Vụ bắt ông Đỗ Thắng Hải: Bất thường việc cấp phép kinh doanh xăng dầu cho Xuyên Việt Oil

Ngày 21/12, Bộ Công an cho biết Cơ quan An ninh điều tra Bộ công an đã khởi tố bị can, bắt tạm giam ông Đỗ Thắng Hải (sinh năm 1963, Thứ trưởng Bộ Công thương) về tội nhận hối lộ.

Biện pháp tố tụng được thực hiện khi Bộ Công an điều tra vụ án vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước gây thất thoát, lãng phí; Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng; Đưa hối lộ; Nhận hối lộ; Lợi dụng chức vụ, quyền hạn gây ảnh hưởng đối với người khác để trục lợi xảy ra tại Công ty TNHH Thương mại vận tải và du lịch Xuyên Việt Oil và một số cơ quan, tổ chức liên quan.

Theo tìm hiểu của Báo Giao thông, Thứ trưởng Đỗ Thắng Hải trực tiếp chỉ đạo Vụ Thị trường trong nước, đơn vị phụ trách vấn đề xăng dầu. Còn Xuyên Việt Oil chưa đáp ứng điều kiện về hệ thống phân phối xăng dầu nhưng vẫn được cấp phép kinh doanh với tư cách doanh nghiệp đầu mối.

Trực tiếp chỉ đạo lĩnh vực xăng dầu

Ông Đỗ Thắng Hải là người phát ngôn của Bộ Công thương, thường xuyên tham gia và trả lời các vấn đề nóng của ngành tại họp báo Chính phủ thường kỳ.

Ông Hải được bổ nhiệm làm Thứ trưởng Bộ Công thương từ tháng 1/2014. Trước đó, ông Đỗ Thắng Hải từng giữ các chức vụ: Giám đốc Trung tâm Giao dịch quốc tế, Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI); Trưởng phòng Hợp tác quốc tế, Cục Xúc tiến thương mại, Bộ Thương mại cũ; Phó cục trưởng Cục Xúc tiến thương mại rồi Cục trưởng Cục Xúc tiến thương mại, Bộ Công thương.

Ở Bộ Công thương, ông Hải chỉ đạo công tác trong lĩnh vực phát triển thị trường trong nước, xúc tiến thương mại, công nghiệp cơ khí, công nghiệp chế tạo, công nghiệp hỗ trợ, luyện kim và khoáng sản (trừ lĩnh vực dầu khí và than). Trực tiếp phụ trách Vụ Thị trường châu Âu - châu Mỹ, Cục Công nghiệp và trực tiếp chỉ đạo lĩnh vực xăng dầu, xúc tiến thương mại, thị trường các nước châu Âu, châu Mỹ; Cục Công tác phía Nam, Trung tâm Y tế - Môi trường lao động công thương, Trung tâm Thông tin công nghiệp và Thương mại, Báo Công thương, Tạp chí Công thương, Nhà Xuất bản Công thương, Văn phòng Ban chỉ đạo liên ngành hội nhập quốc tế về kinh tế.

Ông Hải cũng chỉ đạo thực hiện quản lý Nhà nước đối với lĩnh vực Thép, Tổng công ty Xăng dầu Việt Nam, Tổng công ty Máy động lực và Máy nông nghiệp – CTCP (VEAM), Tổng công ty Máy và Thiết bị công nghiệp – CTCP (MIE), Tổng công ty Cổ phần Xây dựng công nghiệp Việt Nam (VINAINCON).

Vụ Thị trường trong nước cũng là đơn vị chịu sự chỉ đạo trực tiếp của ông Đỗ Thắng Hải. Đơn vị này phụ trách các vấn đề về lĩnh vực xăng dầu.

Nhiều vi phạm trong quản lý kinh doanh xăng dầu

Theo tài liệu của Báo Giao thông, cuối năm 2022, Thanh tra Bộ Công thương có kết luận thanh tra về việc chấp hành pháp luật trong kinh doanh xăng dầu của các đầu mối kinh doanh xăng dầu ở phía Nam.

Kết luận thanh tra chỉ ra loạt tồn tại, hạn chế, thiếu sót, vi phạm của các thương nhân đầu mối trong quá trình hoạt động kinh doanh xăng dầu và các đơn vị liên quan. Trong đó, có việc một số thương nhân không đáp ứng điều kiện về hệ thống phân phối xăng dầu theo quy định của Nghị định 83 và Nghị định 95 (sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định 83).

Điều đáng nói, kết luận thanh tra cũng chỉ rõ các tồn tại, hạn chế, thiếu sót, vi phạm của cơ quan chức năng có liên quan. Theo đơn vị thanh tra, báo cáo của các thương nhân đầu mối gửi về hằng năm đã thể hiện hành vi vi phạm hành chính trong kinh doanh xăng dầu, việc duy trì hệ thống phân phối theo quy định.

Tuy nhiên, một số vụ, cục thuộc Bộ Công thương với vai trò là cơ quan quản lý đã chưa kịp thời kiểm tra, đối chiếu, rà soát các báo cáo này; Chậm trễ trong việc phát hiện các hành vi vi phạm hành chính và kiến nghị người có thẩm quyền xử phạt vi phạm hành chính, áp dụng các hình phạt theo quy định.

“Qua công tác kiểm tra hồ sơ cấp phép, kiểm tra thực tế tại đơn vị trước khi cấp phép của một số thương nhân đầu mối, đoàn kiểm tra do Vụ Thị trường trong nước chủ trì đã phát hiện hành vi vi phạm hành chính, việc chưa đáp ứng điều kiện để cấp giấy phép kinh doanh xuất, nhập khẩu xăng dầu nhưng không chuyển hồ sơ và kiến nghị người có thẩm quyền giải quyết theo quy định của pháp luật”, kết luận nêu rõ.

Đơn vị thực hiện thanh tra cho rằng một số Vụ, Cục thuộc Bộ Công thương với vai trò cơ quan tham mưu đã chưa tham mưu đầy đủ với lãnh đạo Bộ để thực hiện chức năng hướng dẫn thực hiện hoạt động kinh doanh, phân phối xăng dầu; Kiểm tra, giám sát thương nhân tuân thủ các điều kiện và các quy định tại Nghị định số 83.

Riêng với Công ty TNHH Thương mại vận tải và du lịch Xuyên Việt Oil, kết luận thanh tra đã chỉ ra nhiều điều bất thường tại doanh nghiệp này. Cụ thể, một trong những điều kiện quan trọng để Xuyên Việt Oil có được giấy phép làm đầu mối là đáp ứng về hệ thống phân phối, bên cạnh các quy định về cầu cảng, kho chứa, phương tiện vận chuyển…

Để đủ điều kiện về hệ thống phân phối, có 37 đại lý bán lẻ của Công ty CP Đại Đồng Xuân được Công ty Xuyên Việt Oil kê khai thuộc hệ thống của mình thông qua cơ chế công ty mẹ - con. Cụ thể, Xuyên Việt có góp vốn trên 50% vào Công ty Đại Đồng Xuân.

Đáng nói là cũng chính trong ngày Bộ Công thương cấp giấy phép kinh doanh xuất nhập khẩu xăng dầu, Công ty Xuyên Việt Oil và Công ty CP Đại Đồng Xuân đã ký kết văn bản hủy bỏ hợp đồng chuyển nhượng cổ phần. Tại thời điểm hủy bỏ hai bên chưa thực hiện bất cứ quyền và nghĩa vụ nào của hợp đồng đã ký kết.

“Điều này là không đúng quy định”, Bộ Công thương nhận định đồng thời kết luận Công ty Xuyên Việt Oil chưa đáp ứng điều kiện về hệ thống phân phối xăng dầu của thương nhân đầu mối kinh doanh xăng dầu (có tối thiểu 40 tổng đại lý hoặc đại lý hoặc thương nhân nhượng quyền bán lẻ xăng dầu).

Năm 2021, công ty này không đăng ký hệ thống phân phối với Bộ Công thương. Trong quá trình thanh tra, doanh nghiệp bị phạt hành chính tới 4 hành vi, trong đó có việc không đăng ký hệ thống phân phối; Không đáp ứng điều kiện hệ thống phân phối; Gian lận trong kê khai đại lý… Đến tháng 7/2022, Công ty TNHH Thương mại vận tải và Du lịch Xuyên Việt Oil đã bị tước quyền sử dụng Giấy phép kinh doanh xuất, nhập khẩu xăng dầu trong vòng 1,5 tháng…

Hàng loạt những vi phạm được chỉ ra trong kết luận thanh tra xăng dầu đã đặt nghi vấn cho những bất thường cấp phép cho các doanh nghiệp đầu mối xăng dầu không đủ điều kiện.

Bộ Công thương lý giải việc rút Xuyên Việt Oil khỏi danh sách kiểm tra

Vụ Thị trường trong nước và Thanh tra Bộ Công thương vừa cung cấp thông tin liên quan lùm xùm sai phạm ở Công ty Xuyên Việt Oil và một số vấn đề của thị trường xăng dầu.