Nhật đau đầu vì nỗi lo TNGT liên quan tới người già

Người dân Nhật Bản ngày càng thọ và dù ở tuổi cao vẫn được giữ bằng lái xe

Tỉ lệ thương vong vì TNGT, đặc biệt liên quan tới người lớn tuổi đang gia tăng buộc Chính phủ Nhật phải tiến hành sửa đổi luật pháp, đưa thêm điều kiện để đánh giá những người ở độ tuổi trên 75 còn đủ năng lực để lái xe an toàn hay không.

Gây ra số vụ TNGT cao hơn người trẻ

Cách đây không lâu, ông Tatsuhiro Ishikawa, 78 tuổi, vốn từng là người đứng đầu đội điều tra đặc biệt của Tokyo, đã trở thành người bị thẩm vấn sau khi chiếc ô tô do ông điều khiển lao qua hàng rào bên đường, đâm vào người đi bộ và lao vào một cửa hàng gần đó. Nạn nhân 37 tuổi đã tử vong vì vết thương sau vụ tai nạn.

Vụ việc gây chấn động dư luận tại Nhật không chỉ vì vị thế của người gây tai nạn mà còn là minh chứng cho thấy, dù là người có đầu óc sắc bén nhất cũng vẫn có thể mắc lỗi phán đoán khi họ đã cao tuổi.

Vụ tai nạn của Ishikawa xảy ra chỉ 3 ngày sau khi Cơ quan Cảnh sát Quốc gia công bố báo cáo về TNGT trong năm 2017. Trong đó, số liệu chỉ ra, người cao tuổi liên quan tới các vụ tai nạn đường bộ gây chết người cao hơn người trẻ.

Có khoảng 481 vụ tai nạn đường bộ liên quan tới ít nhất 1 tài xế trên 75 tuổi trong năm ngoái. Tương đương, cứ 100.000 người thì có 7,7 người thiệt mạng vì TNGT ở độ tuổi này - gần gấp đôi số lượng người thiệt mạng vì tai nạn đường bộ do tài xế dưới 75 tuổi điều khiển.

Người điều khiển phương tiện ở độ tuổi trên 75 còn liên quan tới 168 trong số 418 vụ tai nạn chết người (chiếm 40,1%) với một phương tiện duy nhất chẳng hạn như những vụ ô tô đâm vào cột điện.

Kết quả điều tra tai nạn cũng chỉ ra, hơn 31% vụ tai nạn do người cao tuổi gây ra có liên quan tới lỗi điều khiển trong khi 6,2% số vụ là kết quả của việc người đạp nhầm chân ga sang chân phanh.

Nhà phân tích chính sách tại Viện Nghiên cứu các Vấn đề Toàn cầu Meiji - ông Jun Okumura cho biết:

“Tôi thấy rằng, người cao tuổi điều khiển phương tiện tại Nhật gặp vấn đề, tương tự như những người lớn tuổi ở những nước khác trên thế giới. Nhưng chúng ta là nước duy nhất thực sự thấy đáng ngại về vấn đề này vì Nhật Bản có tốc độ dân số già hóa nhanh nhất.

Người dân ngày càng thọ và vẫn được cấp bằng lái xe”. Ước tính có 17 triệu người Nhật từ 65 tuổi trở lên có bằng lái xe.

Hơn nữa, người điều khiển phương tiện lớn tuổi tại đất nước mặt trời mọc không chấp nhận rằng họ không còn nhanh nhẹn, minh mẫn như khi còn trẻ, thời gian phản ứng chậm hơn, gặp không ít trục trặc về tầm nhìn và phản ứng mau lẹ.

“Rất khó để lấy lại bằng lái xe khỏi những người đã lái xe suốt hơn 40 năm nay” - ông nói. Khó khăn này càng cao hơn tại khu vực nông thôn khi giao thông công cộng khá hạn chế và hoạt động đi lại phụ thuộc vào ô tô cá nhân.

Sửa đổi luật pháp

Giới chức cơ quan quản lý đường bộ Nhật thừa nhận, tình hình dân số già hóa, thậm chí được ví như "bom nổ chậm" của nước này đã có tác động rất tiêu cực đối với ngành Giao thông. Do đó, Chính phủ mới sửa đổi, bổ sung Luật GTĐB, có hiệu lực từ tháng 3 năm ngoái.

Theo quy định mới, bất cứ ai trên 75 tuổi đều phải qua chứng nhận đủ khả năng lái xe khi họ xin cấp lại bằng lái xe cứ 3 năm/lần.

Các bài thử nghiệm được thiết kế để xác định người điều khiển phương tiện gặp vấn đề về trí nhớ hoặc phán đoán. Ngoài ra, bất cứ người điều khiển phương tiện lớn tuổi nào liên quan tới một vụ tai nạn đều bắt buộc phải thực hiện bài thử nghiệm.

Nếu không đạt, họ sẽ bị tước GPLX ngay lập tức. Qua khảo sát, Cơ quan Cảnh sát Quốc gia Nhật nhận thấy, trong 9 tháng kể từ khi có quy định mới, gần một nửa người điều khiển phương tiện liên quan tới các vụ TNGT nghiêm trọng đều có dấu hiệu sa sút trí tuệ hoặc bị giảm chức năng nhận thức.

Bên cạnh sửa đổi luật pháp, Cảnh sát Nhật Bản cũng kêu gọi người cao tuổi tình nguyện từ bỏ bằng lái nếu họ tự cảm thấy mình không đủ sức để ngồi sau tay lái. 

Nhật Bản bật nhạc cổ điển trên tàu để hành khách thư giãn