Khi nàng Kiều “khoác áo mới” trên sân khấu kịch

Chiêm nghiệm mới về Truyện Kiều

Vốn là tác phẩm kinh điển của văn học Việt Nam, "Truyện Kiều" đã từng được đưa lên sân khấu từ nhiều năm trước. Chẳng vậy mà tác giả Quang Thảo đã mất 5 năm đưa tác phẩm từ trang giấy lên sân khấu, ở góc nhìn khác, với sự sống động và hơi thở của kịch nói qua vở "Dưới bóng giai nhân".

Đây cũng là lần đầu tiên tác phẩm cảm tác từ "Truyện Kiều" được thể hiện bằng ngôn ngữ mới, khi lồng ghép chất liệu nghệ thuật đậm chất văn hóa Việt như chầu văn, ngâm Kiều để làm dày thêm tính dân tộc cho vở diễn. Tuy vậy, Quang Thảo vẫn đảm bảo tiêu chí hàng đầu là giữ nguyên giá trị cốt lõi của nguyên tác.

"Cái khó ở đây là Truyện Kiều đã quá quen thuộc với mọi người. Với "Dưới bóng giai nhân", tôi chọn con đường riêng cho kịch bản với cách kể chuyện riêng, hư cấu thêm nhiều tình tiết, thêm các nhân vật mới để tăng sự hấp dẫn mà không làm mất đi tinh thần của nguyên tác.

Về nội dung, tôi muốn lý giải về nguồn gốc của Đạm Tiên, khúc mắc khiến Thúc Sinh và Hoạn Thư không hạnh phúc, tại sao Thúy Kiều không có con sau bao năm lăn lộn tình trường. Tôi mong khán giả đến với tác phẩm như một cuộc phiêu lưu mới mẻ cùng tinh thần cởi mở, thoải mái nhất", tác giả Quang Thảo cho hay.

Qua tác phẩm, Quang Thảo nói ông muốn gửi gắm thông điệp nhân sinh: Cuộc đời giống như một ván cờ và mỗi con người chúng ta là một quân cờ. Trong cuộc sống, chỉ cần một sai lệch nhỏ, một bước đi không chính xác có thể dẫn đến những hệ quả khó đoán định. Mỗi người cần thận trọng, để dù cuộc sống không hoàn hảo, ta vẫn có thể đạt đến một trạng thái tương đối bình yên.

"Trong câu chuyện này, nhân vật có thể là nạn nhân của bi kịch, nhưng họ cũng có khả năng tự mình kết thúc bi kịch đó, hướng đến một tương lai tốt đẹp hơn. Cuộc sống của chúng ta không phải lúc nào cũng do mình hoàn toàn lựa chọn, nhưng kết cục của nó là điều ta có thể thay đổi", đạo diễn cho biết thêm.

Áp lực trong diễn xuất

Thông thường một vở kịch có khoảng 5-6 cảnh, nhưng "Dưới bóng giai nhân" có đến 14 cảnh, gấp 2-3 lần. Ê kíp mất 3 tháng để dàn dựng một vở dài, độ khó cao.

Có kinh nghiệm hàng chục năm, kinh qua đủ loại vai trên sân khấu, nhưng diễn viên Hồng Ánh thừa nhận, vai Kiều trong "Dưới bóng giai nhân" đòi hỏi rất nhiều về sức bền và cường độ làm việc. Điều này tạo áp lực cho chị về sức khỏe và diễn xuất.

"Kiều xuất hiện 11/14 cảnh. Nhân vật không chỉ đòi hỏi chiều sâu nội tâm mà cả thanh, sắc, sức vóc là những yêu cầu gần như tuyệt đối. Tôi như đang tham gia vào cuộc đua marathon về diễn xuất, khi phải diễn, thoại, múa và đẩy cảm xúc nhân vật liên tục. Để duy trì sức bền, tôi phải đảm bảo thể lực thật tốt mới đáp ứng được lịch tập luyện dày đặc.

Ngoài ra, vai diễn đòi hỏi khá nhiều những kỹ năng sân khấu khác. Để đáp ứng yêu cầu của đạo diễn và nội tâm nhân vật, tôi phải rèn thêm nhiều kỹ năng như: múa, đánh trống, cách xử lý phục trang, đạo cụ sao cho mọi cử chỉ trên sân khấu đều thật tự nhiên mà vẫn giữ được nét đẹp truyền thống của Kiều", diễn viên Hồng Ánh tâm sự.

Tuy nhiên, với chị, thách thức lớn nhất khi đảm nhiệm vai Kiều là phần diễn thoại. "Lời thoại trong "Dưới bóng giai nhân" có vần, có điệu, mang sắc thái thơ, nhạc, nhiều từ Hán Việt. Tôi học cách giữ nhịp, đưa từng câu thoại vào tự nhiên, để truyền tải được nét tinh tế ấy, toát lên vẻ trang trọng, vừa gần gũi nhưng không được quá bình dân", Hồng Ánh cho hay.

Ba tháng đồng hành cùng nhân vật Kiều, Hồng Ánh tiết lộ, phần lớn cuộc sống của cô xoay quanh "Dưới bóng giai nhân" và Kiều, dưới một góc nhìn mới mẻ và sâu sắc hơn.

"Nhân vật ấy không còn là hình ảnh ủy mị, là biểu tượng của đau khổ và phó mặc cho số phận như tôi từng nghĩ. Với bản dựng này, tôi thấy được một Thúy Kiều mạnh mẽ và kiên cường, là nạn nhân nhưng cũng người chủ động lựa chọn, dù đó khổ đau hay thử thách. Kiều không chỉ là Kiều, nàng còn đại diện cho rất nhiều những thân phận phụ nữ khác, những người mà tôi thương cảm", nữ nghệ sĩ giãi bày.

Cuộc chơi cũng lắm công phu

Ngoài nghệ sĩ Hồng Ánh, "Dưới bóng giai nhân" quy tụ gần 50 diễn viên đình đám của làng sân khấu kịch phía Nam như: Thanh Thủy (vai Hoạn Thư), Mỹ Duyên (vai Đạm Tiên), Đình Toàn (Hồ Tôn Hiến), Đại Nghĩa (Từ Hải), Công Danh (Thúc Sinh), Bạch Long (Bạc Hạnh), Hoàng Trinh (Tú Bà Lã Thu), Diệu Đức (ni sư Giác Duyên), Tuyền Mập (Bạc Bà)…

Ông Huỳnh Anh Tuấn, Giám đốc Công ty TNHH Sân khấu – Nghệ thuật Thái Dương tiết lộ, "Dưới bóng giai nhân" là dự án nghệ thuật lớn của Nhà hát Kịch Idecaf, kể từ sau vở "Tiên nga" (thực hiện năm 2017). Chính vì vậy, vở diễn không chỉ được chăm chút, đầu tư từ khâu kịch bản, diễn viên mà còn được chi mạnh tay ở khâu dàn dựng.

Không tiết lộ con số cụ thể, nhưng ông Tuấn cho biết, để hấp dẫn khán giả ngay từ đầu, đơn vị đầu tư 60% kinh phí cho thiết kế, trang trí, kỹ thuật sân khấu. 40% kinh phí còn lại dành cho việc thiết kế, sản xuất riêng hơn 200 bộ trang phục cổ trang và yếu tố khác.

"Vở diễn được mang lên sân khấu Nhà hát Bến Thành - nơi có sự đầu tư quy mô và chỉn chu về mọi mặt. Chính vì vậy, sân khấu "Dưới bóng giai nhân" không bị bó buộc vào không gian, thời gian như các tác phẩm sân khấu chuyển thể thường thấy. Chúng tôi xây dựng một không gian sân khấu hoàn toàn khác biệt, không tuân theo những mô típ cũ", ông Tuấn cho biết thêm.

Được biết, âm nhạc trong vở diễn do nhạc sĩ Văn Tứ Quý đảm nhiệm. Trong đó, 30 soundtrack được sử dụng với một ca khúc của nhạc sĩ Y Vân được phối mới hoàn toàn.

Tác giả, đạo diễn Quang Thảo khẳng định, gần như 50% sự thành công của "Dưới bóng giai nhân" thuộc về âm nhạc.