Tìm giải pháp “mềm” hạn chế lái xe uống rượu, bia

CSGT kiểm tra nồng độ cồn người tham gia giao thông - Ảnh: Khánh Hà

Từ đề xuất hình sự hóa

Chia sẻ tại hội thảo chuyên đề “Hành vi người điều khiển phương tiện khi sử dụng rượu, bia” do Diễn đàn ATGT Việt Nam tổ chức ngày 8/7 tại Hà Nội, ông Nguyễn Trọng Thái, Chánh văn phòng Ủy ban ATGT Quốc gia cho biết, từ năm 2012 đến nay, TNGT liên tục giảm mạnh cả về số vụ, số người chết và thương vong. Tuy nhiên, theo số liệu thống kê của Tổ chức Y tế thế giới (WHO), tại Việt Nam, năm 2014 số vụ TNGT có liên quan đến rượu, bia chiếm 36,5%, trong đó nữ giới chiếm 0,8%, nam giới chiếm 35,7%. Điều này cho thấy, cần tiếp tục có những giải pháp phù hợp hơn nữa để kéo giảm vi phạm và TNGT do lái xe sử dụng bia, rượu.

Ông Hoàng Đình Ban, Trưởng khoa CSGT, Học viện Cảnh sát nhân dân cho rằng, việc phát hiện các hành vi vi phạm và xử lý nồng độ cồn rất khó khăn, phức tạp và kết quả hạn chế. Vì thế, giải pháp lâu dài là phải hình sự hóa hành vi lái xe mà vi phạm nồng độ cồn gây ra TNGT.

“Chúng tôi hóa trang đi trên xe khách, xe tải đường dài nghe có lái xe nói rất phản cảm rằng, một mạng người chỉ cần đổi mấy chục triệu đồng là xong. Nếu xử lý không nghiêm sẽ ngày càng loạn. Cần hình sự hóa các hành vi sử dụng rượu, bia gây TNGT và về lâu dài cần sửa đổi Điều 202, Bộ luật Hình sự và xử lý nghiêm những trường hợp vi phạm nồng độ cồn để răn đe”, ông Ban nói.

Đồng tình với quan điểm hình sự hóa, ông Trần Hữu Minh, chuyên viên Ủy ban ATGT Quốc gia cũng như nhiều ý kiến khác cho rằng, uống rượu, bia quá mức khi lái xe là đe dọa nghiêm trọng tới quyền tự do, quyền được sống của người dân.

Đến “Marketing cộng đồng”

Ủng hộ quan điểm xử phạt nặng hành vi vi phạm quy định về nồng độ cồn khi lái xe nhưng nhiều ý kiến cũng cho rằng cần có các giải pháp “mềm” để tạo ý thức cho mọi người. Theo bà Trịnh Tú Anh, Chủ nhiệm bộ môn Quy hoạch và đô thị, Đại học Tôn Đức Thắng, bên cạnh các biện pháp mang tính cưỡng chế, cũng cần “marketing cộng đồng” - nâng cao nhận thức cộng đồng thông qua các chương trình giáo dục.

“Marketing cộng đồng là phương án rẻ nhất. Thuốc lá đã in hình cảnh báo tác hại, giờ cần đặt vấn đề trên sản phẩm rượu, bia có in hay không, in thế nào… Trách nhiệm của doanh nghiệp sản xuất rượu, bia ra sao?”, bà Tú Anh và một số đại biểu khác kiến nghị.

Ông Lê Văn Đạt, Phó giám đốc Trung tâm ATGT, Viện Khoa học và Công nghệ GTVT đề xuất: “Quy định các nhà hàng, nơi bán bia rượu phải có cảnh báo về nguy cơ đối với ATGT. Quy định ô tô phải lắp khóa “cồn”, giống như nước ngoài, đối với lái xe kinh doanh vận tải để nhận biết có sử dụng bia, rượu hay không”.

Còn ông Bùi Xuân Vinh, Hiệp hội Bia - rượu - nước giải khát VN cho rằng: “Vấn đề là người sử dụng chứ không phải do rượu, bia. Vì vậy, cần tiếp cận toàn diện hơn trong quản lý, truyền thông cộng đồng, như việc làm rõ “ngưỡng” uống nào là phù hợp với thể chất của người Việt Nam để cảnh báo, gắn với xử phạt với việc thông báo vi phạm về dòng họ, đoàn thể hoặc xử phạt bằng lao động công ích”.

Ông Anh Tuấn, Trung tâm Nghiên cứu GTVT Việt Đức, Trường Đại học Việt Đức cũng cho rằng, cần in khuyến cáo trên sản phẩm giúp người muốn biết thông tin chủ động dừng uống trước khi vượt ngưỡng cho phép, giúp tham gia giao thông an toàn và tránh bị xử phạt. Còn đối với người uống theo kiểu “bất cần”, chỉ có thể áp dụng biện pháp xử phạt nặng. “Uống bia, rượu đã là nét văn hóa ẩm thực lâu đời nên có cấm chắc chắn cũng không được. Vì vậy, nên có chiến lược truyền thông sâu rộng trong nhân dân. Chẳng hạn nếu người vợ biết lo cho chồng, dặn chồng trước khi đi nhậu là phải đi xe ôm, taxi, có tác dụng hơn là việc người chồng sợ cảnh sát”, ông Anh Tuấn đồng tình quan điểm.

Gần 40 nghìn người bị xử phạt do uống rượu, bia khi lái xe