Myanmar hủy dự án đường sắt Trung Quốc vì sợ bị thôn tính

Người dân Myanmar biểu tình phản đối dự án đường sắt với Trung Quốc

Mất nhiều hơn được

Cách đây ba năm, Trung Quốc và Myanmar đã ký một thỏa thuận xây dựng mạng lưới đường sắt cao tốc trị giá 20 tỷ USD dài gần 1.215 km nối tỉnh Vân Nam của Trung Quốc với cảng Kyaukpyu ở vịnh Bengal. Tuyến đường này chạy dọc theo đường ống dẫn khí đốt Sidwe cũng của Trung Quốc.

Theo dự tính ban đầu, tuyến đường sẽ đưa vào khai thác năm 2015 và Trung Quốc sẽ đầu tư, quản lý và vận hành tuyến đường này trong 50 năm. Đồng thời, Trung Quốc sẽ xây một Khu công nghiệp lớn ở cảng Kyaukpyu.

Tuy nhiên, vào tháng trước, Bộ trưởng Đường sắt Myanmar ông Myint Wai đã thay mặt Chính phủ tuyên hủy dự án để đáp ứng mong muốn của dân chúng. Thực ra, báo giới phương Tây cho biết, giới chức và và dân chúng không muốn cho Trung Quốc vào đầu tư bởi họ ám ảnh nỗi lo bị thôn tính.

Ông U Than Htut Aung, Giám đốc điều hành công ty truyền thông Eleven Media cho biết. “Thông qua các tuyến đường sắt Trung Quốc - Myanmar, Trung Quốc có thể dễ dàng xâm nhập vào Ấn Độ Dương và an ninh của Myanmar sẽ bị đe dọa”.

Còn Wong Aung, một trong những nhà hoạt động thuộc phong trào khí đốt Shwe nói, việc hủy bỏ là một cách để Chính phủ chứng minh với dân chúng và cộng đồng quốc tế dứt khỏi sự ảnh hưởng của Bắc Kinh. 

Tờ Eleven Myanmar nhận định cần phải cân nhắc dự án với vấn đề an ninh và chủ quyền, dự án mang đến nhiều bất lợi hơn là lợi ích cho người dân địa phương. Cũng không thể đảm bảo dự án này mang lại lợi ích cho sự phát triển khi người dân Myanmar thất nghiệp ngay tại nơi dự án được triển khai; Cuộc sống người dân dọc theo đường ống khí đốt Kyaukpyu - Côn Minh là một minh chứng rõ nét. Ngoài ra, lao động Trung Quốc nhập cư vào nước này đã lên đến trên dưới 5 triệu người.

Bỏ Trung Quốc, mời gọi Nhật Bản

Myanmar là vị trí Trung Quốc không thể bỏ qua nếu muốn xâm nhập Ấn Độ Dương, để hình thành một con đường ngắn nhất cho xuất khẩu hàng hoá sang châu Phi. Để đảm bảo nguồn cung ứng năng lượng cho nền kinh tế, Trung Quốc xây dựng một tuyến đường ống vận chuyển dầu mỏ và một tuyến vận chuyển khí đốt. Tuyến đường ống này bắt đầu từ cảng Kyaupyu - thuộc bang Rakhin của vùng cực Tây Myanmar và kết thúc là TP Côn Minh thuộc tỉnh Vân Nam, Trung Quốc.

Sau khi tuyến đường ống này đi vào hoạt động, dầu mỏ và khí đốt từ Trung Đông, châu Phi, Nam Á sẽ được vận chuyển trực tiếp vào Trung Quốc thông qua Myanmar, mà không cần phải thông qua eo biển Malacca. Và dự án đường sắt nhằm hỗ trợ cho việc chuyên chở đó.

Theo nhận định của Giáo sư Zhao Jian tại Đại học Beijing Jiaotong thì tuyến đường sắt nói trên có vai trò hết sức quan trọng bởi nó có thể thay thế tuyến đường qua eo biển Malacca đến Myanmar và là một mắt xích quan trọng của  “chuỗi ngọc trai” khống chế Ấn Độ Dương cũng như gia tăng ảnh hưởng trên biển Đông.

Hơn nữa đó cũng là một phần trong chiến lược xây dựng hệ thống đường sắt xuyên Á, do vậy, việc hủy dự án ảnh hưởng đến triển vọng một hệ thống nối châu Á, châu Âu. Bởi vậy, sau những thông tin dự án bị hủy, Đại sứ Trung Quốc Dương Hống Lan nói, Trung Quốc chưa từ bỏ kế hoạch này, hai nước đã cùng nhau hoàn tất thiết kế của dự án và phía Trung Quốc sẵn sàng tiếp tục làm việc về dự án này.

Trong một diễn biến khác, giới chức Myanmar cho biết họ đã mời các nhà đầu tư Nhật Bản vào dự án. Trước đó, trong chuyến thăm Myanmar của Ngoại trưởng Kishita, phía Nhật Bản cam kết trợ giúp không hoàn lại cho Myanmar 7,8 tỷ Yên để tiếp tục xây dựng tuyến đường sắt này.

Ngọc Tiến