Quảng Ninh: Cảng hoang án ngữ cửa sông, uy hiếp cánh rừng ngập mặn

Hệ luỵ từ công trình cảng bỏ hoang

Những ngày đầu tháng 5/2023, PV Báo Giao thông có mặt tại dự án bến, bãi xuất nhập nguyên liệu tạm tại sông Mằn, xã Thống Nhất, huyện Hoành Bồ (gọi tắt là dự án cảng Thác Mằn) và ghi nhận, công trình bị bỏ hoang đang có những tác động tiêu cực đến rừng ngập mặn, nguy cơ ảnh hưởng đến môi trường vịnh Cửa Lục, vịnh Hạ Long, ảnh hưởng đến luồng thoát lũ của sông Thác Mằn.

Dự án cảng Thác Mằn nằm ở phía bên phải QL279 thuộc địa phận thôn Xích Thổ, xã Thống Nhất, TP Hạ Long. Đứng trên cầu Đá Bạc bắc qua sông Thác Mằn, có thể nhận thấy, khu vực san, lấp làm bằng dự án cảng Thác Mằn tiến ra khá xa luồng cửa sông.

Thực trạng này đã khiến cho khi có mưa lớn cộng với triều cường, khu ở cửa sông bị dồn ứ nước, ảnh hưởng đến hệ thống giao thông tại một số thôn của xã Lê Lợi, xã Thống Nhất ở khu vực thượng nguồn.

>>> Clip: Toàn cảnh dự án cảng Thác Mằn bị bỏ hoang:

Tại đường vào dự án, do làm bằng đất, nên đã bị sóng biển gây sạt lở, cuối trôi đất, đá vùi lấp vào thảm rừng ngập mặn liền kề. Khu vực mặt bằng dự án được bao quanh bởi hệ thống đê đất đắp tạm bợ mỏng manh.

Cùng với thời gian, triều cường và nước lũ từ thượng nguồn sông Thác Mằn đổ về đã đánh cho tuyến đê bị bào mòn, sạt lở khá nghiêm trọng. Đất đá từ vùng dự án trôi ra cửa sông, cửa biển đã góp phần làm bồi lắng vịnh Cửa Lục, vịnh Hạ Long...

Ngoài ra, trong vùng dự án, không biết do đào ao nuôi thủy sản hay vì không được san lấp hết đã tạo thành một hồ sâu rộng chừng vài nghìn mét vuông, cạn trơ đáy.

Tiến sâu vào phía trong lùm cây, PV phát hiện ra ở tuyến đê bao đã bị sóng biển và nước trong hồ làm vỡ khiến bùn, đất từ phía trong tuồn thẳng xuống rừng ngập mặn, vịnh Cửa Lục và vịnh Hạ Long.

Chị Ngô Thị Lan, ở thôn Xích Thổ, xã Thống Nhất ngồi bán hải sản ở ngay lối vào dự án cảng Thác Mằn cho biết: Khu vực mặt cảng này trước đây là thảm rừng ngập mặn rộng mênh mông. Dưới tán rừng có rất nhiều loài thủy sản có giá trị và là một trong những địa điểm tạo sinh kế ổn định cho nhiều hộ dân ở thôn, ở xã.

"Thế nhưng, từ ngày dự án cảng được triển khai, rừng bị san lấp thu hẹp lại khiến cho việc mưu sinh của người dân dưới thảm rừng ngập mặn bị ảnh hưởng", chị Lan cho hay.

Theo chị Lan, những tưởng sau khi san lấp rừng, lấn cửa sông thì nơi đây sẽ thành chiếc cảng nhộn nhịp tàu ra, vào. Thế nhưng, bấy lâu nay, dự án bị bỏ lửng, các tuyến đê thì làm tạm bợ. Khi có lũ từ thượng nguồn kết hợp với triều cường, đất, đá từ dự án cuốn trôi ra ngoài làm hải sản ở trong rừng ngập mặn bị chết hoặc không lớn nổi.

"Bà con đã nhiều lần kiến nghị chủ đầu tư có biện pháp bảo vệ môi trường, bảo vệ nguồn lợi thủy sản, nhưng chưa thấy giải pháp quyết liệt", chị Lan cho hay.

Đề xuất thu hồi hoặc chuyển mục đích sử dụng

Theo thông tin từ cơ quan chức năng TP Hạ Long, dự án cảng Thác Mằn được UBND tỉnh Quảng Ninh phê duyệt quy hoạch 3/8/2012 trên diện tích 47.334,45m2 và được cơ quan có thẩm quyền bàn giao đất tại thực địa ngày 27/9/2013 cho Công ty CP Viglacera Hạ Long.

Đến năm 2014, doanh nghiệp đã triển khai san lấp mặt bằng để thực hiện dự án. Theo kết quả kiểm tra, đánh giá của UBND TP Hạ Long ngày 15/3/2022, doanh nghiệp chưa triển khai thực hiện thi công đường và các công trình phụ trợ phục vụ dự án.

Một lãnh đạo Phòng Quản lý đô thị thuộc UBND TP Hạ Long cho biết, hiện nay, chủ đầu tư đang tạm dừng đầu tư, giữ nguyên trạng để chờ ý kiến chỉ đạo của UBND tỉnh Quảng Ninh.

Nguyên nhân của tình trạng này là trước đó, ngày 25/2/2021, UBND tỉnh Quảng Ninh đã có văn bản yêu cầu Công ty CP Viglacera Hạ Long tiếp tục giữ nguyên hiện trạng để sau khi quy hoạch chung TP Hạ Long đến năm 2040, tầm nhìn đến năm 2050 được phê duyệt, nếu không phù hợp thì thực hiện thủ tục thu hồi đất theo quy định của Luật Đất đai.

Liên quan đến cảng bỏ hoang này, ông Phạm Văn Luyến, Chủ tịch UBND xã Thống Nhất, TP Hạ Long cho biết: Qua nắm bắt chung thì đến nay, mục tiêu dự án để vận chuyển đất sét bằng đường thủy về nhà máy gạch tại phường Hà Khẩu, TP Hạ Long của doanh nghiệp không còn phù hợp với định hướng quy hoạch chung và mục đích được giao ban đầu.

Do vậy, thực hiện công tác rà soát các dự án có sử dụng đất, mặt nước trên địa bàn, UBND TP Hạ Long đã đề nghị UBND tỉnh giao Sở Tài nguyên và môi trường chủ trì phối hợp với các sở, ngành liên quan kiểm tra, xử lý đối với dự án này theo quy định.

"Chính quyền và nhân dân địa phương cũng đã nhiều lần kiến nghị, nếu xét thấy mục đích, nhu cầu của dự án không khả thi thì cấp có thẩm quyền nên xem xét thu hồi hoặc chuyển đổi mục đích sử dụng để phát huy giá trị đất đai, đảm bảo môi trường ở khu vực cửa sông Thác Mằn", ông Luyến nói.

Lên phương án chuyển hàng hóa ra Lạch Huyện sau di dời cảng Hoàng Diệu