Vì sao mùa đông không lạnh, cuối năm xuất hiện bão bất thường?

Mùa đông năm nay có nhiệt độ tăng cao hơn so với trung bình nhiều năm. Ảnh: Ngô Vinh

Trước những diễn biến bất thường của tình hình thời tiết mùa đông đang diễn ra, PV Báo Giao thông đã có cuộc trao đổi với ông Nguyễn Đức Hòa, Phó trưởng phòng Dự báo khí tượng hạn vừa, hạn dài (Trung tâm Dự báo Khí tượng thủy văn Trung ương)

Thưa ông, nhận định “mùa đông không lạnh” liệu có đúng với tình hình thời tiết đang diễn ra?

Mùa đông năm nay có thể nhận định chung là một mùa đông ấm hơn so với trung bình nhiều năm (TBNN). Nhiệt độ trong các tháng từ tháng 10/2015 đến tháng 4/2016 trên phạm vi toàn quốc có xu hướng cao hơn TBNN từ 0,5 - 1,50C.

Nhiệt độ trong những tháng chính của mùa đông tại miền Bắc (từ tháng 12/2015 đến tháng 2/2016) có xu hướng cao hơn TBNN, rét đậm-rét hại có khả năng không kéo dài, tuy nhiên vẫn có thể xuất hiện các đợt khoảng 4-7 ngày.

Hiện tượng nắng oi kéo dài giữa mùa đông, xen với một vài đợt không khí lạnh ngắn như thời gian vừa qua, liệu có phải là bất thường? Nguyên nhân do đâu, thưa ông?

Chính vì không khí lạnh tác động ít và không kéo dài nên nhiệt độ các tháng vừa qua đều cao hơn  trung bình, mặt khác nếu xét nền nhiệt độ được dự báo cao hơn từ 0,5-1,5 độ thì chưa hẳn được gọi là ấm bất thường. Bởi lẽ dựa vào chuỗi số liệu thống kê khi nhiệt độ trung bình tháng cao hơn ở mức trên 20C thì mới có thể thấy được sự ấm hơn rõ rệt so với TBNN.

Có nhiều nguyên nhân gây ra mùa đông ấm và El Nino cũng là một trong những tác nhân gây ra nhiệt độ cao hơn bình thường. Theo thống kê nhiều năm cho thấy, trong các năm El Nino mạnh, nền nhiệt độ trung bình ở hầu hết các khu vực của nước ta có xu hướng cao hơn TBNN và xuất hiện nhiều hơn các kỷ lục về nắng nóng. Trong những tháng mùa đông, hiện tượng rét đậm - rét hại thường ít hơn TBNN và không kéo dài.

Cụ thể, dự báo diễn biến của thời tiết từ nay tới dịp nghỉ Tết Dương lịch sẽ ra sao, thưa ông?

Ông Nguyễn Đức Hòa, Phó trưởng phòng Dự báo khí tượng hạn vừa, hạn dài (Trung tâm Dự báo Khí tượng thủy văn Trung ương).

Sau những ngày nền nhiệt tăng do không khí lạnh suy yếu, một đợt không khí lạnh mới với cường độ khá mạnh vừa tác động vào miền Bắc. Dự báo, ngày 15/12 trời sẽ rét ở các tỉnh đồng bằng và trung du Bắc bộ, riêng khu vực vùng núi xuất hiện rét đậm, những nơi có địa hình núi cao trời rét hại. Sau đó đến ngày 16 và ngày 17, không khí lạnh vẫn tiếp tục tăng cường xuống phía Nam, đồng thời tác động kết hợp của hệ thống khí quyển ở mực trên cao nên trời sẽ tiếp tục nhiều mây, nền nhiệt độ trong ngày không có khả năng tăng lên được, thậm chí còn giảm sâu thêm.

Rét đậm sẽ xảy ra diện rộng trên toàn khu vực Bắc bộ với nhiệt độ trung bình ngày phổ biến dưới ngưỡng 15 độ. Vùng núi có nơi còn xảy ra rét hại với nhiệt độ trung bình ngày giảm thấp dưới 13 độ. Sang ngày 18 nhiệt độ về đêm giảm sâu thêm, trong khi đó ban ngày mức nhiệt lại tăng chậm.

Đến ngày 19 và 20/12 quá trình tăng nhiệt tiếp tục diễn ra nhưng rất chậm nên cái rét vẫn bao trùm trên toàn khu vực nhưng rét đậm, rét hại chỉ còn tập trung chủ yếu ở các tỉnh vùng núi. Qua đợt rét đậm này mới có thể nhận định chính xác thời tiết của dịp nghỉ Tết.

El Nino mạnh sẽ khiến thời tiết cả mùa Đông Xuân 2015 - 2016 thay đổi ra sao?

Theo dự báo trên thì El Nino 2015 sẽ đạt cường độ tương đương với El Nino mạnh kỷ lục 1997 - 1998. Ngoài ra, có đến trên 90% khả năng El Nino sẽ kéo dài đến hết mùa Đông Xuân 2015 - 2016. Như vậy, ngoài cường độ mạnh, nhiều khả năng El Nino 2014 - 2016 cũng sẽ trở thành một trong những El Nino kéo dài nhất trong khoảng 60 năm qua.

Ngoài ra, trong các năm El Nino thường xuất hiện những cơn bão mạnh hoặc hoạt động trái quy luật hàng năm. Cụ thể, những tháng cuối năm 2015 sẽ còn có khả năng xảy ra khoảng 3-4 cơn bão, áp thấp nhiệt đới hoạt động trên biển Đông, trong đó khoảng 1-2 cơn bão sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến đất liền nước ta.

Xin cảm ơn ông!

Không khí lạnh gây rét đậm, siêu bão Melor đổi hướng