Vụ giám đốc đăng kiểm bị tạm giữ: Lộ rõ bất cập sau bỏ quy hoạch

Số lượng trung tâm đăng kiểm tăng chóng mặt

Theo thống kê từ Phòng kiểm định xe cơ giới, Cục Đăng kiểm VN, tổng số Trung tâm đăng kiểm (TTĐK) trên cả nước hiện đạt 279, trong đó có 20 TTĐK thuộc Cục, 64 TTĐK thuộc các Sở GTVT, Sở GTVT – XD địa phương và có đến 195 TTĐK tư nhân (chiếm 70% tổng các TTĐK toàn quốc). Cả nước hiện có 494 dây chuyền kiểm định.

Đại diện Phòng kiểm định xe cơ giới cho biết, từ khi Nghị định 139/2018 quy định về kinh doanh dịch vụ kiểm định xe cơ giới (thay thế Nghị định số 63/2016) có hiệu lực, không còn quy định điều kiện khi xây dựng TTĐK phải thỏa mãn Quy hoạch tổng thể mạng lưới các đơn vị đăng kiểm như trước đây, số lượng TTĐK đã gia tăng nhanh chóng.

Cụ thể, năm 2018, toàn quốc chỉ có 172 TTĐK, nhưng đến nay (sau gần 4 năm), số lượng TTĐK đã tăng thêm 107 trung tâm, chủ yếu là đơn vị tư nhân.

Cục Đăng kiểm VN cho biết, việc gia tăng nhanh các TTĐK khiến việc cạnh tranh diễn ra khốc liệt, họ tìm đủ mọi cách để thu hút khách hàng. Cũng từ đó xảy ra tình trạng TTĐK, đăng kiểm viên vi phạm quy trình, tiêu chuẩn trong kiểm định xe. Hay nói cách khác đã khiến những tiêu cực trong kiểm định xe cơ giới diễn ra nghiêm trọng hơn.

Thực tế, các doanh nghiệp tư nhân hoạt động chủ yếu vì lợi nhuận. Khi mới hoạt động, trước số lượng lớn các TTĐK trên địa bàn, nhiều TTĐK muốn tăng khả năng cạnh tranh, thu hút lượng xe tới kiểm định đã đồng ý đăng kiểm cho những phương tiện lỗi, bị các TTĐK khác từ chối và mặc cả để các chủ xe “chi” tiền nhằm được bỏ qua lỗi không đạt.

Trường hợp của TTĐK 6602D (Đồng Tháp) bị bắt quả tang nhận hối lộ để kiểm định cho các xe không đạt vừa qua là một ví dụ điển hình. Theo cơ quan CSĐT Công an huyện Châu Thành (tỉnh Đồng Tháp), riêng trong ngày 14/10, TTĐK 6602D đã đăng kiểm 44 phương tiện, thu tiền hối lộ là 20,5 triệu đồng.

Trước đó, từ đầu năm 2022 đến ngày 21/9/2022, Cục Đăng kiểm VN cũng đã đình chỉ 12 đăng kiểm viên trong vòng 1 tháng, 3 đăng kiểm viên trong vòng 2 tháng; thu hồi Giấy chứng nhận đăng kiểm viên 1 trường hợp. Cùng với đó đình chỉ 3 nhân viên nghiệp vụ trong đó có 1 trường hợp trong vòng 1 tháng và 2 trường hợp trong vòng 2 tháng. Ngoài ra có 5 dây chuyền kiểm định và 1 TTĐK bị đình chỉ 1 tháng.

Những hành vi trên đã vi phạm quy trình, tiêu chuẩn trong kiểm định xe cơ giới, khiến các phương tiện không đảm bảo điều kiện để tham gia giao thông an toàn, ảnh hưởng lớn đến uy tín của ngành. Không những thế còn vi phạm quy định của pháp luật.

Cục Đăng kiểm VN cho biết, mặc dù cơ quan này đã triển khai nhiều phương pháp để giám sát hoạt động của các trung tâm đăng kiểm, kiểm soát chặt bằng phần mềm đăng kiểm nhưng không thể kiểm soát 100% trước những hành vi cố tình sai phạm một cách tinh vi của các TTĐK hay đăng kiểm viên.

Để hạn chế tối đa những tiêu cực trong kiểm định xe, tới đây, Cục Đăng kiểm VN sẽ tiếp tục nghiên cứu, nâng cấp hoàn thiện phần mềm công nghệ (có thể phát hiện, nhận dạng xe “thay thế” xe bị lỗi được đưa vào dây chuyền kiểm định hòng “qua mặt” cơ quan quản lý) và tăng cường công tác phúc tra kết quả kiểm định và rà soát cơ sở dữ liệu phần mềm kiểm định để hậu kiểm, xử nghiêm các sai phạm khi phát hiện.

Đề xuất sửa đổi, bổ sung quy hoạch TTĐK các địa phương

Theo Cục Đăng kiểm VN, theo Nghị định 139/2018 quy định về kinh doanh dịch vụ kiểm định xe cơ giới (thay thế Nghị định số 63/2016), người muốn đầu tư chỉ cần thành lập doanh nghiệp. Trước khi xây dựng TTĐK chỉ cần thông báo cho Cục Đăng kiểm VN về địa điểm, thời gian dự kiến hoàn thành và đi vào hoạt động. Khi xây dựng xong, Cục Đăng kiểm VN đánh giá phù hợp với quy chuẩn kỹ thuật quốc gia, đáp ứng điều kiện nhân sự tối thiểu là cấp phép.

Mặc dù lợi ích thấy rõ nhất của việc thực hiện xã hội hóa đăng kiểm là thuận lợi cho chủ phương tiện và người dân được lựa chọn nơi đăng kiểm gần nhất, hưởng chất lượng dịch vụ tốt hơn, thời gian giải quyết thủ tục nhanh hơn.

Tuy nhiên, trước những bất cập của việc gia tăng nhanh các TTĐK, đại diện Cục Đăng kiểm VN cho biết, tới đây, cần nghiên cứu để đề xuất bổ sung, sửa đổi Nghị định 139, theo hướng quy định khoảng cách nhất định giữa 2 TTĐK tránh trường hợp nơi có quá nhiều còn nơi lại quá ít khiến người dân vẫn gặp khó khăn trong kiểm định xe, và hạn chế những cạnh tranh không lành mạnh, những tiêu cực trong kiểm định. Tuy nhiên, để có thể đưa ra quy định về khoảng cách hợp lý cần phải nghiên cứu đánh giá một cách bài bản, toàn diện.

Ngoài ra có thể tính tới phương bỏ quy hoạch tổng thể và giao trách nhiệm cho từng địa phương căn cứ vào tình hình phát triển kinh tế - xã hội, số lượng và sự gia tăng các phương tiện trên địa bàn để ban hành quy hoạch riêng mạng lưới các TTĐK cần có theo từng giai đoạn, sao cho phù hợp.

Cục Đăng kiểm lên tiếng việc một giám đốc bị tạm giữ hình sự vì nhận hối lộ