nhưng mình đã làm thành hình chiếc xe rồi, nếu bỏ ngang thì coi như bỏ hết công sức nghiên cứu từ trước đến nay. Nghĩ vậy nên tôi ráng tiếp tục làm, coi cái nào chưa được thì tìm cách sửa, từ từ mới được như bây giờ”, anh Cảnh chia sẽ.

Sản phẩm đã hoàn thiện

Cùng với sự bền bỉ, sau hơn chục lần thất bại, người nghệ nhận ấy đã cho ra đời xe đạp với khoảng 70% các bộ phận được chế tác từ tre.

Để có một chiếc xe đạp chắc chắn, chịu được lực và quan trọng là độ bền, theo lời anh Cảnh, người làm cần phải lựa chọn tre theo đúng tiêu chuẩn. Tre được chọn để làm sườn xe phải là loại có độ tuổi từ 2 đến 3 năm và phải đặc ruột. Thân tre phải đồng thanh, đồng thủ, mắt tre, đường kính và thân tre phải đồng đều thì khi gắn bánh xe vào nó không bị chao đảo khi chạy.

Sau khi chọn nguyên liệu đủ chuẩn, tre này sẽ được mang đi ngâm nước vôi trong 2 tuần để chống mối mọt và tạo cho tre độ óng vàng đẹp mắt.

Đến phần ráp nối, thay vì sử dụng ốc vít để kết nối các bộ phận với nhau, anh Cảnh lại dùng dây mây và chốt tre. Lý giải nguyên nhân, nghệ nhân này cho biết trong quá trình xử lý bằng nước vôi, chất tre rất mặn, ốc vít sẽ không chịu được tối đa quá 2 năm và sẽ bị ăn mòn. Khung sườn xe sẽ bị rơi ra.

Thay vì dùng ốc vít ráp nối, người nghệ  nhân này lại dùng dây mây và chốt tre

Với thiết kế bắt mắt, độc lạ, thân thiện với môi trường, xe khi sử dụng đạp rất nhẹ chân, lại chạy nhanh nên thu hút đông đảo người tiêu dùng, nhất là ở các cơ sở kinh doanh du lịch. Tuy giá vẫn còn cao so với thị trường, mỗi chiếc khoảng hơn 5 triệu đồng/chiếc nhưng trung bình mỗi tháng anh Cảnh vẫn sản xuất và bán được khoảng chục sản phẩm.

"Ông chú" mặc quần đùi buộc xô vào xe đạp phóng vòng quanh đường