Loạt "ông lớn" xăng dầu vi phạm giống Hải Hà Petro

7/15 đầu mối xăng dầu sử dụng quỹ sai mục đích

Tối 23/1, cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an đã ra quyết định khởi tố vụ án hình sự vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản nhà nước gây thất thoát, lãng phí và vi phạm quy định về kế toán gây hậu quả nghiêm trọng xảy ra tại Công ty TNHH Vận tải thủy bộ Hải Hà (Hải Hà Petro) và các đơn vị có liên quan.

Cơ quan điều tra ra quyết định khởi tố bị can, ra lệnh bắt bị can để tạm giam đối bà Trần Tuyết Mai, Chủ tịch hội đồng thành viên kiêm Tổng giám đốc Công ty Hải Hà do chỉ đạo nhân viên thực hiện các hành vi sai phạm như: không nộp số tiền trích lập quỹ bình ổn giá vào tài khoản tiền gửi theo quy định, sử dụng tiền quỹ bình ổn giá trái quy định của pháp luật, gây thất thoát tài sản nhà nước số tiền trên 317 tỷ đồng.

Ngoài ra, các bị can còn lập và sử dụng hai hệ thống sổ kế toán, khai man, để ngoài sổ kế toán, không kê khai nộp thuế bảo vệ môi trường đối với trên 3,8 triệu lít xăng A95 đã bán ra trong năm 2020, gây thiệt hại (tạm tính) cho ngân sách nhà nước số tiền trên 15 tỷ đồng.

Điều đáng nói, ngoài Hải Hà Petro, còn có nhiều doanh nghiệp xăng dầu khác cũng vi phạm trích lập, sử dụng Quỹ Bình ổn giá xăng dầu và vi phạm về thuế bảo vệ môi trường. Theo kết luận của Thanh tra Chính phủ, tình trạng này xảy ra do việc áp dụng biện pháp lập quỹ bình ổn giá chưa theo Luật Giá; cơ quan quản lý quỹ bình ổn giá đùn đẩy trách nhiệm; thiếu quy định, quy chế phối hợp, phân công nhiệm vụ giữa Bộ Tài chính và Bộ Công thương về việc quản lý quỹ bình ổn giá, kiểm tra, giám sát thương nhân đầu mối.

Ngoài ra, Bộ Công thương chưa xử lý kịp thời vi phạm về quỹ bình ổn giá của các thương nhân đầu mối khi Bộ Tài chính đã có quyết định xử phạt vi phạm hành chính. Còn Ngân hàng Nhà nước Việt Nam chưa ban hành văn bản hướng dẫn các ngân hàng thương mại quản lý quỹ này phù hợp với chức năng nhiệm vụ của ngân hàng.

Điều này dẫn đến 7 trong số 15 đầu mối xăng dầu đã sử dụng quỹ bình ổn giá sai mục đích, không kết chuyển về tài khoản quỹ bình ổn giá mà để lại trong tài khoản thanh toán của doanh nghiệp thường xuyên, trong nhiều kỳ trước khi hoàn trả lại quỹ bình ổn giá với số tiền là 7.927 tỷ đồng.

Theo Thanh tra Chính phủ, doanh nghiệp đầu mối là Công ty TNHH Hải Linh đã kết chuyển số tiền trích lập và chi sử dụng vào tài khoản quỹ bình ổn giá, nhưng sau đó chuyển về tài khoản thanh toán của doanh nghiệp để sử dụng với tổng số tiền trên 2.551 tỷ đồng (số liệu cộng dồn của các kỳ). Cơ quan thanh tra đã kiến nghị thu hồi trên 2.551 tỷ đồng của Công ty TNHH Hải Linh sử dụng sai mục đích để đưa về Quỹ Bình ổn giá xăng dầu.

Hay như Công ty TNHH Thương mại vận tải và du lịch Xuyên Việt Oil cũng nợ Quỹ Bình ổn giá xăng dầu trên 212 tỷ đồng. Lãnh đạo công ty đã bị bắt, còn doanh nghiệp âm vốn chủ sở hữu trên 462 tỷ đồng.

Ngoài Quỹ Bình ổn xăng dầu, Thanh tra Chính phủ còn xác định hàng loạt thương nhân đầu mối kinh doanh xăng dầu kê khai thiếu tiền thuế và nợ thuế hàng nghìn tỷ đồng. Điều đáng nói, tình trạng này diễn ra nhiều năm và vi phạm lặp lại nhiều lần, song không được xử lý dứt điểm.

Công ty Xuyên Việt Oil cũng nằm trong danh sách này khi nợ thuế gần 1.530 tỷ đồng, chiếm gần 20% số thuế bị nợ tại Cục Thuế TP.HCM. Trong đó, riêng số thuế bảo vệ môi trường lên tới gần 1.250 tỷ đồng.

Công ty TNHH Vận tải thủy bộ Hải Hà nợ thuế lớn nhất, lên tới 1.780 tỷ đồng và chủ yếu là nợ thuế bảo vệ môi trường. Ngoài ra, Công ty CP Thương mại Đầu tư Dầu khí Nam Sông Hậu (NSH) cũng nợ hơn 1.000 tỷ đồng…

Còn Công ty cổ phần Tập đoàn Thiên Minh Đức thường xuyên kê khai thuế bảo vệ môi trường lần đầu và hàng tháng sai, thiếu; không kê khai thuế và kê khai không trung thực số tiền thuế môi trường phải nộp. Những sai phạm trên dẫn đến tổng số tiền thuế bảo vệ môi trường kê lại trong 3 năm (từ năm 2018 đến hết năm 2021) của công ty này tăng thêm 3.287 tỷ đồng.

Cũng theo cơ quan chức năng, 6/15 thương nhân đầu mối khác cũng đang nợ tiền thuế với số tiền 3.219 tỷ đồng…

Xử lý ra sao?

Nói về hướng giải quyết những vi phạm về Quỹ Bình ổn xăng dầu, ông Phạm Văn Bình, Phó cục trưởng Cục Quản lý giá (Bộ Tài chính), cho biết sau khi kết luận của Thanh tra Chính phủ nêu rõ các tồn tại, bất cập, Bộ Tài chính đã có văn bản đề nghị các doanh nghiệp đầu mối xăng dầu rà soát, báo cáo tổng thể các nội dung liên quan đến quỹ này.

Bộ Tài chính yêu cầu các doanh nghiệp cần khẩn trương khắc phục các tồn tại, thực hiện nghiêm kết luận của Thanh tra Chính phủ, thực hiện trích, chi quỹ bình ổn giá xăng dầu đúng, đủ theo quy định pháp luật.

Theo ông Bình, số dư quỹ, việc sử dụng quỹ không đúng mục đích, kết chuyển không đúng quy định… liên quan đến nhiều kỳ điều hành giá, chuỗi số liệu khá lớn nên Bộ Tài chính đang yêu cầu các doanh nghiệp đầu mối xăng dầu rà soát đảm bảo chặt chẽ. Bộ Tài chính cũng mời từng doanh nghiệp liên quan đến để trao đổi, làm rõ các số liệu.

Đối với Công ty TNHH Vận tải thủy bộ Hải Hà, ông Bình cho biết Bộ Tài chính đã 5 lần xử phạt doanh nghiệp này do có các vi phạm liên quan quỹ bình ổn giá xăng dầu. Thanh tra Bộ Tài chính cũng đã có quyết định cưỡng chế quỹ bình ổn giá xăng dầu với doanh nghiệp này.

Về việc thu hồi số nợ hàng nghìn tỷ đồng, lãnh đạo Tổng cục Thuế cho biết cơ quan thuế đang dùng biện pháp cưỡng chế nợ thuế. Với Công ty xăng dầu Hải Hà, Cục Thuế Thái Bình đôn đốc, quy trình cưỡng chế nợ thuế. Khoản nợ thuế từ ngày thứ 91 phát sinh nợ trở đi, cơ quan thuế áp dụng biện pháp cưỡng chế tài khoản, từ ngày thứ 121 phát sinh nợ thuế sẽ bị cưỡng chế hóa đơn và áp dụng biện pháp khác như đề xuất cấm xuất cảnh người đại diện pháp luật, đồng thời, xác định, kê biên tài sản.

Để ngăn tình trạng doanh nghiệp nợ thuế, theo lãnh đạo Tổng cục Thuế, năm 2024, ngành thuế tập trung xây dựng cơ sở dữ liệu liên quan đến báo cáo tài chính của doanh nghiệp dựa trên báo cáo tài chính và cơ sở kinh doanh. Tuy nhiên, vị này cũng bày tỏ rằng vẫn còn nhiều khó khăn trong thu hồi nợ thuế vì đa số doanh nghiệp đưa tài sản đảm bảo để vay vốn.