Nga đang tạo thế cục mới ở Trung Đông

Chiến cơ Nga được phép sử dụng căn cứ không quân Hamadan (Iran) cho các chiến dịch tại Syria

Không quân Nga sử dụng căn cứ Hamadan của Iran để tiến hành các cuộc không kích chống Tổ chức khủng bố Nhà nước Hồi giáo (IS) tự xưng tại Syria; khiến nhiều người cho rằng, Nga đang thay đổi cuộc chơi ở Trung Đông.

Mỹ lo ngại

Đây là lần đầu tiên Iran cho phép quân đội nước ngoài hiện diện trên lãnh thổ kể từ sau cuộc cách mạng Hồi giáo năm 1979 và đây cũng là lần đầu tiên Nga sử dụng lãnh thổ của một nước khác tại Trung Đông cho hoạt động bên trong lãnh thổ Syria. Điều này cho thấy sự can dự sâu hơn của Nga vào cuộc nội chiến tại Syria cũng như tầm quan trọng ngày càng lớn của Nga tại Trung Đông.

Hôm qua, giới chức Mỹ đã bày tỏ lo ngại rằng Nga có thể vi phạm nghị quyết của Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc về việc cấm cung cấp vũ khí cho Iran. Tuy nhiên, Ngoại trưởng Nga Sergey Lavrov khẳng định, sự hiện diện của Không quân Nga tại Iran chỉ là sử dụng cơ sở hạ tầng của một nước khác. “Không có lí do gì để tin rằng Nga vi phạm nghị quyết của Hội đồng Bảo an LHQ.  Nga không cung cấp, bán hay chuyển giao các trực thăng quân sự từ Nga tới Iran. Đó là những loại máy bay chiến đấu của không quân Nga được điều động, với sự cho phép của Iran để tiến hành các hoạt động chống khủng bố, theo yêu cầu của chính phủ Syria”, ông Lavrov nói.

Theo các nhà phân tích, quan hệ hợp tác quân sự Nga - Iran không phải là điều quá mới mẻ bởi cả hai đều là đồng minh của Syria. Tuy nhiên, trong bối cảnh hiện nay, điều đó khiến Mỹ thực sự lo ngại, bởi uy tín của Mỹ ở Trung Đông đang ngày càng suy yếu. Các nước trong khu vực như: Iraq, Libya, Yemen, Syria, Iran và cả cộng đồng các dân tộc Turk ở Trung Đông đang bắt đầu hiểu ra rằng, phương Tây không phải là nguồn đầu tư phát triển kinh tế mà phần lớn là nguồn gốc của những vấn đề gây đau thương cho các dân tộc khác như bạo loạn, lật đổ và chiến tranh. Đặc biệt là Thổ Nhĩ Kỳ, nơi mà phương Tây đã hình thành một mô hình kiểm soát đất nước từ bên ngoài, thông qua quân đội tham gia NATO.

Liên minh mới

Nga - Mỹ vốn được coi là nhân tố chính để giải quyết xung đột hay khủng bố tại Syria; thì nay, mối quan hệ Nga - Iran dường như đang làm thay đổi cán cân quyền lực trong khu vực. Sự hợp tác này giúp củng cố vai trò của Nga trong khu vực, cũng như hiệu quả trong chiến dịch chống IS tại Syria mà Mỹ và liên quân quốc tế dường như đang yếu thế hơn.

Việc Mỹ ngày càng mất uy tín, còn Nga lại ngày càng có vai trò quan trọng hơn ở Trung Đông cũng là do Nga đã có sự chuẩn bị rất kỹ lưỡng cho cuộc chơi ở khu vực này. Ban đầu, Nga chỉ có sự ủng hộ của Tổng thống Syria Basha Al Assad. Sau đó, ông Putin liên tục có những nước cờ chiến lược quan trọng như bình thường hóa quan hệ với Thổ Nhĩ Kỳ, áp lệnh ngừng bắn và tạo hành lang nhân đạo ở Aleppo (Syria) cũng như đang tận dụng sự ủng hộ tối đa của Iran và Iraq.

Sau khi Iran cho phép Nga sử dụng căn cứ Hamadan, Thủ tướng Iraq Haider al-Abadi cũng tuyên bố, sẵn sàng cho phép máy bay Nga sử dụng không phận để tiến hành các chiến dịch tại Syria. Trong khi đó, việc bình thường hóa quan hệ với Thổ Nhĩ Kỳ, cho phép Nga sử dụng căn cứ Incirlik làm bàn đạp chống IS. Căn cứ này vốn được Mỹ - đồng minh truyền thống của Thổ Nhĩ Kỳ sử dụng cho máy bay chiến đấu cất cánh không kích IS tại Syria từ năm ngoái. Điều đó cho thấy Nga đã đạt được một vị thế quan trọng và tầm ảnh hưởng rộng lớn tại khu vực Trung Đông.

Thấy rõ, một liên minh mới Thổ Nhĩ Kỳ-Nga-Iran đang dần được hình thành. Nó không chỉ  thay đổi cục diện tại Syria mà cả trong khu vực; và nó cũng tạo sức ép buộc Mỹ phải có một số nhượng bộ trong các chiến dịch tại Syria, cũng như trên bàn đàm phán hòa bình về tương lai của Tổng thống Assad.  

Rõ ràng, liên minh mới giữa các quốc gia có mô hình chính trị khác nhau là một bước đi khôn ngoan của Nga nhằm tạo một thế cục mới ở Trung Đông. Thậm chí, nhiều phân tích cho rằng có thể thay thế cho trật tự thế giới đơn cực do Mỹ cầm đầu.

Iran treo cổ 20 tù nhân Hồi giáo