Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam: Phải đánh bại giặc tụt hậu, cổ vũ sáng tạo

Chấn hưng văn hóa không phải là làm cái gì đó khác đi

Chiều 24/11, Hội nghị Văn hóa toàn quốc tiếp tục diễn ra tại Hội trường Diên Hồng (nhà Quốc hội). Chủ trì phiên làm việc buổi chiều có Trưởng ban Tuyên giáo Trung ương Nguyễn Trọng Nghĩa, Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam và Bộ trưởng Văn hóa, thể thao và du lịch Nguyễn Văn Hùng.

Phiên làm việc buổi chiều tập trung quán triệt chiến lược văn hóa đến 2030; tiếp tục làm rõ những vấn đề lý luận và thực tiễn về vai trò của văn hóa trong phát triển đất nước, tìm giải pháp để chuyển hóa nhận thức, hành động, làm cho văn hóa thấm sâu vào đời sống xã hội.

Phát biểu tại Hội nghị, Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam cho rằng, cần nhìn thẳng vào bất cập, thiếu sót về lĩnh vực văn hóa trong thời gian qua để thống nhất, nhận thức, quan điểm và hành động để từ đó thực hiện việc chấn hưng văn hóa.

Ông Đam khẳng định, chấn hưng văn hóa không phải là làm cái gì đó khác đi, chấn hưng là làm cho sáng hơn, phát triển hơn.

Để chấn hưng nền văn hóa, Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam cho rằng, là cần nâng cao nhận thức về văn hóa.

"Suy cho cùng thì "văn hóa còn thì dân tộc còn". Chúng ta thường hay nói quát triệt đầy đủ tinh thần của nghị quyết, quán triệt đầy đủ văn bản của Đảng và Nhà nước nhưng khâu thực hiện còn yếu kém. Thực ra nhận thức đó có phần đúng, nhưng phần nhiều đấy cũng là sự tự bào chữa cho cái mà chúng ta chưa nhận thức được triệt để", Phó Thủ tướng nói.

Phó Thủ tướng cho biết, nhiều địa phương cho rằng những hạn chế của việc phát triển văn hóa trong thời gian qua một phần là do sức ép về tăng trưởng.

"Văn hóa về ngắn hạn trước mắt không làm ra tiền mà chỉ tiêu tiền. Cho nên dường như bị lép vế không được đặt ngang bằng với kinh tế", ông Đam nói.

Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam cho rằng, không như những ngành kinh tế kỹ thuật, đòi hỏi có kiến thức chuyên sâu mới nói được, nhiều lĩnh vực văn hóa, xã hội ai cũng cảm thấy là mình biết. Khi được trao cương vị phụ trách "dù to, nhỏ" thì có thể không ý thức được rằng, thực ra mỗi một ngành đều cần một đội ngũ chuyên sâu.

"Sự không chú ý đúng mực về văn hóa còn thể hiện thời lượng, thời gian dành cho công tác văn hóa, nguồn lực cho văn hóa, thể hiện ở biên chế cán bộ cho làm văn hóa - xã hội", ông Đam nói.

Dẫn chứng trước đây khi nói đến phát triển bền vững là chúng ta nhắc đến việc bảo vệ môi trường, sau này phát triển bền vững bao gồm cả môi trường và văn hóa - xã hội, Phó Thủ tướng nhấn mạnh: "Nếu đất nước chỉ tập trung về kinh tế không tập trung về môi trường thì phải mất nhiều chục năm mới khắc phục được về vấn đề môi trường. Nhưng nếu không chú ý đến văn hóa thì phải mất nhiều thế hệ mới khắc phục được".

Thế giới nhảy cùng nhịp điệu "Ghen Cô Vy" của Việt Nam

Nhắc đến thành quả về văn hóa, Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam cho biết, thời gian qua là rất lớn lao, được thế giới ghi nhận.

"Chúng ta còn nhớ năm ngoái thế giới nhảy cùng nhịp điệu "Ghen Cô Vy" của Việt Nam. Đấy là minh chứng, dù là nhỏ nhưng rất cụ thể mà chúng ta làm được", ông Đam nói.

Phó Thủ tướng cho biết, có nhiều tồn tại trong xã hội sau nay một số người cho rằng là "đặc tính của người Việt Nam". Nhưng đây là nhận định không đúng, bởi nếu là đặc tính của người Việt Nam thì làm sao dân tộc Việt Nam có một nền văn hiến rực rỡ như vậy, làm sao chúng ta thắng được thiên tại địch họa như vậy.

"Chúng ta phải làm sao trong chiến lược phục hưng văn hóa khơi dậy khát vọng toàn dân, như trước đây là khát vọng là kháng chiến cứu quốc giành lại độc lập dân tộc, thống nhất đất nước. Làm sao chúng ta phải khơi dậy toàn dân làm sao đánh bại "giặc tụt hậu", tất cả mọi người Việt Nam phải có khí thế như "xẻ dọc Trường Sơn đi cứu nước" trong chống tụt hậu", Phó Thủ tướng nói.

Ông Đam cho biết, văn hóa phải lấy nền tảng hạnh phúc của nhân dân, hạnh phúc không phải chỉ là nhiều tiền lắm của.

"Nhưng chắc chắn nghèo thì không hạnh phúc. Bây giờ "giặc" Covid-19 đến, nếu chúng ta không có tiền mua vaccine, mua thuốc cho dân thì sao làm cho dân hạnh phúc được. Chúng ta phải chống được tụt hậu. Vì vậy chúng ta phải phát huy được sự sáng tạo, nguồn lực của nhân dân để phát triển nhanh hơn và bền vững hơn", ông Đam nói.

Khẳng định văn hóa là con người, Phó thủ tướng cho rằng để chấn hưng văn hóa thì phải bắt đầu bằng giáo dục: "Phải thực hiện bằng được đổi mới căn bản giáo dục, phải cầu thị và rất kiên trì".

Và với cán bộ văn hóa, ông Đam chia sẻ rằng không ai toàn diện nhưng ông mong các cán bộ đều cố gắng thành tấm gương văn hóa.

Ông kêu gọi tất cả lãnh đạo, không chỉ lãnh đạo văn hóa, hãy bằng hành động cụ thể chú trọng đến văn hóa, đó là lắng nghe ý kiến chuyên gia trước khi đưa ra các quyết định của mình trong lĩnh vực mình quản lý, không chỉ lĩnh vực văn hóa.

Phó Thủ tướng cũng lưu ý hiện nay chúng ta đang trải qua quá trình hội nhập, vì vậy cần phải biết tiếp thu, học hỏi những tinh hoa của nhân loại. Nhưng học ở đây không phải là sao chép nguyên xi mà phải có chọn lọc để trau dồi cho nền văn hóa đậm đà bản sắc Việt Nam.

Đồng thời, cần tạo điều kiện môi trường không chỉ để văn nghệ sĩ mà người dân có thể sáng tạo. Phải tạo điều kiện để cổ vũ cái mới, tôn trọng cái mới, chấp nhận những khác biệt miễn là không đi ngược lại lợi ích của dân tộc, quốc gia.

Văn hoá là sức mạnh nội sinh, động lực quan trọng để phát triển đất nước