Vì sao họa sĩ Nguyễn Nhân bị kỷ luật?

Bức tranh "biển chết" của họa sĩ Nguyễn Nhân được cho là vi phạm bản quyền (ảnh được trưng bày tịa buổi họp báo)

Chiều 3/7, Hội văn học nghệ thuật (VHNT) tỉnh Trà Vinh đã tổ chức họp báo công bố thông tin về việc xử lý kỷ luật họa sĩ Nguyễn Nhân liên quan đến tác phẩm “Biển chết”. Ông Lê Văn Bài, Chủ tịch Hội VHNT Trà Vinh khẳng định, xử lý kỷ luật họa sĩ Nguyễn Nhân vì vi phạm bản quyền.

Kỷ luật vì vi phạm bản quyền

Thông tin từ HỘI VHNT Trà Vinh cho biết, tháng 7/2016, Hội VHNT Trà Vinh tổ chức Cuộc thi Sáng tác Mỹ thuật năm 2016. Ngày 5/7/2016, Ban Tổ chức và Ban Giám khảo Cuộc thi trao giải Ba cho tác phẩm “Biển chết” của họa sĩ Nguyễn Nhân.

Tuy nhiên, khi Tạp chí Văn nghệ Trà Vinh (Xuân Đinh Dậu) đăng tải các tác phẩm mỹ thuật được giải năm 2016, ban biên tập tạp chí và thường trực Hội VHNTTV nhận được nhiều ý kiến phản hồi bức tranh “Biển chết” rất giống với bức ảnh “Điêu đứng vì biển chết” của nhóm nhà báo PVT - Thành Quang, đăng trên Báo Thanh Niên số ra ngày 21/4/2016. Cùng lúc đó, VTV1 công bố bức ảnh này trên màn ảnh, gây bức xúc trong giới họa sĩ, văn nghệ sĩ Trà Vinh.

Ngày 23/1, Chi hội Mỹ thuật Trà Vinh đã có buổi làm việc, đề nghị họa sỹ Nguyễn Nhân viết tường trình về sự việc trên. Trong bản tường trình, họa sĩ Nguyễn Nhân thừa nhận “đã phóng tác từ ảnh chụp trắng đen…, đã một phần nào đó sao chép bản quyền. Tôi thành thật nhận lỗi với tác giả mà tôi chưa biết tên, hoàn toàn nhận lỗi với chi hội”.

Ngày 14/3/2017, Ban Chấp hành Chi hội Mỹ thuật tổ chức họp có mời các họa sĩ thuộc chi hội về dự. Tại đây, họa sĩ Nguyễn Nhân tiếp tục thừa nhận: “đã sai như đã tường trình và hội xử lý thế nào tôi cũng chấp nhận”. Tất cả các ý kiến của các họa sĩ dự họp đều khẳng định bức tranh “Biển chết” là sao chép bức ảnh “Điêu đứng vì biển chết” kể cả hình ảnh, bố cục, tên tác phẩm nên rõ ràng đã vi phạm bản quyền tác giả. Trên cơ sở đó, đề nghị Ban Kiểm tra, Ban thường vụ Hội xử lý nghiêm theo quy định.

Bức ảnh của “Điêu đứng vì biển chết” của nhóm nhà báo PVT – Thành Quang (ảnh được trưng bày tịa buổi họp báo)

Sau đó, Hội VHNT Trà Vinh ban hành quyết định kỷ luật họa sĩ Nguyễn Nhân với hình thức kỷ luật cảnh cáo, thời gian thử thách 1 năm; Hủy kết quả và thu hồi Giải Ba cuộc thi Sáng tác Mỹ thuật tỉnh Trà Vinh năm 2016 với tác phẩm "Biển chết". Ngoài ra, quyết định còn buộc hoạ sĩ Nguyễn Nhân phải nộp lại chứng nhận giải thưởng và tiền thưởng 2 triệu đồng; Thu hồi kinh phí hỗ trợ sáng tác mỹ thuật năm 2016 là 3,2 triệu đồng. Trong thời gian thử thách, họa sĩ Nguyễn Nhân không được tham gia cuộc thi Mỹ thuật VHNT Trà Vinh tổ chức.

Sau khi ra quyết định kỷ luật họa sỹ Nguyễn Nhân, Hội VHNT Trà Vinh còn tiếp nhận được một bức ảnh chụp lại từ tranh sơn dầu của họa sĩ Lê Thế Anh - Hà Nội có tên là “Sông chết”, tác phẩm đạt Huy Chương Bạc của Hội đồng Nghệ thuật, Hội Mỹ thuật Việt Nam năm 2010. Như vậy, họa sĩ Nguyễn Nhân không chỉ sao chép tác phẩm ảnh của nhà báo Thành Quang mà còn sao chép tranh của họa sĩ Lê Thế Anh.

Tại buổi họp báo, ông Lê Văn Bài, Chủ tịch Hội văn học nghệ thuật Trà Vinh cho biết, thường trực hội văn học nghệ thuật Trà Vinh khẳng định: Trong bức tranh Biển chết”, họa sĩ Nguyễn Nhân đã thừa nhận là phóng tác từ bức ảnh “Điêu đứng vì biển chết” của nhóm nhà báo PVT – Thành Quang nhưng không được phép của tác giả và cũng không ghi tên tác giả của tác phẩm nguyên sinh vào.

“Việc hủy kết quả giải Ba của bức tranh “Biển chết” hoàn toàn vì lý do vi phạm bản quyền, chứ không vì nội dung phản ảnh của bức tranh có liên quan đến các vấn đề có tính nhạy cảm, tính chính trị”, ông Bài khẳng định.

Tôi cũng có sai và không khiếu nại gì

Liên quan đến vụ việc, phân trần với Báo Giao thông, họa sĩ Nguyễn Nhân cho biết: Tháng 6/2016, ông ấp ủ đề tài về môi trường biển. Bức tranh của ông mang chủ đề chính là biển bị ô nhiểm, làm người dân sống với nghề đánh bắt phải lao đao vì cá chết... trước khi vẽ bức “Biển chết” ông có thấy bức ảnh trên báo khá đẹp .

"Tôi chủ quan phóng tác vẽ lại từ ảnh chụp của tờ báo mà tôi vô tình thấy được và vẽ ra màu với bút pháp mỹ thuật, cùng với ánh trăng và cô gái chết lịm giữa biển khơi. Như vậy tôi cũng có sai. tôi nhiều lần tìm kiếm tác giả bức ảnh để xin lỗi nhưng chưa tìm được. Bây giờ hội kỷ luật thì tôi đành chịu. Qua đây cho tôi xin lỗi, tôi nhận có sai và cũng không muốn thưa kiện gì. Bây giờ tôi chỉ muốn nhận lại bức tranh, đưa con tin thần của tôi mà thôi”, ông Nhân phân trần.