Những góc khuất bình thường hóa quan hệ Mỹ - Cuba

Việc Mỹ - Cuba bình thường hóa quan hệ mang lại nhiều lợi ích cho nhân dân hai nước.

Điều này cho thấy cả hai đã sẵn sàng cho một mối quan hệ cùng chung sống trên cơ sở tôn trọng những khác biệt và quyết tâm giải quyết những bất đồng thông qua đối thoại và đàm phán. Tuy nhiên, đằng sau đó vẫn còn những góc khuất…

Sức ép từ các thỏa thuận

Tiến sỹ Nestro Garcia Iturbe - nhà báo, học giả uy tín, cho rằng, quyết định này cho thấy Mỹ đã phải thay đổi, vì trong hơn nửa thế kỷ Washington đã sử dụng một phương thức không hiệu quả.

Đầu tiên, sau khi hai bên đạt được một số thỏa thuận trong những lĩnh vực ít nhạy cảm và cùng có lợi như: Du lịch, thương mại, văn hóa… Washington sẽ đẩy mạnh các hoạt động mà hai bên chưa hoặc không thỏa thuận được (như nhân quyền, tự do ngôn luận, tự do biểu tình và hội họp…).

Nếu La Habana tìm cách ngăn chặn, thì Washington cũng sẽ hạn chế các thỏa thuận song phương vừa được thỏa thuận, thậm chí lật ngược những “sáng kiến” nới lỏng cấm vận trước đó; ví dụ như áp đặt trở lại mức hạn chế kiều hối người Mỹ gốc Cuba gửi cho  người thân từ 2.000 USD/quý xuống 500 USD/quý như trước đây. Không chỉ trong vấn đề kiều hối, Washington có thể lựa chọn bất kỳ con bài nào trong số những thỏa thuận để gây sức ép lên Cuba, từ việc nới lỏng đi lại và thương mại, cho phép thanh toán bằng thẻ hay cho phép công dân Mỹ mua xì gà và rượu từ Cuba.

Tăng ngân sách “thúc đẩy dân chủ”

Mới đây, ngày 12/6, Ủy ban Chuẩn chi ngân sách của Hạ viện Mỹ đã thông qua dự luật cho phép phân bổ cho Quỹ Dân chủ quốc gia (NED), Bộ Ngoại giao và Cơ quan viện trợ phát triển quốc tế Mỹ (USAID) cùng một số tổ chức khác ngân sách 30 triệu USD để “thúc đẩy dân chủ” tại Cuba.

Khoản ngân sách này cao gấp rưỡi năm 2015 (20 triệu USD) và ủy ban này cũng đề xuất các khoản chi nhiều hơn 1 triệu USD trong 12 tháng chỉ được cấp cho các tổ chức đã có kinh nghiệm “vận động dân chủ” tại đảo quốc Caribe này. Dự luật cũng dành riêng khoản ngân sách 28,13 triệu USD cho Văn phòng chuyển tiếp Cuba (OCB) và 17,5 triệu USD cho các chương trình “tự do Internet” tại Cuba.

Hồi đầu tháng 6, Ủy ban Chuẩn chi ngân sách cũng đã đưa ra dự luật cấm cấp kinh phí cho các cơ quan ngoại giao Mỹ mở tại Cuba sau ngày 17/12/2014, bao gồm cả Đại sứ quán trong tương lai, hoàn toàn đi ngược lại tiến trình tái thiết lập quan hệ song phương mà Chính phủ hai nước đang tiến hành.

Kế hoạch của Lầu Năm góc

Như nhiều cơ quan khác, Bộ Quốc phòng Mỹ cũng đã chuẩn bị một kế hoạch mang tên “Những yêu cầu về an ninh trong thời kỳ hậu chuyển tiếp tại Cuba” do Viện Nghiên cứu chiến lược thuộc Học viện Chiến tranh của Mỹ xuất bản năm 2007.

Mục tiêu mà kế hoạch đề ra cho quân đội Mỹ là phải tham gia quá trình chuẩn bị tư tưởng cho các lực lượng vũ trang (LLVT) Cuba trong thời kỳ hậu Castro và tái cấu trúc các lực lượng này theo mô hình các quân đội khác tại Mỹ latinh.Theo các tác giả của kế hoạch, để đảm bảo thành công, Mỹ cần thúc đẩy một số bước đi tại Cuba: Các LLVT Cuba cần áp dụng những tiêu chuẩn giống như các LLVT khác tại Tây bán cầu; Thay thế Bộ Các LLVT (MINFAR) hiện tại bằng Bộ Quốc phòng, Bộ trưởng phải là dân sự; Hủy bỏ mọi hình thức hợp tác hiện tại giữa MINFAR và Bộ Nội vụ Cuba; Tách MINFAR khỏi các hoạt động kinh tế;  Khuyến khích các nước khác tham gia quá trình chuyên nghiệp hóa các LLVT Cuba, đặc biệt là Colombia và Mexico; Cuba phải từ bỏ Học thuyết Chiến tranh nhân dân khi Mỹ không còn bị coi là kẻ thù…

Ông Obama đã có quyền đàm phán nhanh TPP