Trở lại những “tọa độ lửa” trên đường Trường Sơn

Đoàn công tác Bộ GTVT do Thứ trưởng Lê Đình Thọ dẫn đầu và lãnh đạo CIENCO5 viếng các nghĩa trang liệt sĩ ngành GTVT

Trên những đại ngàn Trường Sơn hùng vĩ, anh linh liệt sĩ vẫn vọng mãi, sáng ngời tinh thần dân tộc, truyền thống đi trước mở đường…

Mở đường giữa "làn mưa bom đạn"

Tháng 7 lịch sử, Đoàn CBCNV Tổng công ty Xây dựng công trình giao thông 5-CTCP (CIENCO5) trực tiếp về Quảng Bình, thành kính thắp nén tâm nhang lên từng nấm mộ liệt sĩ tại các nghĩa trang Tân Ấp, Thọ Lộc, Vạn Ninh. Trong số các nghĩa trang của ngành GTVT, CIENCO5 hiện đang là đơn vị chăm sóc nhiều nhất với 3 nghĩa trang - nơi yên nghỉ của gần 1.200 liệt sĩ cùng bản hùng ca bất tử Ban Xây dựng 67 (XD67) - tiền thân CIENCO5.

Ngày thắp nén hương cho đồng đội, ông Nguyễn Văn Châu (SN 1941), nguyên Trưởng ban Kiểm soát CIENCO5 giọng trầm lắng nhớ lại giây phút phải tự tay đào đất chôn 12 liệt sĩ anh hùng. Năm 1968, một đoàn vận tải đi qua đường 15 trong đêm bất ngờ rơi vào trận địa bom tọa độ của địch. Một tổ TNXP 12 người được lệnh tìm đường cho đoàn xe tránh trận địa. Đêm tối, tổ TNXP cầm đuốc sáng thu hút máy bay địch để đoàn vận tải lưu thông. Khi đoàn xe vừa thoát ra khỏi điểm oanh tạc, 12 ngọn đuốc vụt tắt, tất cả đều hóa đuốc sáng trước những màn mưa bom của kẻ thù. “Sáng hôm sau trở lại trận địa, chúng tôi chia nhau tìm thi thể đồng đội rồi tập trung đào hố chôn cất. Cả đoàn quyết định ngồi lại bên phần mộ đến chiều tối”, ông Châu nghẹn ngào.

Lặng lẽ ở góc nghĩa trang Thọ Lộc (Vạn Trạch, Bố Trạch, Quảng Bình), ông Nguyễn Tam Nghệ Hưng, Chủ tịch Công đoàn CIENCO5 xúc động: “Đây là nơi an nghỉ của hơn 160 cán bộ, đội viên TNXP 25 (tiền thân của Công ty CP Xây dựng công trình 525). Mỗi tấm bia mộ như dệt lên hình ảnh cán bộ, chiến sĩ TNXP mở đường, giữ đường trên các trọng điểm dốc Đồng Tiền; Km12; ngầm Khe Tang - Km14; cua chữ A - Km79; ngầm Ta Lê - Km82; ngầm Cà Roòng - Km54; ngầm AKy - Km60; vách đá Km68 -Km76; đỉnh đèo Phu La Nhich - Km 82+700 của đường 20 Quyết Thắng.

Ông Hồ Văn Chi (SN 1945, quê huyện Đô Lương, Nghệ An), nguyên cán bộ Ban xây dựng 67, nguyên Phó tổng giám đốc CIENCO5, hồi ức với những tấm gương hi sinh kiên cường, anh dũng của Tổ C5, Đội TNXP 25 khi được phân công phụ trách đoạn cua chữ A. Sợ C5 quá sức chịu đựng trước bom đạn của kẻ thù, Ban Chỉ huy đội TNXP 25 quyết định thay thế C5 bằng đơn vị khác. Được tin, toàn thể cán bộ, đội viên C5 đã làm đơn tình nguyện ở lại. Có người cắn ngón tay lấy máu ký vào đơn thề “Quyết tử cho cua chữ A quyết thắng”, không một ai chịu rời vị trí.

Theo ông Lê Bá Thơm, Trưởng ban liên lạc Ban Xây dựng 67, chỉ tính riêng cua chữ A đã có đến 52 chiến sỹ TNXP C5 hy sinh. Không phải ngẫu nhiên trong hồi ức “Đường xuyên Trường Sơn”, Trung tướng Đồng Sỹ Nguyên, nguyên Tư lệnh Bộ tư lệnh 559 từng thốt lên: “Ở hướng đường 20, các trọng điểm ATP (gọi tắt là cua chữ A - ngầm Ta lê - đèo Phu La Nhích) suốt 1 tuần lễ không khác gì sa mạc lửa phải hứng chịu gần 5 vạn quả bom - thử hỏi có đường nào, ngầm gì tồn tại được bởi sức công phá của lượng thuốc nổ khổng lồ đó”.

Thống kê chưa đầy đủ, từ ngày 1/1 - 30/10/1968 địch đã đánh vào cầu đường Ban Xây dựng 67 tổng số 11.860 trận, với 194.095 quả bom phá. Bình quân mỗi cây số đường phải chịu 311 quả bom; mỗi chiến sỹ giao thông Ban Xây dựng 67 phải hứng chịu 43 quả bom phá (chưa kể hàng ngàn quả bom bi và đạn pháo của địch).

Tri ân

Theo ông Thơm, gần 10 năm sống bám đường, chiến đấu và lao động trên dãy Trường Sơn, các cán bộ, chiến sỹ Ban Xây dựng 67 viết lên những khúc tráng ca mở đường bất tận. Ngoài ra, Ban Xây dựng 67 còn có trên 3.200 người là thương binh và hàng nghìn người là bệnh binh, sống với chứng tích chiến tranh. Ngay sau khi thống nhất đất nước, Ban Xây dựng 67 - CIENCO5 đã tổ chức các đoàn tìm kiếm, quy tập được mộ các liệt sĩ về 3 nghĩa trang: Thọ Lộc, Tân Ấp và Vạn Ninh.

Thắp nén nhang lên từng ngôi mộ liệt sĩ, ông Lê Quang Vinh, Tổng giám đốc CIENCO5 nói: “Năm nào cũng thế, những ngày tháng 7, đơn vị đều tổ chức các đoàn “về nguồn” thăm viếng, thắp hương tưởng nhớ các anh hùng liệt sỹ. Mỗi nghĩa trang là mỗi khúc tráng ca, mỗi nấm mộ ghi dấu những tấm gương anh dũng hi sinh của lớp lớp thế hệ ngành GTVT”. Là thế hệ lãnh đạo tiếp nối của CIENCO5, nhưng ông Vinh luôn ý thức mạch nguồn truyền thống, “sợi chỉ đỏ” kết nối suốt các thế hệ Ban Xây dựng 67 - CIENCO5 hiện nay.

Ông Nguyễn Tam Nghệ Hưng cho hay, đơn vị rất chú trọng đến công tác đền ơn đáp nghĩa, xã hội từ thiện. Ngoài chăm sóc, tôn tạo 3 nghĩa trang, CIENCO5 cũng nhận phụng dưỡng suốt đời 10 Bà mẹ Việt Nam Anh hùng, đóng góp, ủng hộ các địa phương xây dựng hàng trăm nhà tình nghĩa cho các cựu TNXP… với số tiền lên đến hàng chục tỷ đồng. Mới đây, CIENCO5 phát động đến toàn thể CBCNV đóng góp ngày công, nhân công tổ chức chỉnh trang, cải tạo bệ, bia mộ, bình hương ở cả ba nghĩa trang.

Dịp 27/7 năm nay, Trưởng ban liên lạc Nguyễn Bá Thơm tổ chức các đoàn thăm hỏi, tặng hơn 1.400 suất quà (trị giá 500.000 đồng/suất) cho các gia đình liệt sĩ, thương bệnh binh Ban Xây dựng 67 - CIENCO5 có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn.

Chuyện về những ngày mở đường Trường Sơn huyền thoại