Vì sao còn lượng lớn xe cơi thùng?

Vẫn còn nhiều xe chưa cắt thành thùng chạy trên đường Hồ Chí Minh đoạn qua huyện Chương Mỹ, Hà Nội (Chụp ngày 22/12/2015) - Ảnh: Trần Duy

Trong khi Bộ GTVT triển khai nhiều giải pháp kiểm soát kích thước thùng xe, ngăn chặn nạn chở quá tải thì việc kiểm tra, xử phạt vi phạm ở nhiều địa phương vẫn chưa kiên quyết, nghiêm minh. Điều này dẫn tới tình trạng cơi nới thùng chở quá tải tái diễn phổ biến trên nhiều tuyến đường. 

Phớt lờ phản ánh, xe cơi nới, quá tải vẫn “vô sự”

Ngày 22/12, trực tiếp có mặt trên tuyến đường Hồ Chí Minh đoạn qua thị trấn Xuân Mai (Chương Mỹ, Hà Nội), PV Báo Giao thông chứng kiến hàng loạt xe tải “hổ vồ” (Howo) mang biển hiệu: Công ty CP Ba Vì, Tuấn Anh, Đoàn Đồng Lợi, Thịnh Phát... chở hàng đầy ắp thùng xe có chiều cao khoảng hơn 1 m. Chỉ trong 3 giờ quan sát, chúng tôi ghi nhận hàng trăm xe chở đá, vật liệu xây dựng đầy thùng xe. Trong khi căn cứ tiêu chuẩn kỹ thuật hiện hành, loại xe này không được chở quá 60 cm chiều cao thùng.

Chúng tôi chọn ngẫu nhiên các xe BKS: 29C-434.32, 29C-385.62, 29C-764.32, 29C-533.21, 29C-545.23... để so sánh với dữ liệu hồ sơ kỹ thuật được lưu trữ tại đơn vị đăng kiểm. Kết quả, các xe này có kích thước chiều cao thùng xe chỉ 60 cm. Như vậy, chiều cao thùng xe như trên do chủ phương tiện tự ý cơi nới và chắc chắn xe chở quá tải trọng cho phép.

Tình trạng tự ý cơi nới thùng xe chở quá tải đã được Báo Giao thông nhiều lần phản ánh, song dường như việc ngăn chặn, xử lý vi phạm của các cơ quan chức năng chưa mang lại hiệu quả. Trung tá Lưu Mạnh Tuyến, Phó đội trưởng Đội CSGT số 12 (Phòng CSGT Hà Nội) làm nhiệm vụ trên đường Hồ Chí Minh đoạn qua Xuân Mai cho biết, đơn vị bố trí các tổ tăng cường kiểm tra, xử lý đối với các trường hợp ô tô tải cơi nới, thay đổi kích thước thùng xe. Quá trình kiểm tra, CSGT căn cứ vào giấy kiểm định của xe để xác định lỗi vi phạm cơi nới, thay đổi kích thước thùng xe. Còn việc xác định ô tô đó vi phạm chở quá trọng tải hay không phải có sự phối hợp với Thanh tra Sở GTVT đặt trạm cân di động (?).

Cũng theo khảo sát của chúng tôi, tình trạng xe “hổ vồ” có thùng vượt kích thước tiêu chuẩn chung và chở quá tải hiện vẫn diễn ra trên các tuyến đường khác tại Hà Nội như: Xuân Phương, Phạm Văn Đồng, Pháp Vân - Cầu Giẽ và nhiều địa phương khác.

Ông Nguyễn Văn Huyện, Tổng cục trưởng Tổng cục Đường bộ VN cho biết, đến nay vẫn còn 36 tỉnh (chiếm 59,96%) có số lượng xe cắt thành thùng xe thấp như: Hà Nội, Yên Bái, Tuyên Quang, Sơn La, Điện Biên, Khánh Hòa, Gia Lai... Còn loại xe không thuộc diện vi phạm, dù đã vận động tuyên truyền nhiều, nhưng số lượng tự nguyện cắt giảm vẫn ít.

Được biết, loại xe được nhập khẩu trước ngày 1/10/2012 (Thông tư 32 của Bộ GTVT có hiệu lực) tuy thùng xe có thể cao hơn 1m nhưng chỉ được chở đến giới hạn 60 cm. Loại nhập sau thời điểm trên, có giới hạn chiều cao thùng xe 60 cm. Các trường hợp nhập sau 1/10/2012, nếu có thùng xe cao hơn 60 cm đều do tự ý cơi nới và thuộc diện buộc phải cắt giảm kích thước.

Chiếc xe này vừa vi phạm chở quá tải vừa vi phạm kích thước thùng chở hàng - Ảnh: Trần Duy

Ít doanh nghiệp, chủ xe tự nguyện cắt thùng

Trong nỗ lực kiểm soát tải trọng phương tiện, Cục Đăng kiểm VN đề xuất Bộ GTVT ban hành cơ chế khuyến khích chủ xe tự nguyện cắt thùng xe (nhập trước 1/10/2012). Tuy nhiên, do tình trạng xe cơi nới thùng, chở quá tải vẫn diễn ra phổ biến nên rất ít doanh nghiệp, chủ phương tiện muốn tự giác cắt thùng để tránh bị “thiệt thòi”.

Cụ thể, chủ phương tiện được khuyến khích tự cắt giảm chiều cao thùng xuống 60 cm để phù hợp với tiêu chuẩn chung được áp dụng từ cuối năm 2012 đến nay. Cơ chế khuyến khích đã tạo điều kiện cho doanh nghiệp, như chỉ phải cắt giảm chiều cao thay vì cả chiều dài thùng xe, được tăng thêm sức chở bằng với khối lượng thùng đã cắt giảm, không phải làm hồ sơ cải tạo, miễn phí kiểm định.

Cơ chế trên được áp dụng từ tháng 4/2015 với ước tính đối tượng là khoảng 32.000 xe (chủ yếu xe “hổ vồ” nhập từ Trung Quốc), nhưng theo thống kê của Cục Đăng kiểm VN, đến nay, tổng số mới có 93 phương tiện thực hiện. Lãnh đạo một số đơn vị đăng kiểm xe cơ giới cho biết, hầu hết doanh nghiệp vận tải, chủ phương tiện đều đã biết đến cơ chế của Bộ GTVT về khuyến khích cắt giảm kích thước thùng xe, nhưng chần chừ không thực hiện.

Ông Mai Đại Độ, Giám đốc Trung tâm Đăng kiểm xe cơ giới Tuyên Quang cho biết: “Có gần chục chủ phương tiện đến hỏi cách cắt giảm chiều cao thành thùng nhưng sau đó không thực hiện. Họ đề nghị được giữ chiều cao thùng khoảng 100 cm, thay vì 60 cm. Tuy nhiên, cơ quan đăng kiểm phải tuân thủ các tiêu chuẩn kỹ thuật chung nên không thể đáp ứng”.

Theo ông Nguyễn Hữu Trí, Phó cục trưởng Cục Đăng kiểm VN, nguyên nhân rất ít chủ phương tiện tự nguyện cắt giảm chiều cao thùng xe vẫn do tâm lý người nọ nhìn người kia. Cùng đó, việc xử lý xe chở đầy thùng, quá tải ở nhiều địa phương chưa thực sự quyết liệt. “Khi có lực lượng chức năng của địa phương này làm nghiêm, xử lý mạnh xe quá tải, xe chở vượt chiều cao tiêu chuẩn thùng, chủ phương tiện lại đưa xe sang địa phương khác hoạt động mà không gặp vấn đề gì, tạo tâm lý so bì”, ông Trí nói.

Ông Trí cũng cho rằng, tới đây cần quy định trường hợp xe có kích thước thùng hàng không phù hợp, bị phát hiện vi phạm chở quá tải sẽ bị cưỡng chế cắt giảm kích thước thùng ngay. Khi đó, việc ngăn chặn vi phạm tái cơi nới sẽ hiệu quả hơn. Cùng đó, lực lượng chức năng cần làm quyết liệt hơn, xử nghiêm mọi trường hợp vi phạm mới ngăn chặn tận gốc xe cơi nới, quá tải.

Xử lý hàng loạt xe cơi thùng, quá tải