Sửa luật để đất, sỏi, đá không bị quản lý như kim loại quý, cản trở xây dựng cao tốc

Nguồn live: Truyền hình Quốc Hội

Phân cấp triệt để cho địa phương quản lý đất, cát, sỏi

Sáng 4/6, tại Nhà Quốc hội, dưới sự chủ trì và điều hành của Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn, Quốc hội khóa XV tiến hành phiên chất vấn và trả lời chất vấn tại kỳ họp 7.

Sau phát biểu mở đầu phiên chất vấn của Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn, Quốc hội tiến hành chất vấn nhóm vấn đề thuộc lĩnh vực tài nguyên - môi trường.

Từ những câu hỏi đầu tiên, đã có hai đại biểu chất vấn tư lệnh ngành tài nguyên - môi trường về vấn đề khai thác khoáng sản, vật liệu san lấp sử dụng cho các công trình giao thông trọng điểm.

Đại biểu Đặng Bích Ngọc (đoàn Hoà Bình) đặt câu hỏi: Để giải quyết căn cơ vấn đề thiếu vật liệu xây dựng, cần luật hóa nghị quyết của Quốc hội về cơ chế đặc thù trong cấp phép khai thác khoáng sản làm vật liệu xây dựng thông thường cung cấp cho các dự án cao tốc như thế nào để đảm bảo quản lý Nhà nước, tạo sự thống nhất chủ động cho địa phương thực hiện?

Trả lời, Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Đặng Quốc Khánh cho biết: "Thời gian qua, với cơ chế đặc thù của Quốc hội, sự chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ và sự đồng lòng của các bộ, ngành, địa phương, chúng ta đã thực hiện cơ chế đặc thù về khai thác vật liệu xây dựng cho các dự án cao tốc trọng điểm quốc gia".

Qua việc Quốc hội ban hành 8 nghị quyết liên quan, Chính phủ ban hành nghị quyết hướng dẫn, Bộ TN&MT đã ban hành hướng dẫn cấp vật liệu xây dựng thông thường cho các dự án. 

Đặc biệt, Thủ tướng đã sát sao chỉ đạo ngay tại công trường, các bộ, ban ngành, địa phương vào cuộc rốt ráo trong giải phóng mặt bằng, đến nay các dự án cao tốc trọng điểm quốc gia đều đang vượt tiến độ.

Như vậy, theo Bộ trưởng TN&MT, cơ chế đặc thù trên của Quốc hội là rất hiệu quả và cần luật hoá.

Theo Luật Khoáng sản năm 2010, quy trình cấp phép khai thác mỏ vật liệu san lấp cũng tương đương khai thác các vật liệu quý hiếm, chưa phân loại/nhóm cụ thể.

Hiện Bộ TN&MT là cơ quan soạn thảo đã trình Chính phủ để trình Quốc hội về dự thảo Luật Địa chất khoáng sản, trong đó phân loại 4 nhóm khoáng sản: kim loại quý, vật liệu cao cấp, vật liệu thông thường và cuối cùng đất, đá, sỏi.

Riêng loại thứ 4 sẽ được phân cấp triệt để cho địa phương, không cần cấp phép mỏ, chỉ cần đăng ký và thực hiện nghĩa vụ thuế với Nhà nước.

Có thể khai thác khoảng 145 triệu m3 cát biển để làm đường 

Chất vấn cùng vấn đề, đại biểu Trần Kim Yến (đoàn TP.HCM) lo ngại khi sử dụng cát biển thay thế cát sông trong thực hiện công trình giao thông, bởi hàm lượng muối lớn trong cát biển có thể ảnh hưởng tới môi trường xung quanh và mang mặn vào giữa cánh đồng lũ, trũng, nền đất yếu.

Đại biểu TP.HCM đề nghị Bộ trưởng TN&MT cho biết giải pháp trước mắt, lâu dài để vừa đảm bảo nguồn vật liệu nhưng không ảnh hưởng tiêu cực tới môi trường.

Trả lời, Bộ trưởng Đặng Quốc Khánh cho biết, hiện nay nguồn vật liệu cát sử dụng cho dự án trọng điểm quốc gia, đặc biệt là dự án cao tốc rất khó khăn.

Chính phủ đã chỉ đạo các bộ nghiên cứu sử dụng cát biển thay thế cát sông phục vụ các dự án giao thông trọng điểm quốc gia. Hiện, Bộ GTVT đã thực hiện dự án thí điểm và kết quả cho thấy có thể sử dụng cát biển để san lấp và thi công đến mức độ K95 (độ chặt của đất).

Còn Bộ TN&MT được giao nhiệm vụ đánh giá trữ lượng để khai thác cát biển. Bộ đã hoàn thành đánh giá, trữ lượng ở khu vực Sóc Trăng. Lượng trữ lượng có thể lấy ngay là khoảng 145 triệu m3, cách bờ 20km, thân mỏ chiều sâu 7m.

Bộ TN&MT khuyến cáo, nếu lấy cát biển ở khu vực này thì chỉ lấy khoảng 2m để giảm tác động môi trường.

Theo ông Khánh, thực tế cát biển của Việt Nam có trữ lượng rất lớn và đã được sử dụng san lấp trong các dự án ven biển, khu công nghiệp, khu kinh tế…

Với những lo ngại cát biển nhiễm mặn, Tư lệnh ngành TN&MT cho rằng, tùy theo công trình, dự án, mức độ sẽ được đánh giá tác động phù hợp và một nguyên tắc là không được để ảnh hưởng đến nước mặt. 

"Khi cát biển được sử dụng trong vật liệu xây dựng, Bộ Xây dựng sẽ có quy chuẩn, tiêu chuẩn quy định đưa cát biển vào sử dụng như thế nào, ở đâu", ông Khánh nói.