Đề xuất lấy tên gọi là Quỹ tài chính nhà ở quốc gia

Theo đó, HoREA đề nghị thí điểm thành lập Quỹ nhà ở quốc gia để phát triển nhà giá rẻ tại các đô thị lớn với tên gọi là Quỹ tài chính nhà ở quốc gia. Quỹ này có hội đồng quản lý quỹ để thống nhất quản lý, vận hành nguồn vốn tài chính hỗ trợ phát triển 2 loại nhà là nhà ở xã hội và nhà ở thương mại giá rẻ.

Theo ông Lê Hoàng Châu, Chủ tịch HoREA, trong Luật Nhà ở 2023, tài chính để phát triển nhà ở đã quy định các nguồn vốn để phát triển nhà ở bao gồm: Nguồn vốn của Nhà nước để phát triển nhà ở; vốn để phát triển nhà ở thương mại; vốn để phát triển nhà ở xã hội và quy định nguyên tắc huy động, sử dụng vốn để phát triển nhà ở.

Theo ông Châu, luật cũng quy định, vay vốn ưu đãi thông qua Ngân hàng Chính sách xã hội để phát triển nhà ở xã hội; nhưng Luật Nhà ở 2023 chưa quy định thiết chế Quỹ tài chính để phát triển nhà ở. 

Do đó, hiện nay rất cần thiết và cấp bách phải xây dựng nghị quyết thí điểm của Quốc hội cho phép thành lập Quỹ nhà ở quốc gia với tên gọi là Quỹ tài chính nhà ở quốc gia được quản trị bởi hội đồng quản lý quỹ. 

Điều này thống nhất quản lý, vận hành, sử dụng các nguồn vốn để phát triển nhà ở, trong đó có Quỹ tài chính để phát triển nhà ở xã hội, để hỗ trợ nguồn vốn phát triển nhà giá rẻ tại các đô thị lớn theo chỉ đạo của Tổng Bí thư Tô Lâm.

Ông Châu cũng cho biết, từ năm 2004, thành phố Hồ Chí Minh đã thành lập Quỹ phát triển nhà ở. Quỹ này sử dụng nguồn vốn ngân sách địa phương để đầu tư các dự án nhà ở xã hội và hỗ trợ tài chính cho cán bộ, công chức, viên chức Nhà nước, cán bộ lực lượng vũ trang tạo lập nhà ở với suất vay hiện nay là 900 triệu đồng, lãi suất vay 4,7%/năm trong 15 năm để mua căn nhà đầu tiên.

Đến nay, đã có hơn 5.500 người mua được nhà ở theo chính sách này, do đó việc thành lập Qũy nhà ở quốc gia để phát triển nhà giá rẻ tại các đô thị lớn theo chỉ đạo của Tổng Bí thư Tô Lâm là rất cần thiết để thống nhất thực hiện trong cả nước.

Chỉ định thầu xây dựng nhà ở xã hội vốn ngân sách

HoREA cũng kiến nghị thí điểm cho phép cơ quan có thẩm quyền quyết định đầu tư dự án nhà ở xã hội bằng ngân sách Nhà nước hoặc nguồn vốn công đoàn và được chỉ định đơn vị tư vấn thiết kế, không phải thực hiện đấu thầu lựa chọn đơn vị tư vấn thiết kế.

Ông Châu cho biết biết lý do đề xuất này là, Luật Quy hoạch đô thị và nông thôn 2024 quy định: "Việc lựa chọn tổ chức tư vấn lập nhiệm vụ quy hoạch, quy hoạch đô thị và nông thôn sử dụng vốn ngân sách nhà nước thực hiện theo quy định của Luật này và pháp luật về đấu thầu".

Do đó, hiện nay, cần thiết xây dựng nghị quyết thí điểm cho phép cơ quan có thẩm quyền quyết định đầu tư dự án nhà ở xã hội bằng vốn đầu tư công hoặc nguồn vốn công đoàn. Nhà ở xã hội xây dựng nguồn vốn này được chỉ định đơn vị tư vấn thiết kế, mà không phải thực hiện đấu thầu lựa chọn đơn vị tư vấn thiết kế.

Việc này để giảm được ít nhất 1 tháng thực hiện thủ tục hành chính này, bởi lẽ việc đầu tư dự án nhà ở xã hội bằng nguồn vốn công đoàn thì được quản lý theo quy định của pháp luật về đầu tư công, tương tự như trường hợp sử dụng vốn đầu tư công.

HoREA cũng đề nghị thí điểm cho phép thực hiện dự án đầu tư xây dựng nhà lưu trú công nhân ngoài khu công nghiệp và cho phép ủy ban nhân dân cấp tỉnh chỉ định chủ đầu tư dự án đầu tư xây dựng nhà ở xã hội, nhà lưu trú công nhân trong trường hợp sử dụng đất do cơ quan, tổ chức của Nhà nước quản lý.

Tổng Liên đoàn lao động Việt Nam được chỉ định chủ đầu tư dự án nhà lưu trú công nhân ngoài khu công nghiệp trong trường hợp sử dụng nguồn vốn công đoàn, để phù hợp với thực tiễn có nhiều khu công nghiệp, khu chế xuất, khu công nghệ cao (cũ) không còn quỹ đất để bố trí làm nhà lưu trú công nhân và trên thực tế có một số địa phương thực hiện các dự án nhà lưu trú công nhân nằm ngoài khu công nghiệp, khu chế xuất, khu công nghệ cao, HoREA kiến nghị.