Vì đâu hai cuốn sách sử “cháy hàng”?

Sách “Lĩnh Nam chích quái” được trình bày ấn tượng

Sáng tạo, mới mẻ

Ấn bản mới kỷ niệm 60 năm thành lập Nhà xuất bản (NXB) Kim Đồng mang tên Lĩnh Nam chích quái đã thành công rực rỡ khi không còn một cuốn sau 2 tuần ra mắt. Lĩnh Nam chích quái của Trần Thế Pháp viết bằng chữ Hán vào đời Trần, tập hợp những chuyện kỳ lạ ở nước Nam. Ấn bản của NXB Kim Đồng là ấn bản đầu tiên và duy nhất ở Việt Nam đầy đủ nhất về tư liệu, khảo cứu và có hơn 200 bức vẽ minh họa màu độc đáo, lạ mắt. Đây cũng là ấn bản giữ lại gần như nguyên vẹn nội dung tác phẩm của các tác giả qua bản dịch của học giả Đinh Gia Khánh và Nguyễn Ngọc San; Vũ Quỳnh, Kiều Phú (nhuận chỉnh).

“Cơn sốt” Lĩnh Nam chích quái còn chưa hạ nhiệt thì Sử Việt - 12 khúc tráng ca tiếp tục tạo nên kỳ tích khi “cháy hàng” dù chưa ra mắt. 5.000 bản in được đặt trước, 1.000 bản in cứng đã “bốc hơi” chỉ sau 4 giờ ra mắt. Thời điểm hiện tại, đã có 10.000 bản in được phát hành, con số mơ ước của bất cứ người viết sách nào.

Xưa nay, sách sử hiếm khi nằm trong dòng sách bán chạy nên việc hai cuốn sách trên “cháy hàng” khiến nhiều người tò mò. Có thể nói, chính sự dụng công, chăm chút của các tác giả dành cho hai cuốn sách đã mang đến hiệu ứng tích cực cho dòng sách này. Họa sĩ Tạ Huy Long đã mất hơn 1 năm kỳ công vẽ hơn 200 bức tranh khổ lớn, sáng tạo cho Lĩnh Nam chích quái, giúp những câu chuyện quen thuộc trong cuốn sách được tiếp cận theo hình thức mới mẻ hơn. Các bức tranh được mô phỏng theo phong cách tranh khắc gỗ dân gian, mỗi bức gồm hai bản, một bản nét đen và một đến hai bản màu. Sách được trình bày theo phong cách artbook (sách nghệ thuật) càng gây hứng thú.

Trong khi đó, chàng trai 8X Dũng Phan cũng dày công nghiên cứu và giúp người đọc tiếp cận với lịch sử ở góc độ hoàn toàn mới trong cuốn Sử Việt - 12 khúc tráng ca. Tác giả chọn 6 vị anh hùng dựng nước và 6 anh hùng giữ nước để viết nên 12 khúc ca hào hùng và bi tráng. Những câu hỏi vì sao chỉ có chiến thắng của Ngô Quyền trên sông Bạch Đằng là chấm dứt được 1.000 năm Bắc thuộc? Vì sao Lê Lợi - Lê Thái Tổ là vị vua quan trọng nhất trong lịch sử chống giặc ngoại xâm của đất nước?... lần lượt được lý giải bằng những tư liệu được kiểm chứng qua các nguồn sử liệu kinh điển như: Đại Việt sử ký tiền biên của Ngô Thì Sĩ; Đại Việt sử ký toàn thư của Lê Văn Hưu; Đại Nam thực lục (Quốc sử quán triều Nguyễn), Hoàng Lê nhất thống chí (Ngô Gia Văn Phái)… và những công trình nghiên cứu của các nhà sử học nổi tiếng như: Phan Huy Lê, Trần Quốc Vượng, Hà Văn Tấn…

Nhưng đó chưa phải lý do chính khiến hai cuốn sách trên “cháy hàng” trước khi ra mắt. Vì trước khi ra mắt Lĩnh Nam chích quái, NXB Kim Đồng đã liên tục “nhá hàng” những bức vẽ kỳ công trong cuốn sách, thực hiện triển lãm tranh 3D trực tuyến trưng bày những bản vẽ để gây sự tò mò nơi độc giả. Trong khi đó, Dũng Phan cũng dành nhiều thời gian chia sẻ những bài viết, tư liệu lịch sử của mình với những người yêu lịch sử trên fanpage riêng. Những bài viết của anh luôn thu hút nhờ giọng văn rất riêng và cách tiếp cận lịch sử mới mẻ. Do đó, sách của Dũng Phan đã được nhiều người chờ đợi từ khi anh chia sẻ về dự án.

Quan trọng là cách tiếp cận

Tác giả Dũng Phan cho biết, để thực hiện cuốn Sử Việt - 12 khúc tráng ca, anh phải đọc kỹ những tài liệu sử học, chọn những chi tiết quan trọng để tổng hợp rồi làm mềm mại những tư liệu ấy để người đọc dễ “thấm” hơn. “Khó nhất chính là chắt lọc các chi tiết từ những tư liệu chính thống để người trẻ yêu thích những điều đó. Tôi nghĩ vấn đề không phải sự chính thống hay phi chính thống, dã sử hay chính sử mà là sự yêu thích của độc giả. Giới trẻ chúng ta từ trước tới nay hay bội thực con số thống kê trong sách lịch sử, mà lại không có những diễn giải nên hay bị khô cứng và nhàm chán”, anh chia sẻ.

Với Dũng Phan, lịch sử là bài học của tiền nhân. Anh muốn cho mọi người biết lịch sử Việt cũng hấp dẫn và ly kỳ không kém lịch sử Trung Quốc. Những tranh đoạt hoàng quyền, sự hy sinh đẫm máu của ông cha để dựng và giữ được mảnh đất hình chữ S đều thấm đượm tinh thần và hồn cách Việt Nam. Có lẽ vì thế, lối viết mềm mại như đang trò chuyện, vừa đưa ra những tư liệu chính thống kết hợp nhận định và những gợi mở để người đọc suy ngẫm đã giúp Sử Việt - 12 khúc tráng ca hút người đọc ngay từ những trang đầu tiên.

Trong khi đó, nói về cuốn Lĩnh Nam chích quái, TS. Tô Lan (Viện Hán nôm) đánh giá, có thể xem đây là cuốn sách song hành với tác phẩm, bởi từ những bức tranh người đọc cũng có thể hiểu được toàn bộ câu chuyện. Có một sự gặp gỡ cực kì lớn giữa dịch giả và họa sĩ. Cuốn sách không nhằm mục đích đi tìm nguồn gốc của những truyện trong Lĩnh Nam chích quái mà chỉ muốn chứng tỏ rằng, trước khi nêu cao tính chất dân tộc của tác phẩm, cần phải có một cái nhìn toàn diện.

Trong khi đó, nhà sử học Dương Trung Quốc nhìn nhận, việc hai cuốn sách sử tạo được hiệu ứng đã cho thấy, lịch sử không phải điều gì đó xa lạ, khô cứng và khó tiếp thu. Vấn đề là chúng ta cung cấp cho người đọc lịch sử gì và bằng cách nào, bởi trong sử có cả văn chương, tính chân thực và sử bút. 

Vì sao “sách bẩn” tung hoành?