Trung Quốc toan tính gì sau dự án CPEC?

Trung Quốc hy vọng với dự án CPEC sẽ làm thay đổi cuộc chơi tại Nam Á

Dự án CPEC và nỗi lo của khu vực

Hành lang kinh tế Trung Quốc-Pakistan (China - Pakistan Economic Corridor hay CPEC) là một siêu dự án phát triển nhằm mục đích liên kết cảng Gwadar ở phía Tây Nam Pakistan với Khu tự trị Tân Cương (Trung Quốc) thông qua mạng lưới đường cao tốc, đường sắt và đường ống vận chuyển dầu khí. CPEC thực chất là mạng lưới giao thông dài khoảng 3.000 km từ Gwadar tới Kashgar, được khởi động tháng 4/2015, chi phí ước khoảng 46 tỷ USD, tiến độ ​hoàn thành trong vài năm.

Theo báo cáo Firstpost, CPEC là một phần mở rộng của sáng kiến Con đường tơ lụa thế kỷ XXI của Trung Quốc. “Đây là khoản đầu tư nước ngoài lớn nhất của Trung Quốc, là công cụ làm thay đổi luật chơi chiến lược trong khu vực, đưa Pakistan thành một thực thể thịnh vượng hơn và mạnh mẽ hơn trong tương lai”, Firstpost nhấn mạnh.

CPEC được thông qua sau khi Trung Quốc và Pakistan ký nhiều thỏa thuận trong lĩnh vực quân sự, năng lượng và cơ sở hạ tầng. Gồm một hệ thống đường bộ, đường sắt và các dự án năng lượng kết nối Khách Thập - khu tự trị Tân Cương phía Tây Bắc Trung Quốc với cảng nước sâu Gwadar ở vùng Tây Nam Pakistan.

Đối với Trung Quốc, dự án CPEC hứa hẹn mở ra cơ hội phát triển cho khu vực Tân Cương và tạo động lực cho các doanh nghiệp Trung Quốc thâm nhập sâu vào khu vực này. Đặc biệt, từ tháng 4/2015, Trung Quốc đã được trao quyền hoạt động tại cảng Gwadar ở Ấn Độ Dương trong vòng 40 năm. Hiện nay, việc xây dựng hạ tầng ở cảng gần như hoàn tất và sẽ bắt đầu đi vào hoạt động vào cuối năm nay. Gwadar, nằm bên bờ biển Ả rập thuộc tỉnh Balochistan của Pakistan, có vị trí chiến lược giữa Nam và Trung Á với Trung Đông, nằm ở cửa vịnh Ba Tư, ngay bên ngoài eo Hormuz, cửa ngõ lưu thông của khoảng 40% lượng dầu mỏ thế giới. Khi cảng này đi vào hoạt động và CPEC hoàn thành, Trung Quốc sẽ có thể vận chuyển hàng hoá từ cảng này một số lượng dầu lửa phục vụ nhu cầu tiêu dùng nội địa thay thế cung đường qua eo biển Malacca.

Thông qua dự án CPEC, Pakistan mua một số tàu ngầm tấn công sử dụng động cơ diesel của Trung Quốc. Gwadar có nhiều khả năng nhất để trở thành một quân cảng hỗ trợ cho quân đội Trung Quốc. Cũng qua CPEC cho phép Trung Quốc tiếp cận với những vùng đất giàu tài nguyên ở Nam Á, nhất là đồng và dầu lửa.

Những toan tính?

Theo Wonderslist, Gwadar không phải là vùng đất của Pakistan. Đây là vùng đất đã từng thuộc về Vương quốc Oman, được bán cho Pakistan với giá 3 triệu USD. Nếu Gwadar được Trung Quốc giúp đỡ, sẽ trở thành quân cảng và nơi đổ bộ của quân đội Trung Quốc tại Ấn Độ Dương và Vịnh Ba Tư. Điều này sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng tới Ấn Độ, quốc gia hiện có vai trò cường quốc hải quân quan trọng nhất tại vùng Ấn Độ Dương.

Hành lang CPEC bắt đầu từ Tân Cương (Trung Quốc) đi vào lãnh thổ Pakistan tại tỉnh Gilgit Baltistan. Sau đó đi vào lãnh thổ tỉnh Balochistan qua cảng nước sâu Gwadar. Theo các nhà đầu tư Trung Quốc, dự án CPEC sẽ giúp tỉnh Balochistan phát triển tốt hơn, thay vì bị bỏ hoang như hiện nay. Tuy nhiên, theo phía Ấn Độ, Pakistan hiện đang chiếm đóng khu vực này một cách bất hợp pháp, Ấn Độ phải có trách nhiệm thu hồi vùng đất trên. Nếu Hành lang CPEC đi qua khu vực này, việc phát triển kinh tế của khu vực lẫn việc chiếm đóng trái phép sẽ trở thành mối quan tâm đặc biệt của Ấn Độ. Trong trường hợp Ấn Độ phát động chiến tranh với Trung Quốc hoặc ngược lại tại khu vực biên giới phía Tây của Trung Quốc, thì Hành lang CPEC sẽ tiếp tay cho Trung Quốc chuyên chở quân đội, nhu yếu phẩm dễ dàng hơn.

Với CPEC, Trung Quốc sẽ thực hiện được chương trình tham vọng, cải thiện hiệu quả sử dụng đất đai lên tới 94%, hiện tại mới chỉ có 6% dân số sinh sống. Các vùng sâu vùng xa của tỉnh Tân Cương ở phía Tây Trung Quốc sẽ có điều kiện kinh tế phát triển tốt hơn. Qua đây cho thấy, Trung Quốc gần như nắm quyền thương mại thế giới, trong khi đó mới chỉ có 6% diện tích đất đai được khai thác. Hiện nay, Trung Quốc phải dùng tuyến đường biển dài hơn cho xuất khẩu sản phẩm sang các nước châu Âu. Tuyến đường phải đi qua biển Đông và qua eo biển Malacca, từ đó đi tiếp vào vùng biển Ả Rập, Vịnh Ả Rập và các thị trường châu Âu. Nhưng khi Hành lang CPEC hoàn thành, sẽ rút ngắn được quãng đường tới 12.000km.

(Theo Wonderslist 10/2016)

Xem thêm video:

Ngày mai, Trung Quốc trình làng chiến cơ tàng hình J-20