Tranh luận điện có nên bình ổn giá, bỏ hay giữ giá trần vé máy bay

Đề xuất bổ sung giá điện vào danh mục hàng hoá, dịch vụ bình ổn giá

Tham gia thảo luận tại hội trường chiều 23/5, Đại biểu Quốc hội (ĐBQH) Nguyễn Quốc Luận (đoàn Yên Bái) nhận thấy, trong dự thảo Luật hiện nay, giá điện đang quy định tại Phụ lục 2 Danh mục hàng hóa, dịch vụ do Nhà nước quy định giá.

Đại biểu cho rằng nên bổ sung giá điện vào Phụ lục số 1 Danh mục hàng hóa, dịch vụ bình ổn giá. Bởi đây là hàng hóa, dịch vụ quan trọng liên quan trực tiếp đến đời sống người dân, liên quan đến hoạt động sản xuất, kinh doanh của tổ chức, doanh nghiệp, tác động lớn đến kinh tế - xã hội, sản xuất kinh doanh và đời sống của người dân.

"Thực tiễn thời gian qua cho thấy, loại hàng hóa này chỉ có tăng, không có giảm. Tuy nhiên, việc tăng giá điện này vẫn chưa đủ để bù đắp chi phí, dẫn đến ngành điện bị lỗ lớn, gây ra mất cân đối dòng tiền và kéo theo nhiều hệ lụy nghiêm trọng", đại biểu Luận nói.

Từ đó, đại biểu Luận đề nghị, loại hàng hóa này cần được cơ quan Nhà nước có thẩm quyền thực hiện các giải pháp, biện pháp nhằm ổn định giá và đưa vào danh mục hàng hóa, dịch vụ bình ổn giá.

Đại biểu Nguyễn Thiện Nhân (đoàn TP.HCM) lại nêu quan điểm việc Nhà nước điều tiết giá điện ở Việt Nam là mệnh lệnh hành chính, chứ "Nhà nước không chi một đồng nào".

Thực tế này dẫn tới việc EVN kinh doanh thua lỗ dù đã tăng giá điện 3%, với tổng lỗ 3 năm dự kiến hơn 100.000 tỉ đồng, bằng 49% vốn điều lệ của Tập đoàn này.

Chưa kể, theo đại biểu Nhân, hiện nay EVN đang nợ tiền mua điện gần 20.000 tỉ đồng đến hạn phải trả nhưng không có tiền để trả. Việc này đe dọa tài chính của doanh nghiệp, không có tiền duy tu máy móc, năng lực sản xuất giảm cũng như khó vay các ngân hàng để có tiền trả nợ khách hàng, đầu tư mới.

"Năm 2024 nếu giá điện không tăng thì khoản lỗ sẽ lên tới 112.000 - 114.000 tỉ đồng, tức chiếm 54-70% vốn chủ sở hữu của EVN, còn nếu giá điện tăng 3% thì lỗ 94.000 - 126.000 tỉ đồng. Với tình hình lỗ như vậy, mất 46-60% vốn chủ sở hữu, EVN không thể thành tập đoàn mạnh, phát triển bền vững như Chính phủ yêu cầu", ông Nhân nêu.

Theo đó, ông Nhân đề nghị bổ sung nguyên tắc quản lý điều tiết giá vào dự thảo Luật Giá sửa đổi, đó là Nhà nước phải có nguồn lực tài công, dự trữ hàng hóa phù hợp khi điều tiết giá, để EVN - tập đoàn lớn nhất, doanh nghiệp nhà nước quan trọng nhất ngành điện - năm 2024 không tiến tới trạng thái sắp phá sản.

Giải trình, tiếp thu các ý kiến trên, Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc cho rằng việc không đưa giá điện vào diện bình ổn là do Nhà nước đã định giá. Việc định giá này sẽ mang lại lợi ích cho người tiêu dùng hơn, đảm bảo nguồn lực trong bối cảnh ngân sách hạn hẹp.

"Doanh nghiệp sản xuất điện chủ yếu là EVN - tập đoàn nhà nước chiếm trên 50%, nên nếu đưa vào diện bình ổn giá phải sửa Luật Ngân sách, nên Chính phủ xin không tiếp thu ý kiến này", ông Phớc nêu quan điểm.

Tranh cãi bỏ hay giữ giá trần vé máy bay

Tại phiên thảo luận, đại biểu Nguyễn Thành Nam (đoàn Phú Thọ) cho biết, về dịch vụ vận chuyển hành khách, hàng không nội địa, đây là dịch vụ do nhà nước định giá, Bộ GTVT quy định giá tối đa.

Đại biểu Nam bày tỏ đồng tình với giải trình của Ủy ban Thường vụ Quốc hội để bảo vệ lợi ích của người tiêu dùng, nhất là của nhiều đối tượng có thu nhập thấp được tiếp cận dịch vụ hàng không, qua đó giảm chi phí xã hội, thúc đẩy phát triển kinh tế, cần thiết có sự điều tiết của Nhà nước để đảm bảo cạnh tranh lành mạnh, không gây tác động xấu đến các doanh nghiệp hàng không.

Tuy nhiên, trong dịch vụ vận chuyển hành khách, hàng không nội địa, có nhiều hạng khác nhau, phục vụ nhiều đối tượng khách hàng khác nhau.

Đại biểu Nam đề nghị cần quy định rõ trong dự thảo luật, chỉ có dịch vụ vận chuyển hành khách hàng không nội địa hạng phổ thông thì mới thuộc danh mục dịch vụ do Nhà nước định giá. Còn hạng thương gia, phổ thông đặc biệt thì để doanh nghiệp tự định giá theo cơ chế thị trường, để bảo đảm cạnh tranh lành mạnh, cung cấp dịch vụ ngày càng tốt hơn, đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của người dân.

Trong khi đó, đại biểu Tạ Văn Hạ (đoàn Quảng Nam) đề xuất bỏ giá trần, giá sàn đối với vé máy bay. Theo đại biểu Hạ, nếu để giá trần, giá sàn sẽ không phù hợp với chủ trương tinh thần Nghị quyết 11, Hội nghị lần thứ 5 Ban chấp hành Trung ương Đảng XII.

Bên cạnh đó, việc bỏ giá trần, giá sàn đối với vé máy bay cũng sẽ tạo sự cạnh tranh lành mạnh giữa các loại hình vận tải khác, đảm bảo các cam kết quốc tế mà Việt Nam tham gia.

Đại biểu Hạ cho rằng, vận tải hàng không không phải là dịch vụ thiết yếu. Cũng như vận tải đường sắt, các hãng vận tải phải có sự cạnh tranh công bằng trong dịch vụ vận tải, phản ánh đúng quy định thị trường và quy luật cung cầu.

Do đó, từ kinh nghiệm quốc tế, đại biểu Hạ cho rằng, việc không quy định giá trần, giá sàn đối với vé máy bay sẽ tạo điều kiện để các hãng hàng không thực hiện chính sách giá vé linh hoạt, đưa nhiều chương trình giá phù hợp, tăng các mức giá rẻ nhằm kích cầu và khuyến khích người dân tham sử dụng dịch vụ vận tải hàng không.

Phát biểu tiếp thu ý kiến các đại biểu tại phiên họp, Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc cho biết, việc giữ giá trần giúp giảm chi phí xã hội, thúc đẩy phát triển kinh tế, tạo điều kiện cho mọi người có thể tiếp cận dịch vụ hàng không nội địa.

Về giá sàn, qua tham khảo kinh nghiệm quốc tế, nhiều nước trên thế giới đã bỏ giá sàn, các hãng hàng không có dải giá rất rộng cho nhiều loại chuyến bay, nhiều hạng vé, cơ quan soạn thảo thống nhất bỏ giá sàn với dịch vụ này.

Nhất trí phân bổ 1.700 tỷ đồng cho 2 dự án giao thông quan trọng quốc gia