Lời Bác dạy ngày này năm xưa: “GTVT là mạch máu của tổ chức...”

Trong bài “Công việc khẩn cấp bây giờ”, được viết ngày 5/11/1946, Chủ tịch Hồ Chí Minh chỉ rõ: “…Giao thông vận tải là mạch máu của tổ chức. Giao thông tốt thì các việc đều dễ dàng. Giao thông xấu thì các việc đình trễ”.

(Sách Hồ Chí Minh toàn tập - tập 4 - NXB Chính trị quốc gia - Sự thật - 2011)

Từ lạc hậu tiến lên hiện đại

Thực hiện lời dạy của Bác, lớp lớp các thế hệ cán bộ, kỹ sư, công nhân lao động ngành GTVT luôn nỗ lực phấn đấu, tích cực, chủ động, sáng tạo, khắc phục khó khăn gian khổ, hoàn thành mọi nhiệm vụ được giao, góp phần quan trọng vào sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

Nhớ lại khoảng thời gian cách đây hơn nửa thế kỷ, một nguyên lãnh đạo Hội Khoa học kỹ thuật cầu đường Việt Nam cho biết, bức tranh giao thông thời kỳ đó rất ảm đạm. Cả giao thông đường bộ, đường sắt, đường thủy đều lạc hậu. Riêng về đường bộ, giai đoạn đó, QL1 chỉ rộng 9m, nhiều đoạn chỉ 7m. Ngoại trừ 30km tuyến QL21 đoạn Xuân Mai - Hòa Lạc mà Cuba làm giúp được thảm nhựa, còn lại tất cả các tuyến đường khác toàn đường đất, cấp phối.

“Ổ gà, ổ voi trên đường rất nhiều, giao thông đi lại thời đó là trở ngại lớn. Đi từ Hà Nội ra Quảng Ninh mất cả ngày trời. Còn từ Hà Nội vào Vinh là cả một vấn đề, cách trở vô cùng”, vị này dẫn ví dụ và cho biết thêm, ngay cả đường mòn Hồ Chí Minh, con đường có ý nghĩa quan trọng, góp phần làm nên chiến thắng ở khu vực phía Tây cũng xấu vô cùng, đi lại rất khó khăn.

Với đường sắt, khi đó tàu chỉ chạy được từ Hà Nội vào Vinh. Từ Vinh vào Quảng Trị phải đi bằng goòng. Về đường thủy cũng rất yếu kém. Ngày đó rất ít cầu lớn. Gần như tất cả các sông lớn đều phải đi bằng phà, nhiều phà phải kéo tay thủ công.

Sau giải phóng miền Nam thống nhất đất nước (30/4/1975), nhiệm vụ lớn đầu tiên của ngành GTVT là khôi phục khẩn cấp tuyến đường sắt Thống Nhất. Đến cuối năm 1976, nhiệm vụ này hoàn thành và chuyến tàu khách đầu tiên chở đoàn đại biểu miền Nam ra Bắc được thực hiện thành công.

Giai đoạn từ 1976 đến đầu những năm 1990 là quãng thời gian khó khăn vô cùng. Vốn liếng trong nước khó khăn, việc khôi phục giao thông sau chiến tranh diễn ra rất chậm chạp.

“Công cuộc đầu tư xây dựng kết cấu hạ tầng giao thông chỉ thực sự bắt đầu khi đất nước đổi mới. Dự án đầu tiên được triển khai phải kể đến là Khôi phục mạng lưới GTVT do Ngân hàng Thế giới viện trợ không hoàn lại. Dự án này được hoàn thành vào khoảng năm 1992”, vị này kể và cho biết, bắt đầu từ đó, ngành GTVT mới hình thành các Ban QLDA để tiếp nhận vốn ODA từ các nhà tài trợ, hạ tầng giao thông có những bước phát triển đột phá mới.

Theo vị này, trong những năm qua, được sự quan tâm đặc biệt của Đảng, Nhà nước và Chính phủ, hệ thống kết cấu hạ tầng giao thông ngày càng được chú trọng đầu tư xây dựng theo hướng đồng bộ, hiện đại.

Riêng ở lĩnh vực kết cấu hạ tầng đường bộ, ngành GTVT đã hoàn thành đầu tư nâng cấp, cải tạo và đưa vào khai thác hàng loạt tuyến quốc lộ chính, các tuyến quốc lộ hướng tâm như: QL1 Hà Nội - Cần Thơ, đường Hồ Chí Minh qua Tây Nguyên, QL2, QL3, QL5, QL6, QL32, QL51, QL22,… hệ thống đường vành đai biên giới phía Bắc, Tây Nguyên và Tây Nam bộ (QL279, 4A, 4B, 14, 14C,…), các tuyến quốc lộ nối đến các cửa khẩu quốc tế, các vùng kinh tế trọng điểm.

Đặc biệt, hàng loạt tuyến cao tốc được đầu tư xây dựng đã hoàn thành và đưa vào sử dụng như: Nội Bài - Lào Cai, TP.HCM - Long Thành - Dầu Giây, Cầu Giẽ - Ninh Bình, TP.Hồ Chí Minh - Trung Lương, Hà Nội - Thái Nguyên, Hà Nội - Hải Phòng, Đà Nẵng - Quảng Ngãi, Hà Nội - Hòa Bình, Hà Nội - Bắc giang, Bắc Giang - Lạng Sơn,…

Các dự án này đưa vào khai thác đã phát huy hiệu quả cao, không những giảm áp lực cho giao thông, giảm tai nạn, ùn tắc, mà còn thúc đẩy KT-XH các địa phương phát triển.

Cùng với đó, hệ thống kết cấu hạ tầng đường sắt đã từng bước nâng cấp, hiện đại hóa các tuyến đường sắt hiện có, đồng thời triển khai dự án đường sắt Yên Viên - Phả Lại - Hạ Long - Cái Lân và nghiên cứu xây dựng đường sắt cao tốc Bắc - Nam.

Ở lĩnh vực hàng hải, ngành GTVT đã hoàn thành nâng cấp giai đoạn 1 các cảng biển tổng hợp quốc gia chủ yếu như các cảng: Cái Lân, Hải Phòng, Cửa Lò, Vũng Áng, Tiên Sa, Quy Nhơn, Nha Trang, Sài Gòn, Cần Thơ,… đồng thời đang triển khai các dự án cảng quốc tế Cái Mép - Thị Vải, cảng cửa ngõ quốc tế Lạch Huyện,…

Nhiều dự án lớn chuẩn bị xây dựng trong 5 năm tới

Thực hiện lời dạy của Bác, thời gian tới, ngành GTVT cũng đang nỗ lực đầu tư hoàn thiện hệ thống hạ tầng giao thông hiện đại. Ông Lưu Quang Thìn - Phó Vụ trưởng Vụ KH-ĐT (Bộ GTVT) cho biết, giai đoạn kế hoạch trung hạn 5 năm tới (2021 - 2025), Bộ GTVT dự kiến được giao khoảng hơn 300.000 tỷ đồng vốn ngân sách Nhà nước.

Nhiệm vụ trọng tâm của ngành GTVT trong 5 năm tới là hoàn thành đầu tư các dự án thành phần để nối thông toàn tuyến cao tốc Bắc - Nam phía Đông từ Lạng Sơn; Đầu tư các dự án cao tốc mang tính động lực, kết nối liên vùng, phấn đấu hoàn thành mục tiêu cả nước có 3.000km đường cao tốc vào năm 2025.

Theo ông Thìn, ngoài các dự án cao tốc quy mô lớn, giai đoạn 2021-2025, Bộ GTVT dự kiến bố trí vốn để đầu tư xây dựng các cây cầu có quy mô lớn như: Rạch Miễu 2, Đại Ngãi,… Đồng thời, Bộ GTVT cũng dự kiến bố trí vốn để chuẩn bị đầu tư dự án đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam và các dự án đường sắt kết nối cảng biển, cảng hàng không, đường sắt mới.

Đối với dự án hàng hải, 5 năm tới, Bộ GTVT dự kiến đầu tư xây dựng luồng Cái Mép - Thị Vải, luồng Nam Nghi Sơn, luồng Thọ Quang, luồng Quy Nhơn và đường kết nối sau bến cảng Lạch Huyện. Trong lĩnh vực đường thủy nội địa sẽ tiến hành đầu tư dự án nâng tĩnh không cầu Đuống, dự án nâng tĩnh không các cầu trên các hàng lang vận tải thủy quốc gia và dự án logistics khu vực phía Nam,…

Đại diện Vụ KH-ĐT cho biết, theo kế hoạch của Bộ GTVT, dự kiến đến năm 2025, cả nước sẽ có khoảng 3.195km đường cao tốc hoàn thành đưa vào khai thác và khoảng 936km cao tốc được khởi công xây dựng mới.

Trong giai đoạn 5 năm tới, Bộ GTVT cũng sẽ hoàn thành cải tạo khoảng 1.600km quốc lộ, hoàn thành cải tạo 3 hầm (đèo Ngang, Phú Gia, Phước Tượng); Đầu tư xây dựng 7 cầu lớn (sông Hóa, Đại Ngãi, Rạch Miễu 2, sông Gianh, Quán Hàu, Xương Giang, Như Nguyệt) để đáp ứng nhu cầu vận tải, đảm bảo ATGT trên một số hành lang vận tải quan trọng.

Đến năm 2025, Bộ GTVT sẽ hoàn thành dự án Cảng hàng không quốc tế Long Thành giai đoạn 1, dự án cải tạo khu bay Cảng hàng không Côn Đảo, dự án nâng cấp Cảng hàng không Điện Biên, nhà ga T3 Tân Sơn Nhất và hoàn thành giai đoạn 2 dự án cải tạo đường cất hạ cánh 2 sân bay Nội Bài, Tân Sơn Nhất.

Đối với lĩnh vực đường sắt đến năm 2025, hoàn thành đấu nối ray Hà Khẩu để đảm bảo thông tàu chuyển tải với phía Trung Quốc; hoàn thành cải tạo một số ga đường sắt để tăng năng lực xếp dỡ, gom hàng,…

Trong lĩnh vực hàng hải, Bộ GTVT hoàn thành đầu tư hoàn chỉnh tuyến luồng sông Hậu để đảm bảo tàu tải trọng lớn vào được cụm cảng Cần Thơ. Đồng thời, hoàn thành cải tạo tuyến luồng vào cụm cảng Cái Mép - Thị Vải để đảm bảo tiếp nhận tàu 200.000T không giảm tải.

Hoàn thành cải tạo, nâng cấp tuyến luồng Quy Nhơn đảm bảo tiếp nhận tàu 50.000T; Hoàn thành cải tạo, nâng cấp tuyến luồng Thọ Quang để đảm bảo tiếp nhận tàu 8.000 - 100.000T; cải tạo, nâng cấp luồng vào các bến cảng khu vực Nam Nghi Sơn đáp ứng yêu cầu phát triển cụm công nghiệp Nam Thanh Hóa - Bắc Nghệ An,…

Thứ trưởng Thọ: Tìm nút thắt gỡ mặt bằng cao tốc, dễ làm trước, khó làm sau