Nghịch lý một mũi tiêm!

Bộ Y tế khuyến cáo người dân đưa trẻ đến các điểm tiêm chủng miễn phí ở xã phường, không nên chờ để tiêm vaccine dịch vụ - Ảnh: Khánh Linh

Con gái đã 10 tháng tuổi, nhưng gia đình anh Minh ở Bắc Từ Liêm, Hà Nội vẫn chờ loại vaccine dịch vụ 6 trong 1 để tiêm cho con dù ở trạm y tế phường có mũi vaccine 5 trong 1 gần tương tự được tiêm miễn phí!

Đã 40 tuổi mới sinh được mụn con, anh Minh “chạy đông, chạy tây” để có được mũi tiêm vaccine dịch vụ 6 trong 1, nghe nói an toàn hơn nhưng gần như vô vọng. Thậm chí, nghe nhiều người mách, anh sẵn sàng đăng ký và đóng tiền trước cho con tiêm ngừa tại một cơ sở tiêm dịch vụ với giá đắt gấp ba lần bình thường, nhưng chờ mãi đến giờ vẫn chưa được gọi.

Hoàn cảnh của anh Minh cũng là tình cảnh của hàng vạn gia đình đang mong chờ vaccin dịch vụ. Riêng phòng tiêm chủng của Trung tâm Y tế dự phòng Hà Nội từ tháng 3 đến giờ có trên 20 ngàn trẻ chờ tiêm dịch vụ đã chuyển sang tiêm miễn phí, thế nhưng số người quyết tâm chờ “mũi tiêm an toàn“ vẫn lên tới nhiều chục ngàn. Nếu đúng như dự định tháng 10 tới mới có vaccine dịch vụ như lãnh đạo trung tâm này khẳng định thì số trẻ em may mắn được tiêm cũng chỉ như “muối bỏ biển”.

Đã chấp nhận tiêm dịch vụ, nhưng có tiền cũng không có cách nào tiêm được mũi vaccin “mơ ước”, trong khi có hẳn một chương trình quốc gia miễn phí loại vaccine tương tự, thì người dân lại tẩy chay, vì sao vậy?

Một trong những lý do đáng kể nhất là nhiều người không tin vaccine miễn phí là an toàn. Họ nói định cho con đi tiêm thì lại thấy tin tai biến, tử vong sau tiêm liên quan đến vaccine miễn phí, thành ra lại sợ. Tỷ lệ trẻ sốt, đau, sưng chỗ tiêm sau tiêm mũi miễn phí cũng cao hơn hẳn vaccine dịch vụ. Có nơi 50% các cháu có sưng, đỏ, đau, sốt sau tiêm, mà vaccine dịch vụ thì cứ êm ru, thành ra trào lưu từ chối tiêm vaccine miễn phí ngày càng lan rộng.

Mà hậu quả thì đã nhãn tiền. Từ đầu năm đến nay, riêng Bệnh viện Nhi Trung ương đã tiếp nhận 300 bệnh nhi ho gà, một tỷ lệ đáng kể, trong đó có nhiều bệnh nhi chưa được tiêm vaccine dù đã quá tuổi tiêm. Ở Bệnh viện Bệnh nhiệt đới Trung ương, chỉ 1/8 cháu bị ho gà vào viện gần đây được tiêm đủ 3 mũi, còn lại chưa tiêm hoặc chưa đến tuổi tiêm.

Nếu tình trạng “sợ tiêm” này kéo dài, sẽ ngày càng có nhiều em nhỏ mắc các bệnh lẽ ra không đáng mắc chỉ vì từ chối tiêm phòng miễn phí. Trong khi đó, vaccine dịch vụ sẽ còn khan hiếm trong 1 - 2 năm tới do nhà sản xuất không đủ khả năng cung cấp.

Trong tình huống này, trách nhiệm giải tỏa nỗi lo của các bậc cha mẹ đang chờ vắc xin dịch vụ là của ngành Y tế.

Cần nâng nâng cao nhận thức về tiêm chủng và giảm tối đa tai biến sau tiêm. Với mỗi tai biến xảy ra, phải minh bạch hơn về căn nguyên tai biến. Gần đây, câu trả lời tai biến không liên quan đến vaccin là rất thường gặp sau mỗi sự cố. Nhưng rõ ràng một em bé khoẻ mạnh, tươi vui tử vong ngay trong nửa ngày hoặc một ngày sau tiêm chủng là bất thường và kể cả không do chất lượng vaccine thì cũng liên quan đến cơ địa em bé mà khâu khám sàng lọc chưa phát hiện ra.

Chỉ có giải quyết được vấn đề này thì mới có thể sớm khắc phục được vấn đề dân sinh nóng bỏng hiện nay: Người xếp hàng cả đêm chờ vaccine dịch vụ, trong khi vaccine miễn phí thì chờ người tiêm.