Tranh cãi quy định Tòa không được từ chối giải quyết án dân sự

Phó Chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu

Thông qua số liệu tổng hợp của Chính phủ, Bộ Tư pháp, Phó Chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu cho biết đa số ý kiến góp ý đều đồng tình với quy định mới này bởi theo Hiến pháp, Tòa án có nhiệm vụ bảo vệ công lý, lợi ích của nhà nước, quyền, lợi ích hợp pháp của cơ quan, tổ chức, cá nhân.

Vấn đề đặt ra là quy định này có ảnh hưởng gì tới nguyên tắc độc lập và tuân theo pháp luật của tòa án, thẩm phán hay không? Không có luật làm sao tòa án xét xử?

Giải đáp những băn khoăn này, Phó Chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu cho hay, trong Bộ luật Dân sự và Bộ luật Tố tụng dân sự đã quy định nguyên tắc yêu cầu khi xét xử phải tuân theo tinh thần Hiến pháp, căn cứ vào nguyên tắc cơ bản của 2 Bộ luật trên, căn cứ vào lẽ phải, đạo lý phong tục tập quán tốt đẹp, lẽ công bằng.. để ra phán quyết.

Theo ông Lưu, người thẩm phán, HĐXX vận dụng vào những điều đó để xem xét, phán quyết. Nếu cứ để dân tự quyết với nhau, trong trường hợp không tự định đoạt, thỏa thuận được sẽ nảy sinh hậu quả. Việc trao quyền này là hợp lý, không có gì mâu thuẫn.

Đồng tình với quan điểm trên, ĐB Nguyễn Kim Khoa - Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng - An ninh cũng nhấn mạnh đây là quy định tiến bộ, đáp ứng được yêu cầu Nhà nước phải phục vụ nhân dân, bảo đảm quyền của người dân.

“Không thể nói do không có điều luật quy định mà chúng ta lại từ chối giải quyết các vụ việc của người dân. Nếu thế sẽ dẫn đến các cơ quan của tòa án có thể lợi dụng vào đó để từ chối. Dân không thể hiểu hết luật pháp, chỉ khi có việc thì họ đến kêu ở tòa án. Quy định như dự thảo buộc cơ quan Nhà nước phải có tinh thần phục vụ nhân dân”, ông Khoa nêu quan điểm.

Hiện còn nhiều ý kiến trái chiều xung quanh quy định Tòa án không được từ chối giải quyết vụ việc dân sự

Trong khi đó, trao đổi ngoài lề với phóng viên, Đại biểu Bùi Văn Phương – Phó trưởng Đoàn ĐBQH Ninh Bình cho rằng quy định trên chưa phù hợp với hướng xây dựng Nhà nước pháp quyền, tức Nhà nước và công dân phải tuân thủ theo pháp luật, xử lý vụ việc đúng sai vẫn phải căn cứ vào pháp luật.

Ông Phương cho rằng với một vụ việc phát sinh nhưng điều luật chưa có quy định mà tòa xử theo cách áp dụng tương tự, theo nguyên tắc công bằng hay theo án lệ thì nó vẫn không hợp lý, bởi nếu quy định như dự thảo sẽ dễ dẫn đến sự tùy tiện hoặc cách hiểu khác nhau, cách vận dụng khác nhau dẫn đến cách xét xử khác nhau. Từ đó nảy sinh chuyện người được thì phấn khởi, người thua thì không chịu rồi khiếu kiện, khiếu nại, xử đi xử lại nhiều lần, gây tốn kém.

“Trong cuộc sống bao giờ cũng phát sinh nhiều vấn đề. Có những điều đã có luật quy định, nhưng nếu chưa có thì phải bổ sung, sửa luật. Quốc hội là cơ quan chịu trách nhiệm sửa luật, mỗi năm họp 2 lần thì những gì chưa phù hợp, cuộc sống đặt ra mà mình chưa có thì phải bổ sung, sửa đổi. Không thể để luật chưa quy định mà đem ra xét xử thì không phù hợp, hệ lụy lớn hơn là không có luật cũng xử được”, đại biểu Bùi Văn Phương nhấn mạnh.

Nhiều vụ án dân sự phải xét xử đến... 20 năm