Đại biểu Quốc hội: Dân cầm cố nhà vay ngân hàng 300 triệu, phải mua bảo hiểm 20 triệu

Lo ngại tình trạng chèn ép khách hàng vay vốn mua bảo hiểm

Tiếp tục chương trình kỳ họp bất thường lần thứ 5, chiều nay (15/1), Quốc hội tiến hành thảo luận về dự thảo Luật Các tổ chức tín dụng (sửa đổi).

Phát biểu tại hội trường, đại biểu Phạm Văn Thịnh (đoàn Bắc Giang) quan tâm đến việc ngân hàng thương mại làm đại lý bảo hiểm nhân thọ.

"Tôi đã phát biểu về nội dung này tại hai kỳ họp, đã được cơ quan soạn thảo tiếp thu một phần nhưng bản thân thấy vẫn còn băn khoăn", ông Thịnh nói.

Đại biểu Thịnh dẫn câu chuyện, một người phụ nữ vì khoản nợ phải trả nên đến ngân hàng thương mại cầm cố sổ đỏ để vay 300 triệu đồng nhưng phải mua bảo hiểm nhân thọ 20 triệu đồng, chỉ còn lại 280 triệu đồng, bước ra khỏi ngân hàng mà hai hàng nước mắt chảy dài kèm tiếng khóc nấc.

"Câu chuyện này tôi tình cờ được gặp khi đến ngân hàng thương mại, điều này đã thôi thúc tôi phát biểu lần nữa về vấn đề này", ông Thịnh nói.

Ông Phạm Văn Thịnh cho hay, kết luận thanh tra của Bộ Tài chính tháng 7/2023 đối với 4 doanh nghiệp bảo hiểm nhân thọ cung cấp sản phẩm bảo hiểm cho khách hàng qua kênh ngân hàng thương mại đã cho thấy tỷ lệ hủy hợp đồng sau năm đầu tiên của khách hàng lên tới 70%.

"Mà hủy năm đầu thì khách hàng mất không số phí đã nộp. Chỉ tính riêng một công ty bảo hiểm nhân thọ bán qua một ngân hàng thương mại đã có số phí bảo hiểm khách hàng hủy sau năm đầu tiên khoảng 2.000 tỷ đồng.

Nhiều ngân hàng còn gợi ý khách hàng vay vốn nộp phí hai năm đầu thì số tiền khách hàng vay vốn phải bỏ thêm còn lên đến 4-8% giá trị khoản vay. Lãi suất thực của vốn đưa ra nền kinh tế do phải mua thêm bảo hiểm nhân thọ có thể tăng lên 50-100% trong hai năm đầu so với lãi suất trên hợp đồng tín dụng", ông Thịnh nói.

Vấn đề thứ hai ông Thịnh nêu là chi phí trả trước của năm đầu tiên cho hợp đồng hợp tác độc quyền mà công ty bảo hiểm trả cho ngân hàng thương mại được công khai khi ký kết chiếm tỷ lệ lớn trong thu nhập sau thuế của ngân hàng.

"Xin nêu số liệu năm 2020 của một số ngân hàng, Vietcombank có lợi nhuận trước thuế là 23.050 tỷ đồng thì phí trả trước cho hợp đồng hợp tác độc quyền bán bảo hiểm nhân thọ đã là 9.200 tỷ đồng; Ngân hàng ACB là 9.596 tỷ đồng thì phí trả trước ngân hàng được hưởng là 8.400 tỷ đồng; chưa tính số hoa hồng đại lý trên số phí bảo hiểm được hưởng theo quy định của kinh doanh bảo hiểm.

Như vậy có thể nói giai đoạn từ 2018 đến 2022, thu nhập từ làm đại lý bảo hiểm nhân thọ của các ngân hàng thương mại chiếm tỷ trọng rất lớn trong lợi nhuận của các ngân hàng thương mại", ông Thịnh phân tích.

Từ những thực tiễn trên, đại biểu Thịnh cho rằng, nếu dự thảo Luật chỉ tiếp thu theo hướng bổ sung quy định "ngân hàng thương mại được thực hiện hoạt động đại lý bảo hiểm theo quy định của pháp luật về kinh doanh bảo hiểm, phù hợp với phạm vi hoạt động đại lý bảo hiểm theo quy định của Thống đốc Ngân hàng Nhà nước" thì sẽ không có gì đảm bảo cho được tình trạng chèn ép khách hàng vay vốn mua bảo hiểm hoặc lợi dụng sự thiếu hiểu biết của khách hàng có tiền gửi tiết kiệm để mua sản phẩm bảo hiểm nhân thọ như thời gian vừa qua.

"Việc bán chéo bảo hiểm nhân thọ qua ngân hàng thương mại dễ dàng đã kéo các ngân hàng thương mại, các công ty bảo hiểm nhân thọ bỏ qua các ranh giới nghề nghiệp, xóa bỏ uy tín được tích lũy để bước vào vòng xoáy tìm kiếm lợi nhuận", ông Thịnh nói.

Từ đó, ông Thịnh đề nghị nếu việc cấm bán chéo bảo hiểm nhân thọ qua ngân hàng thương mại không được thực hiện thì dự thảo Luật cần bổ sung một điều: Giao Chính phủ ban hành văn bản quy định việc kinh doanh các sản phẩm bảo hiểm mà ngân hàng thương mại và các tổ chức tín dụng làm đại lý để đảm bảo công khai, minh bạch, bảo vệ quyền của khách hàng vay vốn cũng như gửi tiết kiệm tại ngân hàng.

"Điều này sẽ tốt cho cả hình ảnh của ngân hàng thương mại và đặc biệt là nghề kinh doanh bảo hiểm nhân thọ, nghề mà đòi hỏi đạo đức và tính nhân văn hơn rất nhiều ngành nghề kinh doanh khác", ông Thịnh nói.

Ủng hộ cấm ngân hàng liên doanh, liên kết bán bảo hiểm

Đại biểu Phạm Văn Hòa (đoàn Đồng Tháp) cũng nhất trí không nên cho phép các ngân hàng liên doanh, liên kết bán bảo hiểm.

Ông Hòa nhấn mạnh hệ lụy của việc các ngân hàng liên doanh, liên kết bán bảo hiểm thời gian qua đã rất rõ ràng. Các công ty bảo hiểm không có trụ sở bảo hiểm mà bán qua ngân hàng nên khách hàng gặp nhiều khó khăn khi có vấn đề cần giải quyết.

Ông Hòa nêu ví dụ cả khu vực đồng bằng sông Cửu Long có 13 tỉnh nhưng chỉ có hai trụ sở công ty bảo hiểm.

"Tôi ủng hộ quan điểm là không cho phép các ngân hàng liên doanh, liên kết bán bảo hiểm", đại biểu Hòa nhấn mạnh.

Cùng quan điểm này, đại biểu Dương Khắc Mai, đoàn Đắk Nông đề nghị ngăn chặn, xử lý đối với các hành vi vi phạm của nhân viên các tổ chức tín dụng, ngân hàng.

Đại biểu Mai cho rằng, hiện đã có các quy định liên quan trong Luật Kinh doanh bảo hiểm năm 2022 và các văn bản pháp luật khác. Tuy nhiên, để bảo vệ tốt hơn quyền lợi của khách hàng, cần luật hóa để ngăn chặn, xử lý đối với các hành vi vi phạm của nhân viên các tổ chức tín dụng, ngân hàng.

Điển hình như việc tư vấn không đầy đủ khiến một số khách hàng nhầm lẫn giữa sản phẩm bảo hiểm và sản phẩm ngân hàng hoặc việc yêu cầu mua bảo hiểm gắn với các khoản vay khi có nhu cầu vay vốn ngân hàng như các phương tiện thông tin đã phản ánh thời gian qua.

Trước các ý kiến trên, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội Vũ Hồng Thanh cho hay, cơ quan thẩm tra và cơ quan soạn thảo sẽ tiếp thu và tiếp tục hoàn thiện dự thảo Luật để trình Quốc hội xem xét thông qua.