Thị trường chứng khoán: Mắt thấy tim đau

Vừa rời cuộc tọa đàm về thị trường chứng khoán, một chuyên gia kinh tế hàng đầu nói với tôi, ông đồng quan điểm khi tôi đặt câu hỏi: Trách nhiệm các cơ quan quản lý ở đâu khi một thời gian dài để tình trạng “thổi giá”, thao túng thị trường chứng khoán diễn ra mà không có giải pháp, chấn chỉnh kịp thời.

Có những cổ phiếu tăng tới 50 - 60 lần trong vài tháng, nhiều tin đồn về đợt thổi giá sau đó nghiễm nhiên thành hiện thực.

Tệ hơn, những đợt tăng giá phi mã bất thường diễn ra liên tiếp đã dần trở thành “bình thường”, kéo theo một lớp nhà đầu tư nhắm mắt đầu cơ cổ phiếu bất chấp doanh nghiệp thực tế làm ăn bết bát.

Trong khi trao đổi, một cái tên được vị chuyên gia nhắc tới và cuối ngày thì thông tin khởi tố bắt tạm giam Chủ tịch Louis Holdings cùng 3 người khác được Bộ Công an thông báo.

Rõ ràng việc bắt các đối tượng thao túng, thổi giá chứng khoán không khiến những người hiểu rõ về thị trường bất ngờ, có chăng chỉ cùng một trăn trở: Vì sao đến giờ mới bắt?

Tính đến trước khi các đại gia như: Trịnh Văn Quyết (FLC), Đỗ Anh Dũng (Tân Hoàng Minh), Đỗ Thành Nhân (Louis Holdings) bị khởi tố, tạm giam, thị trường chứng khoán Việt Nam đã vượt qua Singapore đứng thứ hai trong ASEAN và chỉ xếp sau Thái Lan với giá trị giao dịch bình quân đạt 30 nghìn tỷ đồng/phiên, tăng 15,9% so với bình quân năm trước.

Mức vốn hóa thị trường cổ phiếu đạt khoảng 7.780 nghìn tỷ đồng, tương đương 92% GDP ước tính năm 2021.

Nhưng sự phát triển của thị trường chứng khoán có thực sự là một thước đo của nền kinh tế hay không thì phải nhìn nhận dưới nhiều góc độ. Trong đó có sức khỏe nội tại của doanh nghiệp.

Nhiều công ty thua lỗ thì giá cổ phiếu tăng phi mã, doanh nghiệp làm ăn có lãi, bài bản thì giá giảm dần đều. Hai năm dịch dã, hầu như các doanh nghiệp sản xuất bị ảnh hưởng, các dự án bất động sản được cấp phép mới không nhiều nhưng giá cổ phiếu vẫn tăng chóng mặt.

Sức hấp dẫn của thị trường đến từ sức khỏe, tiềm năng của doanh nghiệp hay đến từ mãi lực của cổ phiếu đầu cơ, thổi giá?

Có người nói, nhà đầu tư biết hết nhưng họ vẫn mua, vì họ chưa tận mắt thấy bài học, thị trường chưa có bài học, chưa có ai bị trả giá.

Khi những tay to thổi giá vẫn đường hoàng thì nhà đầu tư nhỏ lẻ có gì lo sợ(?!).

Nhìn về triển vọng của thị trường cổ phiếu Việt Nam, không khó để nhận ra rằng với dự đoán tăng trưởng GDP trên 5%, sự ổn định về chính trị và tiềm năng trở thành một công xưởng sản xuất của thế giới ở ASEAN, Việt Nam vẫn sẽ là điểm sáng trong mắt nhà đầu tư quốc tế.

Nhiều doanh nghiệp niêm yết vẫn có dòng tiền và khả năng chống chịu, thậm chí tăng trưởng tốt khi kinh tế mở cửa trở lại.

Số lượng người chơi chứng khoán ở Việt Nam mới chỉ ở mức 3-5% dân số trong khi đó ở nhiều nước láng giềng như: Đài Loan, Hong Kong… tỷ lệ này cao gấp 10 lần.

Nói như vậy để thấy dư địa còn rất nhiều để thị trường chứng khoán Việt Nam phát triển và trở thành kênh huy động vốn lớn cho doanh nghiệp, giảm mức độ lệ thuộc vốn vay ngân hàng.

Tuy nhiên, thị trường có phát triển bền vững hay không phụ thuộc vào bàn tay quản lý. Những quy định của pháp luật đã có, trong khi tiếp tục hoàn thiện chỉnh sửa cho phù hợp thực tế, chỉ cần phát hiện, xử lý kịp thời, nghiêm minh những hành vi sai phạm chắc chắn sẽ tạo niềm tin cho nhà đầu tư.

Cùng với đó cần tăng mức xử phạt hành chính, xử phạt tiền (mức phạt lâu nay không đáng gì so với lợi nhuận doanh nghiệp gian lận thu được) và xử lý hình sự với các hành vi nghiêm trọng.

Việc khởi tố, bắt tạm giam các doanh nhân gian lận, thao túng thị trường là cần thiết. Những nhà đầu tư mua theo đội lái đang thua lỗ nhiều, những nhà đầu tư bài bản thua ít, thậm chí vẫn có lãi.

Giờ thì thị trường đã có bài học. Mắt thấy, tim đau. Sẽ là một cuộc thanh lọc đau đớn nhưng cần thiết để thị trường trở về đúng quỹ đạo và bản chất của nó.

Nguyễn Nga

Video: Chuyên gia hiến kế "làm sạch" thị trường chứng khoán Việt Nam