Đối với các doanh nghiệp cảng biển khu vực Cái Mép - Thị Vải, việc hình thành khu thương mại tự do gắn với cảng biển tại khu vực Cái Mép Hạ có thể mang tới nhiều cơ hội đột phá.
Cơ hội thành trung tâm trung chuyển của thế giới
Việc hình thành khu thương mại tự do gắn với cảng biển sẽ làm gia tăng sản lượng hàng hóa thông qua các cảng tại khu vực (Trong ảnh: Tàu vào làm hàng tại cảng Gemalink Cái Mép)
Vừa hình dung đến khu thương mại tự do Cái Mép Hạ với những chính sách phát triển kinh tế - thuế quan cạnh tranh, tạo được ưu thế đặc thù, riêng biệt, ông Đỗ Công Khanh, Chủ tịch HĐQT Cảng Gemalink không giấu kỳ vọng sẽ có những thay đổi mang tính đột phá cho khu vực cảng biển Cái Mép - Thị Vải.
Theo ông Khanh, cụm cảng biển Cái Mép - Thị Vải đã lọt top 19 cảng của thế giới có thể tiếp nhận các siêu tàu container lớn nhất, xếp thứ 11 thế giới về hiệu quả hoạt động (theo đánh giá của Ngân hàng thế giới).
Hệ thống cảng nước sâu này còn có vị trí địa lý chiến lược, nằm gần tuyến hàng hải quốc tế, liên kết đồng bộ, liên hoàn giữa vùng Đông Nam Bộ với các vùng khác trên cả nước, các quốc gia trong khu vực và toàn thế giới, nằm cách sân bay quốc tế Long Thành khoảng 30km.
“Việc hình thành khu thương mại tự do gắn với cảng biển sẽ làm gia tăng sản lượng hàng hóa thông qua các cảng tại khu vực, đưa Cái Mép - Thị Vải trở thành trung tâm trung chuyển của thế giới”, ông Khanh nhìn nhận.
Thực tế, theo các chuyên gia, trong thương mại quốc tế, hàng hóa luân chuyển giữa các nước thường bị “làm khó” bởi hàng rào thuế quan và hàng rào phi thuế quan như giấy phép, hạn ngạch, kiểm tra chuyên ngành...
Thương mại tự do là hoạt động thương mại mà ở đó các loại hàng rào kể trên được xóa bỏ hoặc giảm tối đa.
“Các khu thương mại tự do thường được thiết lập ở gần các cảng biển chính, sân bay quốc tế và cửa khẩu đường bộ. Nếu một khu thương mại tự do gắn liền với một cảng thì cảng đó còn được gọi là cảng tự do (free port)”, một chuyên gia nói và cho biết hiện ở châu Âu có 82 khu thương mại tự do hoặc cảng tự do.
Theo Phó Chủ tịch Hiệp hội cảng biển VN Trần Khánh Hoàng, việc có một khu thương mại tự do không chỉ thu hút các nhà đầu tư, tạo nên những giá trị về kinh tế mà các cảng biển cũng được hưởng lợi. Chưa kể, khu vực Cái Mép Hạ tuy diện tích nhỏ nhưng lại có cảng nước sâu.
Cần cơ chế riêng để phát triển
Tuy nhiên, các chuyên gia cho rằng để hình thành được khu thương mại tự do gắn với cảng biển, còn rất nhiều việc phải làm.
Nằm trên trục đường xuyên Á, Bà Rịa - Vũng Tàu sở hữu hệ thống cảng nước sâu xếp vào loại đặc biệt của quốc gia, có thể tiếp nhận tàu container trọng tải hơn 250.000 tấn. Địa phương có 50 dự án cảng hoạt động với tổng mức đầu tư khoảng 5 tỷ USD và công suất 252 triệu tấn hàng hóa mỗi năm. Nổi bật trong số đó, cảng nước sâu Cái Mép - Thị Vải là một trong 20 cảng lớn nhất thế giới, có thể đón những tàu hàng lớn nhất hành tinh đến bốc dỡ hàng hóa. Đây cũng là cụm cảng duy nhất ở miền Nam có những chuyến tàu chở hàng thẳng đến châu Âu, châu Mỹ.
Theo ông Trần Khánh Hoàng, tại Việt Nam, cảng Cát Lái từng được thí điểm cảng mở (được coi như một phần của khu thương mại tự do) song không hiệu quả vì thiếu cơ chế riêng: “Cơ chế không mở sẽ tự “bóp chết” cảng mở”.
Đồng quan điểm, ông Phan Hoàng Vũ, Phó Tổng giám đốc Công ty TNHH Liên doanh dịch vụ container quốc tế cảng Sài Gòn - SSA (SSIT) chia sẻ, để phát triển khu thương mại tự do và cảng biển thành cảng trung chuyển quốc tế, yếu tố cần là sự liên kết với các hãng tàu lớn quốc tế. Hiện nay, những cảng trung chuyển thành công trên thế giới như Busan (Hàn Quốc), Singapore, Tanjung Pelepas (Malaysia)... đều có sự hậu thuẫn của các hãng tàu hàng đầu thế giới.
Lãnh đạo SSIT cũng cho rằng, hệ thống cảng biển Cái Mép hiện nay có thể đáp ứng lượng hàng hóa thông qua khoảng 7,5 triệu Teu. Tuy nhiên, để đáp ứng nhu cầu tăng trưởng thời gian tới, sẽ phải cần tăng thêm năng lực.
Cùng đó, việc các cầu cảng bị chia cắt cũng khiến các doanh nghiệp cảng biển trăn trở. Để thành cảng gắn với khu thương mại tự do, giữa các cảng cần có sự liên kết. Theo quy định hiện nay, để vận chuyển hàng liên cảng, doanh nghiệp phải làm một số thủ tục như mở tờ khai vận chuyển độc lập, kẹp chì niêm phong với container có hàng…
“Sự luân chuyển giữa các cảng cần thông thoáng mới thúc đẩy lượng hàng qua cảng. Những quy định khó khăn sẽ làm phát sinh chi phí và các hãng tàu lớn không muốn điều này. Chúng ta không thay đổi và hoàn thiện, họ sẽ chọn nơi khác”, ông Vũ nhận định.
Theo ông Đỗ Công Khanh, các doanh nghiệp cần đầu tư phát triển thêm các hệ thống vệ tinh, tiếp tục mở rộng quy mô cảng, nâng cao năng lực khai thác và đầu tư trang thiết bị, công nghệ hiện đại. Doanh nghiệp cũng cần phát triển thêm các dịch vụ giá trị gia tăng cung cấp cho khách hàng ngày càng nhiều tiện ích, nâng cao chất lượng dịch vụ.
“Để làm điều đó, ngoài sự nỗ lực của doanh nghiệp, rất cần sự đồng hành, quan tâm, hỗ trợ tạo điều kiện của các cơ quan ban ngành, có cơ chế đặc thù cho riêng khu cảng Cái Mép như ưu tiên đẩy nhanh tiến độ nạo vét tuyến luồng, chính sách giá linh hoạt, kịp thời…”, ông Khanh nói.
Khẩn trương xác định địa điểm xây dựng
Theo Nghị quyết 24 về phương hướng phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh vùng Đông Nam bộ đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 vừa được Bộ Chính trị ban hành, sẽ hình thành “Khu thương mại tự do gắn với cảng biển tại khu vực Cái Mép Hạ” tại tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu.
Để sớm hình thành Khu thương mại tự do Cái Mép Hạ theo Nghị quyết 24, tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu sẽ khẩn trương xác định vị trí, quy mô khu thương mại tự do; giao cơ quan chuyên môn xác định cụ thể diện tích, địa điểm xây dựng khu thương mại tự do với tọa độ địa lý, ranh giới cụ thể...
Thời gian qua, Bà Rịa - Vũng Tàu đã chủ động cập nhật chủ trương phát triển khu thương mại tự do vào Quy hoạch tỉnh thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050; tổ chức lập quy hoạch Trung tâm logistics Cái Mép Hạ với diện tích 1.686,73ha; lập Báo cáo nghiên cứu tiền khả thi dự án để trình cấp có thẩm quyền chấp thuận chủ trương đầu tư.
Bình luận bài viết (0)
Gửi bình luận