Cao tốc Cần Thơ - Cà Mau vẫn chờ cát

Thừa người, thiếu việc ở mỏ cát

Những ngày đầu tháng 4/2024, những chuyến sà lan chở cát cung cấp cho công trường dự án cao tốc Bắc - Nam đoạn Cần Thơ - Cà Mau (gồm hai dự án thành phần: Cần Thơ - Hậu Giang và Hậu Giang - Cà Mau) vẫn đều đặn ra vào mỏ cát do Công ty TNHH sản xuất và xây dựng Thi Sơn (nhà thầu thi công) trực tiếp khai thác.

Ông Nguyễn Thái Sơn, Đội trưởng đội khai thác cát của nhà thầu cho biết, mỏ cát được tỉnh Đồng Tháp cấp cho Công ty Thi Sơn theo cơ chế đặc thù thuộc xã Định Yên, huyện Lấp Vò, bắt đầu khai thác từ giữa tháng 12/2023. Mỏ có diện tích gần 21ha, tổng trữ lượng cát san lấp được phép khai thác là hơn 482.000m3, công suất khai thác là 357.282m3/năm.

Đến nay, tổng trữ lượng nhà thầu đã khai thác là 131.600m3. Theo tính toán, trên phạm vi công việc đảm nhận (5km đường), nhà thầu Thi Sơn cần tới 700.000m3 cát.

Tuy vậy, hiện mỗi tháng công ty chỉ được phép khai thác 50.000m3/tháng, chưa đáp ứng được nhu cầu thi công.

"Với trữ lượng khai thác tối đa chỉ 2.500m3/ngày, công việc chỉ cần một buổi sáng là hoàn thành. Máy móc, công nhân thường xuyên rơi vào cảnh "thừa người, thiếu việc". Trong thời gian chờ cát về công trường, mỗi ngày hao phí mà công ty phải chịu khoảng 100 triệu đồng. Công ty đã đề xuất cấp thẩm quyền cho phép nâng trữ lượng khai thác thêm 30.000m3 cát/tháng. Nếu trong tháng 4, đề xuất được chấp thuận, việc thi công sẽ rất thuận lợi", ông Sơn chia sẻ.

Chậm tiến độ 6 tháng

Tham gia thi công cao tốc đoạn Cần Thơ - Cà Mau, từ tháng 2/2024, Công ty TNHH Xây dựng công trình và Thương mại Hoàng Anh cũng được tỉnh Đồng Tháp cấp phép khai thác trực tiếp mỏ cát tại xã Tân Khánh Trung, huyện Lấp Vò với diện tích gần 37ha, tổng trữ lượng được phép khai thác trên 1,1 triệu m3. Công suất khai thác hơn 885.600m3/năm, thời gian khai thác là 18 tháng.

Ông Vũ Hồng Sơn, cán bộ điều hành mỏ cát thuộc Công ty Hoàng Anh cho biết đến nay, tổng trữ lượng cát được nhà thầu đưa về công trường đạt 136.000 m3. Tuy nhiên, công suất khai thác hiện chỉ được khoảng 2.500m3/ngày, trong khi nhu cầu thực tế cần 3.000-4.000m3/ngày. "Chúng tôi đã hoàn thành các hồ sơ, thủ tục xin phép được nâng trữ lượng khai thác hằng ngày. Vấn đề bây giờ là chờ cơ quan chức năng phê duyệt", ông Sơn nói.

Tìm hiểu của PV, phục vụ thi công cao tốc đoạn Cần Thơ - Cà Mau, có 7 mỏ cát đã được tỉnh Đồng Tháp bàn giao theo cơ chế đặc thù đã khai thác nhiều tháng qua. Tuy nhiên, thời gian khai thác chỉ diễn ra từ 7h - 17h hằng ngày, hầu hết công nhân chỉ cần làm việc hơn nửa ngày đã hoàn thành khối lượng. "Thời gian chết" ở mỏ quá nhiều, trong khi công trường lại "đói" vật liệu.

Ông Lê Đức Tuân, Phó giám đốc Ban quản lý dự án Mỹ Thuận cho biết, sau hơn một năm thi công, sản lượng thực hiện tại hai dự án thành phần thuộc cao tốc Cần Thơ - Cà Mau chỉ đạt khoảng 24% giá trị hợp đồng, chậm so với tiến độ khoảng 6 tháng. Nguyên nhân chủ yếu là do thiếu cát.

Trước đó, Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo tỉnh An Giang, Đồng Tháp mỗi địa phương ưu tiên bố trí 7 triệu m3, Vĩnh Long bố trí 5 triệu m3. Trong đó, năm 2023, An Giang và Đồng Tháp bố trí trước 3,3 triệu m3, riêng Vĩnh Long là 2,5 triệu m3.

Đến nay, các địa phương mới xác định được nguồn bố trí cho dự án khoảng 16 triệu m3 từ 15 mỏ cấp mới và nguồn tăng 50% công suất các mỏ đang khai thác. Để hoàn thành dự án trong năm 2025, khối lượng cát về công trường phải đạt khoảng 11,64 triệu m3.

Dù vậy, đến nay công trường mới tiếp nhận được 3 triệu m3, đạt 26%. Trong khi đó, thời gian thi công xử lý nền đất yếu từ 10-12 tháng và thời gian chờ lún khoảng 8-10 tháng. Nếu nguồn cát không được khơi thông sớm, dự án rất khó đáp ứng tiến độ.

Tiếp tục đánh giá nâng công suất

Theo lãnh đạo Ban quản lý dự án Mỹ Thuận, căn cứ nhu cầu hiện tỉnh An Giang còn thiếu khoảng 1 triệu m3, tỉnh Vĩnh Long thiếu khoảng 2 triệu m3. Chủ đầu tư đang làm việc với địa phương để bổ sung thêm các mỏ.

Với 7 mỏ trên địa bàn tỉnh Đồng Tháp, hiện các nhà thầu đang làm thủ tục đánh giá lại đánh giá tác động môi trường để tăng công suất khai thác. Hồ sơ đã được trình, đang chờ Sở Tài nguyên và Môi trường đánh giá, trình UBND tỉnh phê duyệt.

Trao đổi với Báo Giao thông, ông Nguyễn Thế Minh, Phó cục trưởng Cục Quản lý đầu tư xây dựng (Bộ GTVT) cho biết, ngoài các mỏ cát được cấp trên địa bàn tỉnh Đồng Tháp, toàn bộ các mỏ được tỉnh An Giang, Vĩnh Long cấp phép sẽ được khai thác từ khoảng 15/4 tới đây.

"Vướng mắc lớn nhất là công suất khai thác tại các mỏ đều chưa đáp ứng yêu cầu. Giải quyết nhu cầu trước mắt, tại Đồng Tháp, các nhà thầu đang triển khai công tác đánh giá tác động môi trường. Dự kiến, công suất các mỏ sẽ được nâng thêm từ 30-70%. Kết quả quan trắc cho thấy, việc nâng công suất là hoàn toàn khả thi", ông Minh nói.

Đẩy nhanh thủ tục khai thác cát biển

Một tín hiệu tích cực được lãnh đạo Cục Quản lý đầu tư xây dựng tiết lộ là thủ tục khai thác mỏ cát biển đang được tỉnh Sóc Trăng đẩy nhanh. Nếu thuận lợi, mỏ cát biển có thể khai thác từ đầu đến giữa tháng 5.

"Theo đánh giá, công suất khai thác mỏ cát biển có thể đạt 40.000-50.000m3/ngày. Ban quản lý dự án Mỹ Thuận đang đăng ký khai thác từ 6-7 triệu m3. Nguồn cát biển cộng với việc nâng công suất khai thác cát sông, nhu cầu vật liệu cơ bản được đáp ứng", ông Minh chia sẻ.

Thông tin cụ thể hơn, ông Lê Đức Tuân cho biết, các nhà thầu đang triển khai thủ tục xin mở mỏ cát biển tại Sóc Trăng với tổng khối lượng xin cấp phép khai thác khoảng 6 triệu m3.

Để thủ tục khai thác cát biển sớm hoàn thành, bên cạnh việc nghiên cứu rút ngắn thời gian thực hiện, đơn vị quản lý dự án đã kiến nghị tỉnh Sóc Trăng chỉ đạo các cơ quan chức năng triển khai song song các thủ tục cấp mỏ cát biển cho nhà thầu sau khi có văn bản ủy quyền từ Bộ Tài nguyên và Môi trường để hoàn thành thủ tục trong tháng 4 và khai thác vào đầu tháng 5/2024.

"Chúng tôi cũng kiến nghị địa phương chỉ đạo các sở, ngành liên quan rà soát các thủ tục và hướng dẫn nhà thầu thực hiện các nghĩa vụ tài chính theo quy định và các loại thuế, phí liên quan. Trường hợp chưa xây dựng được đơn giá thuế, phí để áp dụng ngay, cần vận dụng theo đơn giá của tỉnh Trà Vinh hoặc các tỉnh khác có nội dung tương tự", ông Tuân nói.