Liên tiếp bệnh nhân tử vong nghi uống “tiểu đường hoàn”

Tử vong vì suy đa tạng

Mới đây, bệnh nhân V.T.H.Ng. (63 tuổi, ở Đội Nhân, Ba Đình, Hà Nội), được chuyển đến Khoa Hồi sức cấp cứu, Bệnh viện Bạch Mai trong tình trạng suy đa tạng nghi do ngộ độc phenformin. Đây là một loại thuốc trị đái tháo đường type 2 đã bị cấm 40 năm nay. Mặc dù được điều trị tích cực bằng máy hỗ trợ tim phổi nhân tạo, lọc máu liên tục, nhưng bệnh nhân vẫn không qua khỏi.

Theo người nhà, bệnh nhân Ng. có tiền sử đái tháo đường đã 3 năm nhưng không điều trị bằng thuốc tây y theo chỉ định của bác sĩ mà dùng thuốc “tiểu đường hoàn”, mỗi ngày uống 8 viên. Chỉ tới khi xuất hiện triệu chứng mệt mỏi, kém ăn, buồn nôn, gia đình mới đưa bệnh nhân vào Bệnh viện 354 điều trị. Tuy nhiên, bệnh nhân đau bụng nhiều, khó chịu, đi ngoài phân lỏng nhiều lần, được chẩn đoán sốc do nhiễm khuẩn đường tiêu hóa, suy đa tạng, được điều trị tích cực, lọc máu 4 lần nhưng tình trạng không được cải thiện, bệnh nhân được chuyển đến Bệnh viện Bạch Mai.

Trao đổi với PV Báo Giao thông, một bác sĩ tại Khoa Hồi sức cấp cứu cho biết, người nhà bệnh nhân Ng. có mang đến 1 lọ sản phẩm đang được bệnh nhân sử dụng trong quá trình điều trị bệnh tiểu đường, mang tên Thực phẩm bảo vệ sức khỏe Tiểu đường hoàn Difoco có chứa những viên tễ màu đỏ. Điều đáng nói, qua xét nghiệm hóa học, các viên tễ trong lọ sản phẩm trên dương tính với chất cấm phenformin. “Do người nhà mang đến chứ không phải từ bệnh nhân, nên chúng tôi chưa thể khẳng định chắc chắn về sản phẩm này. Bộ Y tế cần vào cuộc kiểm tra với nhiều lô sản phẩm khác mới có kết luận cuối cùng được”, vị bác sĩ cho hay.

Trước thông tin này, ngày 27/2, ông Nguyễn Thanh Phong, Phó cục trưởng Cục An toàn thực phẩm, Bộ Y tế cho hay: “Cục đã nhận được thông tin ban đầu và đang xác minh. Có kết quả sẽ công bố rộng rãi”.

Cùng ngày, về phía nhà sản xuất, ông Nguyễn Huỳnh Thanh Thiện, Trưởng bộ phận kinh doanh, Công ty CP Difoco khẳng định: “Trong sản phẩm thực phẩm bảo vệ sức khỏe Tiểu đường hoàn của công ty không chứa chất cấm phenformin”.

Trước đó, tại Khoa Hồi sức cấp cứu, BV Bạch Mai cũng đã tiếp nhận 2 trường hợp bệnh nhân nam, một người (57 tuổi, Lạng Sơn) và một người (66 tuổi, ở Hai Bà Trưng, Hà Nội) đều có biểu hiện tương tự, đau bụng, đau ngực, axit lactic tăng, sốc, suy đa tạng. Dù các bác sĩ rất nỗ lực, lọc máu 3 ngày nhưng đều không mang lại hiệu quả, bệnh nhân diễn biến nặng, tử vong.

Theo PGS. TS. Đào Xuân Cơ, Trưởng khoa Hồi sức tích cực, BV Bạch Mai, thời gian gần đây khoa liên tục tiếp nhận các bệnh nhân gặp biến chứng nặng sau một thời gian tự ý dùng thuốc “tiểu đường hoàn” để điều trị bệnh tiểu đường, 4 trong số 5 bệnh nhân trên đã tử vong.

Cũng liên quan đến thuốc nam hay còn gọi viên tễ “tiểu đường hoàn”, đầu năm 2018, Khoa Hồi sức tích cực chống độc (ICU) Bệnh viện Đa khoa TP Cần Thơ liên tục tiếp nhận nhiều trường hợp bệnh nhân tiểu đường với tình trạng nguy kịch, tỷ lệ cứu sống khoảng 50%. Khai thác bệnh sử các bệnh nhân đều có thời gian dài sử dụng một loại thuốc có tác dụng ổn định đường huyết được mua từ một cơ sở tư nhân. Theo kết luận của Cục Quản lý y dược cổ truyền (Bộ Y tế), viên thuốc màu xám (thuốc trị bệnh tiểu đường) dương tính với Phenformin. Do vậy, Cục Quản lý y dược cổ truyền yêu cầu các cơ sở kinh doanh, các cơ sở khám chữa bệnh tạm dừng sử dụng và thu hồi thuốc này; tổ chức tiến hành kiểm tra chất lượng, xác định nguồn gốc xuất xứ của thuốc nói trên và xử lý nghiêm các cơ sở kinh doanh, sản xuất thuốc không đạt chất lượng, không rõ nguồn gốc xuất xứ.

Vì sao cấm phenformin?

Theo TS. Đào Xuân Cơ, các bệnh nhân nêu trên đều có tiền sử đái tháo đường nhiều năm nhưng không điều trị bằng thuốc tây y mà tự điều trị bằng viên “tiểu đường hoàn” không rõ nguồn gốc xuất xứ, không có nhãn mác, được bán tràn lan, mua rất dễ. Tất cả bệnh nhân đều có chung chẩn đoán, toan chuyển hóa do ngộ độc phenformin trên nền đái tháo đường tuýp 2. Kết quả xét nghiệm các viên thuốc “tiểu đường hoàn” mà các bệnh nhân đã sử dụng đều dương tính với phenformin.

Theo TS. BS. Nguyễn Quang Bảy, Trưởng khoa Nội tiết đái tháo đường, BV Bạch Mai, phenformin là một hoạt chất được dùng trong điều trị đái tháo đường tại Mỹ từ những năm 1950. Nhưng đến năm 1973, phenformin bị cấm sản xuất và lưu hành do ghi nhận hàng loạt ca tử vong có liên quan đến nhiễm acid lactic sau khi dùng thuốc.

Tại Việt Nam cũng như nhiều nước trên thế giới đã cấm lưu hành phenformin nhưng lợi dụng sự thiếu hiểu biết của người dân, nhiều cơ sở sản xuất thuốc đông y đã trà trộn, mạo danh thuốc đông y để bán ra thị trường. Thuốc này được trộn vào các viên thuốc đông dược không gắn nhãn mác, thành phần, nơi sản xuất và được người bán quảng bá như một loại thần dược trị khỏi bệnh đái tháo đường cũng như nhiều loại bệnh khác.

“Đái tháo đường là bệnh mạn tính, có thể kiểm soát và hạn chế tối thiểu các biến chứng của nó nếu bệnh nhân tuân thủ liệu trình điều trị, theo dõi liên tục, đúng đắn, phối hợp với một chế độ ăn uống hợp lý và tập luyện phù hợp theo chỉ định của bác sỹ. Các bệnh nhân đái tháo đường không sử dụng thuốc không rõ nguồn gốc vì đã có các thuốc mạo danh thuốc y học cổ truyền có chứa tân dược gây biến chứng nguy hiểm, thậm chí gây tử vong cho người dùng”, BS. Bảy khuyến cáo.

Thanh Hóa: Tăng cường phòng chống dịch tả lợn Châu Phi