Hết đường nhập nhèm thuê kho, bể chứa để làm đầu mối xăng dầu?

Đây là văn bản hướng dẫn thực hiện một số quy định của Nghị định 80 về kinh doanh xăng dầu được ban hành hồi tháng 11 năm ngoái. Đồng thời, sửa đổi, bổ sung, bãi bỏ một số thông tư đã ban hành trước đó.

Siết quy định về kho, bể chứa xăng dầu

Điểm mới trong Nghị định 80 so với các nghị định trước đây là đại lý bán lẻ xăng dầu được lấy hàng tối đa từ ba thương nhân (có thể là thương nhân đầu mối hoặc phân phối - gọi chung là thương nhân cấp nguồn), thay vì chỉ được nhập hàng từ duy nhất một nguồn.

Theo đó, dự thảo lần này quy định thương nhân bán lẻ xăng dầu có trách nhiệm ký hợp đồng làm đại lý bán lẻ với các thương nhân.

Trường hợp thương nhân là đại lý bán lẻ xăng dầu (có nhiều cửa hàng xăng dầu) đã được cấp Giấy xác nhận đủ điều kiện làm đại lý bán lẻ xăng dầu trước đó, thì khi ký hợp đồng đại lý với hai hoặc ba thương nhân cấp nguồn, thương nhân có trách nhiệm lập hồ sơ gửi Sở Công thương các tỉnh, để sửa đổi, bổ sung thông tin về thương nhân cung cấp xăng dầu trong Giấy xác nhận đủ điều kiện làm đại lý bán lẻ xăng dầu và Giấy chứng nhận cửa hàng đủ điều kiện bán lẻ xăng dầu.

Nếu thương nhân là đại lý bán lẻ chỉ có một cửa hàng, thì cần báo cáo sở công thương các tỉnh để sửa đổi Giấy chứng nhận cửa hàng đủ điều kiện bán lẻ xăng dầu.

Tại dự thảo thông tư này, điểm đáng chú ý nhất là việc Bộ Công thương nêu rõ trách nhiệm báo cáo tình hình sử dụng kho xăng dầu - một vấn đề nóng được Thanh tra Chính phủ cho rằng gây nên nhập nhèm trong cấp phép kinh doanh xăng dầu.

Kết luận thanh tra xăng dầu của Thanh Tra Chính phủ công bố hồi đầu năm nêu rõ: Nhiều thương nhân đầu mối kinh doanh xăng dầu và thương nhân phân phối ký hợp đồng thuê kho, bể chứa xăng dầu chỉ theo mùa vụ. Thực tế cho thấy, trong nhiều năm, nhiều hợp đồng thuê kho, bể chứa xăng dầu không phát sinh gửi hàng, thanh lý hợp đồng... gây ảnh hưởng đến nguồn cung xăng dầu cho thị trường.

"Đây là một trong những nguyên nhân dẫn đến các vi phạm ở khâu cấp phép và thực hiện các điều kiện cấp phép của Bộ Công thương, các thương nhân đầu mối kinh doanh xăng dầu và thương nhân phân phối xăng dầu", theo kết luận thanh tra, Bộ Công thương đã thiếu kiểm tra, giám sát, quản lý lỏng lẻo, không kịp thời phát hiện các vi phạm trong việc duy trì điều kiện về kho, bể chứa, về hệ thống phân phối xăng dầu...

Vì vậy, với quy định mới này kỳ vọng thị trường sẽ siết lại những lỗ hổng trên. Cụ thể, thương nhân đầu mối kinh doanh xăng dầu, thương nhân phân phối xăng dầu đi thuê kho xăng dầu, hoặc có kho xăng dầu thuộc sở hữu mà cho các thương nhân khác thuê, thì phải có trách nhiệm báo cáo định kỳ hàng quý, trước ngày 10 của tháng đầu tiên của kỳ tiếp theo về tình hình sử dụng kho và cho thuê kho.

Sở Công thương các tỉnh sẽ kiểm tra, giám sát tình hình sử dụng kho thuê của thương nhân kinh doanh xăng dầu trên địa bàn. Trường hợp phát hiện vi phạm, Sở Công thương kịp thời báo cáo về Bộ Công thương để phối hợp quản lý.

Hai bộ cùng điều hành giá xăng dầu

Liên quan đến nguyên tắc điều hành giá xăng dầu, Bộ Công thương giữ quan điểm là cơ quan chủ trì, phối hợp với Bộ Tài chính điều hành giá bán xăng dầu, điều hành trích lập và chi sử dụng Quỹ bình ổn giá.

Công tác điều hành giá xăng dầu, điều hành trích lập và chi sử dụng Quỹ bình ổn giá xăng dầu trong từng kỳ điều hành phải có ý kiến tham gia của Bộ Tài chính bằng văn bản.

Mức trích lập và chi sử dụng Quỹ bình ổn giá tại thời điểm công bố giá cơ sở thực hiện trên cơ sở ý kiến tham gia của Bộ Tài chính, khi có ý kiến khác nhau, Bộ Công thương quyết định và chịu trách nhiệm; trường hợp cần thiết, báo cáo Thủ tướng Chính phủ.

Bộ này muốn bổ sung quy định, định kỳ, trước ngày 29 của tháng cuối quý, thương nhân đầu mối sản xuất xăng dầu báo cáo sản lượng bán xăng dầu trong nước theo từng chủng loại để tổng hợp tính toán, xác định tỷ trọng (%) sản lượng xăng dầu từ nguồn trong nước và nhập khẩu trong công thức giá cơ sở.

Dự thảo thông tư cũng đề xuất bãi bỏ các Điều 10, Điều 11, Điều 12 Thông tư liên tịch số 39 năm 2014 của Bộ trưởng Bộ Công thương, Bộ trưởng Bộ Tài chính quy định về phương pháp tính giá cơ sở; Cơ chế hình thành, quản lý, sử dụng Quỹ Bình ổn giá và điều hành giá xăng dầu.