Bỏ lại ký ức nơi chiến trường

Những ngày gần đây, trên các diễn đàn mạng xã hội xuất hiện thông tin về một người đàn ông trung tuổi, nước da ngăm đen, gầy gò ở huyện Thoại Sơn, tỉnh An Giang không có giấy tờ tùy thân, mất trí nhớ hàng chục năm qua. Bỗng dưng một ngày, ông nhớ ra mình từng là lính, nhớ về quê hương, gia đình.

Đó là trường hợp của ông Nguyễn Thế Long (SN 1959, ở xã Quảng Hải, huyện Quảng Xương, tỉnh Thanh Hóa), nhập ngũ và đi chiến trường Campuchia từ năm 1976. Tháng 2/1980, giấy báo tử gửi về báo cho gia đình là ông Long đã hy sinh.

Sau khi nắm được thông tin, Công an xã Quảng Hải kết nối với người thân nhận diện, xác nhận và ngày 15/4, ông Long được đón về nhà. Ngày ông Long bước qua cổng làng, người dân không tin vào mắt mình - ông ấy là liệt sỹ đã trở về sau 49 năm.

Ông Long sinh ra trong một gia đình có 5 người con, 3 trai, 2 gái. Ông là người con thứ 2 trong gia đình. Bố mất sớm khi đang còn nhỏ. Năm 1976, ông lên đường nhập ngũ, tham gia chiến tranh biên giới Campuchia. Do ảnh hưởng của bom đạn, ông Long mất trí nhớ, đi lưu lạc khắp nơi và được một gia đình ở tỉnh An Giang nhận nuôi cho đến nay. Khi mảng trí nhớ ùa về, cũng là lúc ông đã không còn mẹ, anh trai, em trai, chỉ còn lại hai cô em gái.

Trong căn nhà nhỏ đơn sơ nằm ven trục đường 4B, mấy ngày qua, họ hàng, bà con láng giềng kéo đến thăm hỏi ông. Thế nhưng, trí nhớ của ông vẫn đang còn mơ hồ, lúc nhớ, lúc quên.

Bà Huỳnh Thị Hằng (76 tuổi, ngụ ở huyện Thoại Sơn, tỉnh An Giang), là mẹ nuôi của ông Long kể lại: "Lúc đầu mới gặp nó, trông nó gầy ốm lắm, hỏi ở đâu không biết, nó bảo đi tìm việc làm, người dân thương tình cho nó miếng bánh, đồng quà ăn tạm qua ngày. Không có chỗ ở, nó cứ nằm ở các góc xó thôi. Thấy tội nghiệp, chồng tôi đưa nó về, lên khu cánh đồng để làm việc và đặt tên nó là Tòng".

"Nhà tôi lúc đó có 7 đứa con, gia đình khó khăn nhận thêm thằng Tòng nữa lại càng khiến tôi lo lắng. Một nồi cơm nấu chung, chúng nó cứ tranh nhau ăn ngon lành. Ở một thời gian ngắn, Tòng biết đi cắt cỏ, trồng lúa, bắt cua về phụ gia đình. Có hôm nó theo thuyền sang bên cồn chơi không thấy về làm cả nhà lo lắng. Mấy ngày sau, có người báo tin nhìn thấy nó, vợ chồng tôi chạy vội sang đưa nó về", bà Hằng nhớ lại về quãng thời gian đầu nhận nuôi ông Long.

Theo bà Hằng, trong nhiều năm qua, gia đình đã cố gắng hỏi ông Long có nhớ về quê quán hay không nhưng ông Long chỉ lắc đầu. Kể cả đi làm giấy tờ cho ông Long nhưng địa phương cũng không làm được vì không biết xuất thân ở đâu. Thời gian cứ thế trôi đi, bỗng một ngày, ông Long nhớ ra tên của mẹ, của em gái, làng Đai nơi ông sinh ra.

"Hôm đó là ngày 9/4, khi đang ngồi ăn cơm, thằng Tòng nói con từng đi bộ đội, quê ở Quảng Hải, huyện Quảng Xương. Lúc đó cả nhà rất ngạc nhiên và rất may thằng cháu ngoại tôi nhanh trí mở máy điện thoại quay video hỏi rõ lại từng chữ. Nó nói lại nhưng không liền mạch, lúc nhớ, lúc không. Rồi sau đó, qua mạng xã hội, Tòng được gia đình đón về", bà Hằng xúc động.

Ngày đoàn tụ

Thiếu tá Hoàng Văn Chiến, Trưởng Công an xã Quảng Hải vẫn nhớ hôm 9 và 10/4, người cháu ngoại bà Hằng gửi thông tin qua mạng Facebook nhờ kiểm tra.

"Qua hệ thống dữ liệu dân cư đúng là có tên ông Nguyễn Thế Long, ở làng Đai, xã Quảng Hải nhưng ông này là liệt sỹ, hi sinh từ năm 1980. Từ những thông tin được cung cấp, tôi xuống nhà người thân ông Long, đưa video, hình ảnh ra thì họ xác nhận đúng là ông Long. Ngay sau đó, tôi kết nối điện thoại để hai bên gia đình thu xếp thời gian đi đón ông Long về quê", ông Chiến nói.

Bà Nguyễn Thị Hoa (SN 1964, em gái thứ 4 của ông Long) xúc động: "Tôi không nghĩ là còn được gặp lại người anh trai của mình. Lúc anh Long đi thì tôi đang còn bé, chỉ nhớ mang máng dáng vẻ của anh giống hệt mẹ. Khi nhận giấy báo tử, chính quyền địa phương cũng đã tổ chức truy điệu cho anh tôi. Mẹ tôi vừa mất hồi năm ngoái, hưởng thọ 102 tuổi. Lúc sống, mẹ tôi mong muốn được tìm thấy mộ anh dù chỉ một lần. Thế nhưng, cuộc sống quá bất công, ngày anh trở về quê thì mẹ đã ra đi, nếu anh về sớm hơn có thể gặp được mẹ rồi".

Ngồi bên cạnh, bà Nguyễn Thị Côi (SN 1968, em út ông Long) chia sẻ thêm: Lúc mà nhìn ảnh qua video, anh em trong họ bảo đúng là anh Long rồi. "Anh ấy có khuôn mặt rất giống mẹ nên rất dễ nhận ra. Gia đình tôi có 3 anh em trai, tưởng rằng chỉ còn lại mỗi hai chị em gái chúng tôi nhưng không ngờ anh Long vẫn còn sống trở về", bà nói.

Khi nói về dự định sắp tới, bà Hoa, bà Côi cho biết sẽ để anh trai ổn định sức khoẻ, sau đó cho đi kiểm tra sức khoẻ, trí nhớ để điều trị. "Không có niềm vui nào bằng niềm vui được gặp lại anh mình. Nó như một phép màu với gia đình chúng tôi. Anh ấy sẽ ở lại quê hương, khi nào có thời gian thì vào An Giang thăm gia đình trong đó", bà Hoa nói.

Ngồi bên cạnh con trai nuôi, bà Hằng lại vừa vui, vừa buồn. "Vui vì nó tìm lại được gia đình, buồn vì tôi, các cháu không còn thường xuyên được ở bên nó nữa. Tôi nuôi nó ngần ấy thời gian, có nuôi tiếp thì cũng không sao. Tôi chỉ đau đáu một nỗi, sau này già yếu mất đi nó không biết mình là ai, ở đâu trong khi vợ con lại không có nên rất thương nó. Giờ gặp lại gia đình ruột thịt của nó, tôi vui lắm", bà Hằng rưng rưng nước mắt.

Được biết, khi nhận được tin gia đình ông Long vào đón, bà Hằng cũng đã thu xếp quần áo đi cùng để xem quê hương con trai nuôi của mình. "Thấy tôi đi, mấy đứa con, đứa cháu cũng đi theo ra đây vì không nỡ xa thằng Tòng. Tôi sẽ ở lại đây thêm ít hôm, để an ủi thằng Long cho nó quen dần cuộc sống mới", bà Hàng tâm sự.