Kiểm soát khí thải phương tiện, chống biến đổi khí hậu

Bộ GTVT sẽ thực hiện tái cơ cấu vận tải, chuyển vận tải hàng hóa tuyến Bắc - Nam từ đường bộ sang đường sắtđể hạn chế phương tiện ô tô, giảm phát khí thải

Giảm phát khí thải từ các phương tiện GTVT

Theo báo cáo của Ủy ban liên Chính phủ về biến đổi khí hậu, nhiệt độ trung bình toàn cầu và mực nước biển tăng nhanh trong vòng 100 năm qua, đặc biệt trong khoảng 25 năm gần đây. Ở Việt Nam, trong vòng 50 năm qua, nhiệt độ trung bình đã tăng khoảng 0,5 - 0,7 độ C, mực nước biển đã dâng khoảng 20cm. Hiện tượng El Nino, La Nina ngày càng tác động mạnh mẽ. Biến đổi khí hậu thực sự đã làm cho những thiên tai, đặc biệt là bão, lũ và hạn hán ngày càng khốc liệt.

Một trong những tác nhân chính gây ra biến đổi khí hậu là tình trạng khí phát thải gây hiệu ứng nhà kính. Trong đó, sự gia tăng nhanh chóng các phương tiện GTVT những năm gần đây, đặc biệt là phương tiện cá nhân với khối lượng lớn khí thải phát ra khiến tình hình nghiêm trọng thêm.

Chính vì vậy, trong các chương trình, kế hoạch hành động ứng phó với biến đổi khí hậu của Bộ GTVT thời gian qua luôn chú trọng các nội dung, giải pháp giảm khí phát thải từ các phương tiện GTVT. Trong đó, phát triển vận tải hành khách công cộng tại các đô thị, hạn chế phát triển phương tiện giao thông cá nhân; Tái cơ cấu lĩnh vực vận tải, chuyển vận tải hàng hóa từ đường bộ sang đường thủy, đường sắt là các phương tiện tiết kiệm nhiên liệu, ít phát khí thải hơn; Ưu tiên sử dụng các nhiên liệu sinh học; Kiểm soát khí phát thải các loại phương tiện…

Về vận tải, Bộ GTVT chú trọng thực hiện đề án phát triển logistics nhằm tối ưu hóa thời gian và chi phí vận tải, giảm tiêu hao nhiên liệu; Tiếp cận, ứng dụng công nghệ giao thông thông minh, công nghệ vận tải xanh, giảm phát thải khí nhà kính trong lưu thông và vận chuyển hàng hóa. Lồng ghép quy định việc chuyển đổi sử dụng phương tiện ít tốn nhiên liệu và phương tiện sử dụng năng lượng tái tạo, năng lượng sạch trong chính sách vận tải. Đẩy mạnh ứng dụng nhiên liệu sinh học, nhiên liệu sạch (CNG, LPG…) đối với phương tiện giao thông cơ giới; Rà soát và từng bước loại bỏ công nghệ, các phương tiện, thiết bị kém hiệu quả, không thân thiện với khí hậu…

Kiểm soát khí thải xe máy từ năm 2018

Nhằm thực hiện việc kiểm soát khí thải các phương tiện GTVT, mới đây, Cục Đăng kiểm Việt Nam đã trình Bộ GTVT Đề án kiểm soát khí thải xe máy.

Xe máy là loại phương tiện cá nhân được sử dụng phổ biến tại Việt Nam, tập trung ở các đô thị và phát triển rất nhanh trong những năm gần đây. Theo thống kê của Cục CSGT, đến hết năm 2015 cả nước có 49 triệu xe cơ giới được đăng ký, trong đó xe máy hai bánh chiếm 95% (tương đương 46,5 triệu chiếc). Riêng tại Hà Nội và TP HCM, số lượng xe đăng ký đạt gần 12 triệu chiếc. Trong khi đó, loại phương tiện này không cần phải qua các cơ quan kiểm định trong quá trình lưu hành nên không xác định được số lượng xe đã quá niên hạn hoặc có niên hạn sử dụng lâu, dễ gây phát thải khí lớn. Vì vậy, việc kiểm soát khí thải phương tiện này là rất cần thiết.

Tuy nhiên, theo Đề án do Cục Đăng kiểm VN đề xuất, không thực hiện kiểm tra khí thải đối với xe máy trong 5 năm đầu sử dụng như kinh nghiệm của: Đài Loan (TQ), Thái Lan, Ấn Độ... bởi xe còn tương đối mới, đã được kiểm tra lần đầu lúc xuất xưởng hoặc nhập khẩu và được hưởng chế độ bảo hành, bảo dưỡng của nhà sản xuất.

Lộ trình thực hiện trước tiên đối với các xe có dung tích xi-lanh từ 175cm3 trở lên. Đây là những xe phân khối lớn, số lượng ít, không phải là phương tiện giao thông phổ biến hiện nay, chủ sử dụng đều là những người có điều kiện kinh tế. Mặt khác, ước tính có khoảng 15.200 xe và việc kiểm tra sẽ được thực hiện ngay tại các trung tâm đăng kiểm ô tô đang lưu hành, nơi có sẵn cơ sở vật chất, kỹ thuật và nguồn nhân lực được đào tạo nên hoàn toàn khả thi. Đối với các xe có dung tích xi-lanh dưới 175cm3 do có số lượng rất lớn nên phải có lộ trình triển khai ít nhất 5 năm (2020-2025).

Có ba phương án kiểm soát khí thải được đề xuất với loại phương tiện này. Phương án 1, từ ngày 1/7/2018 kiểm tra khí thải đối với xe có dung tích xi lanh từ 175cm3 trở lên. Phương án 2, chia đối tượng kiểm tra khí thải theo tuổi sử dụng xe, trước tiên, thực hiện kiểm tra khí thải đối với các xe cũ trên 15 năm sử dụng (từ 1/7/2020, khoảng 6 triệu xe); Sau đó, đến các xe có niên hạn 10 năm (từ 1/7/2022, khoảng 4 triệu xe), 5 năm (từ 1/7/2025, ước tính có khoảng 12 triệu xe). Phương án 3, từ ngày 1/7/2020 kiểm tra với xe có dung tích xi-lanh từ 130cm3 trở lên; Từ 1/7/2022 đối với xe có dung tích xi-lanh động cơ từ 105cm3 trở lên; Từ 1/7/2025 đối với tất cả xe máy thuộc đối tượng quy định.

Việc kiểm soát khí thải xe máy bao gồm kiểm tra khí thải tại trạm và tuần tra, kiểm soát trên đường để bảo đảm xe máy trong quá trình sử dụng luôn được bảo dưỡng, sửa chữa tốt và được kiểm tra đúng thời hạn, thỏa mãn tiêu chuẩn khí thải khi tham gia giao thông đường bộ. Xe thuộc phạm vi, đối tượng quy định nhưng không thực hiện kiểm tra khí thải, không có giấy chứng nhận và tem kiểm tra còn thời hạn sẽ bị xử lý vi phạm hành chính.

Đề xuất kiểm soát khí thải xe máy từ tháng 7/2016