Thủ tướng giao chỉ tiêu thực hiện nhà ở xã hội cụ thể, quyết tâm đạt được

Đã không tạo điều kiện còn sách nhiễu thì doanh nghiệp mất hào hứng

Phát biểu kết luận hội nghị tháo gỡ khó khăn, thúc đẩy phát triển nhà ở xã hội (NƠXH), Thủ tướng Phạm Minh Chính đánh giá cao báo cáo của Bộ Xây dựng và 16 ý kiến phát biểu tâm huyết, trách nhiệm, sát thực tế của các bộ, ngành, địa phương, doanh nghiệp.

Thủ tướng cho biết, nhà ở là một trong 3 trụ cột của an sinh xã hội, "an cư mới lạc nghiệp", công dân có quyền có nơi ở hợp pháp.

Tuy nhiên, việc phát triển NƠXH so với mục tiêu, yêu cầu, mong muốn thì chưa đạt được và còn một số tồn tại, khó khăn. Nhiều địa phương chưa có sẵn quỹ đất sạch để làm NƠXH. 

Một số dự án NƠXH tại một số địa phương có quy hoạch nhưng lại cấp cho các nhà đầu tư còn yếu về năng lực, trong khi có doanh nghiệp lại thiếu động lực triển khai vì hiệu quả không cao dẫn đến chậm triển khai dự án.

Mức lợi nhuận quy định tối đa chỉ 10% theo Luật Nhà ở năm 2023 với chủ đầu tư NƠXH không phải là cao nếu mất thêm các chi phí tuân thủ khác.

"Và nếu các địa phương không tạo điều kiện thuận lợi, hỗ trợ mà đòi hỏi, gây khó dễ, sách nhiễu thì doanh nghiệp cũng mất hào hứng", Thủ tướng nói.

Cùng với đó, thời gian triển khai thành công một dự án khá lâu, từ 3-5 năm, dẫn tới không hấp dẫn nhà đầu tư có tiềm lực tài chính, có khả năng triển khai. Thủ tục lựa chọn nhà đầu tư, giải phóng mặt bằng cơ bản giống dự án đầu tư thông thường. Còn một số khó khăn khác liên quan điều kiện, đối tượng được mua NƠXH.

Nhiều tỉnh, thành phố lớn, tập trung nhiều khu công nghiệp có tỉ lệ thực hiện NƠXH so với mục tiêu của Đề án còn thấp, thậm chí nhiều địa phương chưa có dự án NƠXH khởi công từ năm 2021 đến nay (như Vĩnh Phúc, Ninh Bình, Quảng Ngãi, Long An, Vĩnh Long…) theo báo cáo của Bộ Xây dựng.

Việc giải ngân gói tín dụng ưu đãi 120 nghìn tỷ đồng còn chậm so với mong muốn và nhu cầu thực tiễn (mới cam kết cấp tín dụng được 5,8%, giải ngân chưa được 1%).

Vẫn còn vướng mắc, khó khăn của các doanh nghiệp đầu tư NƠXH, nhà ở cho công nhân, nhất là trong tiếp cận đất đai (quy hoạch bố trí quỹ đất, công khai dự án); Nguồn vốn và khả năng tiếp cận tín dụng; Thủ tục hành chính (trong đầu tư xây dựng, lựa chọn nhà đầu tư, phê duyệt giá bán nhà)…

Chỉ rõ các quan điểm phát triển NƠXH, nhà ở cho công nhân, Thủ tướng trước hết khẳng định, NƠXH là nhà ở bình thường như các loại nhà ở khác, phải bảo đảm chất lượng, an toàn, vệ sinh môi trường, bảo đảm hạ tầng về y tế, giáo dục, xã hội và các dịch vụ khác, bảo đảm điện nước, nhưng điểm khác là có cơ chế, chính sách phù hợp cho người mua và người bán.

"Và điều quan trọng nhất là khi tổ chức thực hiện phải dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm và linh hoạt, chủ động, sáng tạo trong vận dụng cơ chế, chính sách, luật pháp", Thủ tướng nêu rõ.

Cấp gói tín dụng cho người mua NƠXH với lãi suất thấp

Giao các nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm thời gian tới, đối với các bộ, ngành, Thủ tướng giao Bộ Xây dựng chủ trì xây dựng quy trình rút gọn các thủ tục hành chính lựa chọn nhà đầu tư, triển khai dự án NƠXH để tiết kiệm thời gian, khuyến khích, huy động các nguồn lực xã hội.

Ngân hàng Nhà nước có trách nhiệm chỉ đạo các ngân hàng thương mại nhà nước lớn chung tay cùng doanh nghiệp nghiên cứu, xây dựng và cung cấp gói tín dụng cho người mua với thời gian 10-15 năm và lãi suất thấp hơn từ 3-5% so với cho vay thương mại; nghiên cứu, xem xét hạ mức lãi suất cho vay nguồn vốn hỗ trợ 120 nghìn tỷ đồng phù hợp.

Bộ Kế hoạch và Đầu tư phối hợp với Bộ Tài chính, Ngân hàng Nhà nước báo cáo Thủ tướng Chính phủ bổ sung nguồn vốn ngân sách nhà nước thực hiện cho vay NƠXH thông qua Ngân hàng Chính sách xã hội giai đoạn 2024-2025 theo quy định pháp luật về nhà ở.

Bộ Tài chính nghiên cứu thành lập Quỹ NƠXH, chính sách thuế phù hợp.

Với các địa phương, Thủ tướng lưu ý các địa phương nhiệm vụ quy hoạch, bố trí quỹ đất để phát triển NƠXH, nhà ở công nhân.

Một lần nữa, người đứng đầu Chính phủ nhấn mạnh: "Những vùng đất, vị trí đẹp, có lợi thế phải ưu tiên cho sản xuất, kinh doanh, tạo công ăn việc làm cho người dân, từ đó mới có người đến làm, có người đến làm thì mới có người đến ở, mua nhà, từ đó phát triển được bất động sản, khu đô thị bền vững".

Cùng với đó, tổ chức đấu giá, đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư có tiềm lực, tài chính, kinh nghiệm, triển khai công khai minh bạch và tăng tỉ lệ ký quỹ, bảo lãnh để bảo đảm lựa chọn nhà đầu tư có tiềm lực tốt.

Đôn đốc chủ đầu tư các dự án nhà ở thương mại, khu đô thị triển khai đầu tư xây dựng NƠXH trên quỹ đất 20% của các dự án này theo tiến độ được phê duyệt; trường hợp chủ đầu tư không thực hiện thì thu hồi quỹ đất 20% để lựa chọn các chủ đầu tư khác thực hiện.

Đối với các doanh nghiệp, Thủ tướng yêu cầu các chủ đầu tư dự án NƠXH lập tiến độ, chuẩn bị đầy đủ nguồn lực, tài chính, áp dụng công nghệ mới nhằm rút ngắn thời gian thi công.

Còn với các dự án đã lựa chọn chủ đầu tư, đề nghị các chủ đầu tư khẩn trương hoàn thiện các thủ tục pháp lý để khởi công xây dựng theo các đồ án quy hoạch và chấp thuận chủ trương đầu tư đã được phê duyệt.

"Các doanh nghiệp, ngân hàng thực hiện nghĩa vụ, trách nhiệm theo luật, đồng thời thể hiện trách nhiệm xã hội, đạo đức kinh doanh để kinh doanh NƠXH phù hợp tình hình, điều kiện người dân và lưu ý đến điều kiện khó khăn của họ, nhất là với người có công, đối tượng bảo trợ xã hội, người nghèo, công nhân thiếu chỗ ở... "- Thủ tướng nói.

Đồng thời, "người dân cũng phải có trách nhiệm thực hiện quyền và nghĩa vụ của mình trong tiếp cận nhà ở, cố gắng cao nhất trong điều kiện có thể, tinh thần là không ai lo cho mình tốt hơn mình cùng với các chính sách và sự hỗ trợ của Nhà nước, của cộng đồng…", ông chia sẻ thêm và đề nghị người dân tích cực tham gia xây dựng chính sách, đồng hành trong giải phóng mặt bằng để phát triển NƠXH.

Có chỉ tiêu cụ thể và thực hiện bằng được

Yêu cầu đã bàn là phải làm được, Thủ tướng đề nghị các địa phương đăng ký chỉ tiêu phát triển NƠXH trong năm 2024; Bộ Công an, Bộ Quốc phòng phấn đấu trong năm 2024, mỗi bộ thực hiện 5 nghìn căn hộ NƠXH.

Tổng Liên đoàn lao động Việt Nam phấn đấu trong năm 2024 thực hiện 2 nghìn căn hộ NƠXH. Văn phòng Chính phủ phối hợp với Bộ Xây dựng, các địa phương nghiên cứu việc đưa chỉ tiêu, nhiệm vụ phát triển NƠXH thành chỉ tiêu pháp lệnh, hằng năm phải có báo cáo.

Các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương quyết tâm thực hiện bằng được mục tiêu, số lượng NƠXH năm 2024 được Bộ Xây dựng tập hợp. Chủ tịch UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương chịu trách nhiệm trước Chính phủ về việc hoàn thành chỉ tiêu xây dựng NƠXH trên địa bàn. Bộ Xây dựng thường xuyên kiểm tra, đôn đốc, kịp thời tháo gỡ khó khăn, vướng mắc để các địa phương hoàn thành mục tiêu đề ra.

Năm 2025, các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương khẩn trương xây dựng kế hoạch, mục tiêu, số lượng cụ thể xây dựng NƠXH năm 2025 và giai đoạn 2026-2030, gửi Bộ Xây dựng tổng hợp, báo cáo Thủ tướng Chính phủ trước ngày 30/11/2024.