Tìm hướng đi phù hợp cho trạm dừng nghỉ cao tốc

Quy mô trạm dừng nghỉ phụ thuộc vào đặc tính vùng miền

Hôm nay (19/7), trong khuôn khổ chương trình khảo sát thực tế, trao đổi kinh nghiệm đầu tư xây dựng hệ thống trạm dừng nghỉ, Hiệp hội các Nhà đầu tư công trình giao thông đường bộ VN (Varsi) đã phối hợp với Tập đoàn Đèo Cả, Cục 16 trực thuộc Tập đoàn Xây dựng Đường sắt Trung Quốc tổ chức Hội thảo Xây dựng trạm dừng nghỉ đường bộ cao tốc tại Việt Nam, nhìn từ kinh nghiệm Trung Quốc.

Tham gia hội thảo còn có đại diện lãnh đạo một số Cục, Vụ thuộc Bộ GTVT, một số đơn vị đào tạo và doanh nghiệp giao thông Việt Nam.

Tại đây, các bên đã thảo luận, trao đổi về các quy định, thực tế đầu tư xây dựng, quản lý vận hành các trạm dừng nghỉ tại Việt Nam và Trung Quốc, từ đó nghiên cứu đề xuất cải tiến phương án triển khai các trạm dừng nghỉ.

Ông Lê Quỳnh Mai, Phó Chủ tịch HĐQT Tập đoàn Đèo Cả cho biết, hệ thống văn bản quy phạm pháp luật, hành lang pháp lý về đầu tư hạ tầng giao thông nói chung, đầu tư trạm dừng nghỉ nói riêng đã và đang được cơ quan có thẩm quyền của Việt Nam rà soát, tiếp tục hoàn thiện.

Riêng tại dự án cao tốc Bắc - Nam phía Đông, quy hoạch mạng trạm dừng nghỉ đã được Bộ GTVT phê duyệt năm 2023 gồm 36 trạm.

Tính đến nay, 6 trạm đã được vận hành, 3 trạm đang được xây dựng, 27 trạm đang tiếp tục được đầu tư.

Xác định trạm dừng nghỉ là công trình an toàn đường bộ phải triển khai đồng thời với đường cao tốc để vận hành đồng bộ, lãnh đạo Tập đoàn Đèo Cả đề xuất cần quy định chi tiết về các nguyên tắc lập đồ án quy hoạch hệ thống trạm dừng nghỉ, định hướng thiết kế trạm dừng nghỉ theo nguyên lý môi trường hài hoà, bền vững, sáng tạo và linh hoạt, hướng tới trạm dừng nghỉ thông minh được vận hành bằng công nghệ thông tin.

"Các cơ quan quản lý nhà nước cũng cần ban hành cơ chế phù hợp, tạo quỹ đất dự phòng cho việc mở rộng trạm dừng nghỉ trong tương lai", ông Mai nói.

Trao đổi với nhà đầu tư trạm dừng nghỉ phía Trung Quốc, ông Lê Quốc Dũng, Quyền Giám đốc Ban QLDA 7 (Bộ GTVT) cho biết, việc đầu tư trạm dừng nghỉ trên các tuyến cao tốc tại Việt Nam mới bắt đầu và đang được Bộ GTVT rốt ráo chỉ đạo đẩy nhanh tiến độ triển khai, đáp ứng nhu cầu của người dân.

"Với lý do đó, chúng tôi rất cầu thị học hỏi, lắng nghe chia sẻ kinh nghiệm từ phía các doanh nghiệp của các quốc gia tiên tiến.

Riêng tại Trung Quốc, tôi rất ấn tượng với quy mô, cách thức triển khai và hoạt động tại trạm dừng nghỉ Hồ Dương Trừng. Trong xây dựng trạm dừng nghỉ nói chung, Trung Quốc có quy định diện tích tối đa/tối thiểu?", ông Dũng đặt vấn đề.

Tiếp lời lãnh đạo Ban QLDA 7, việc đề xuất vị trí và quy hoạch trạm dừng nghỉ được thực hiện thời điểm trước khi xây dựng hệ thống đường cao tốc hay sau khi dự án hoàn thành là câu hỏi được ông Nguyễn Xuân Hưng, Phó trưởng phòng Kế hoạch - Đầu tư (Cục Đường bộ VN) tiếp tục nêu.

Giải đáp vấn đề lãnh đạo Ban QLDA 7 gợi mở, ông Thẩm Kiến Cường, Chủ tịch HĐQT Công ty TNHH Đầu tư Gia Hưng Khải Thông (Chủ đầu tư trạm dừng nghỉ Hồ Dương Trừng - một trong những trạm dừng nghỉ hiện đại bậc nhất tại Trung Quốc hiện nay) cho biết, trước đây, quy định về xây dựng trạm dừng nghỉ của Trung Quốc có nhiều nét tương đồng với Việt Nam. Diện tích mỗi bên được quy định là 8.000m2. Tuy nhiên, đáp ứng nhu cầu thực tế, quy định về diện tích đã được thay đổi rất nhiều.

"Thời điểm hiện tại, Trung Quốc có 186.000km đường bộ cao tốc. Đó là kết quả sau 30 năm phát triển. Việc đầu tư trạm dừng nghỉ cũng tương ứng với thời gian đó.

Trước đây, Bộ Giao thông quy định vị trí trạm dừng nghỉ quy mô nhỏ. Sau nhìn nhận lại lưu lượng, các trạm trước đó quy hoạch nhỏ đã phải nghiên cứu quy hoạch lại với quy mô lớn hơn.

Nói chung, quy mô phụ thuộc vào đặc tính vùng miền (thương mại hay du lịch), lưu lượng xe trên tuyến cao tốc.

Việc quy hoạch trạm dừng nghỉ cũng cần lưu ý hai vấn đề lớn để có hoạch định cụ thể. Đây là cửa ngõ để vào một thành phố, địa phương. Song song với đó, nó còn là mảnh ghép quan trọng trong ngành du lịch", ông Thẩm Kiến Cường nói và cho rằng, việc sớm bổ sung các trạm dừng nghỉ còn thiếu trên các tuyến cao tốc Việt Nam đáp ứng tiêu chuẩn về quy mô, chức năng, tổ chức vận hành là cần thiết.

Với lưu lượng phương tiện trên các tuyến cao tốc Việt Nam hiện tại, diện tích quy hoạch các trạm dừng nghỉ cần được nghiên cứu mở rộng hơn thay vì chỉ dừng lại ở con số tối đa là 5ha.

Trạm dừng nghỉ Trung Quốc được đầu tư thế nào?

Trước đó, Hiệp hội các Nhà đầu tư công trình giao thông đường bộ VN cùng đại diện các Cục, Vụ trực thuộc Bộ GTVT và các doanh nghiệp: Tập đoàn Đèo Cả, Công ty CP xe khách Phương Trang, Công ty cP Xây dựng thương mại 559; Công ty CP Đầu tư và Xây dựng Trung Thành đã có chương trình khảo sát thực tế tại trạm dừng nghỉ Hồ Dương Trừng.

Trạm dừng nghỉ Hồ Dương Trừng trên tuyến cao tốc thuộc thành phố Tô Châu, tỉnh Giang Tô là điểm đến đầu tiên đoàn công tác ghé thăm.

Khánh thành từ năm 2019, trạm dừng nghỉ này được biết đến là hiện đại bậc nhất tại Trung Quốc với tổng diện tích khuôn viên lên đến 50ha.

Ngoài việc sở hữu bãi đỗ xe rộng, tiện lợi cho các phương tiện giao thông, với diện tích đại sảnh lên tới 36.000m2, trạm dừng nghỉ Hồ Dương Trừng còn là nơi giúp hành khách có những trải nghiệm thú vị các gian hàng ẩm thực, bán đồ đặc sản, cửa hàng tiện lợi… dọc dòng sông nhân tạo rộng 8m, dài 160m. Phía bên ngoài là không gian vãn cảnh thoáng đãng.

Đây cũng là một trong những trạm dừng nghỉ đầu tiên của Trung Quốc có gian hàng triển lãm và bán xe ô tô.

Theo tính toán, mức chi tiêu của mỗi hành khách vào bữa trưa ở trạm dừng nghỉ này trung bình khoảng 65 nhân dân tệ/người.

Đảm bảo sự thống nhất trong quá trình vận hành và hiệu quả đầu tư trạm dừng nghỉ, việc kinh doanh dịch vụ tại các gian hàng cũng do nhà đầu tư trạm dừng nghỉ tự thực hiện, không phải theo hướng cho thuê mặt bằng.

Nhờ tiện ích và dịch vụ đa dạng, trạm Hồ Dương Trừng thu hút đông đảo du khách và lái xe, đặc biệt trong các dịp lễ, Tết, đóng vai trò quan trọng trong việc quảng bá sản phẩm địa phương, góp phần phát triển kinh tế khu vực.

Ông Thẩm Kiến Cường, Chủ tịch HĐQT Khải Thông cho biết, kể từ khi bước vào kinh doanh trạm dừng nghỉ trên cao tốc từ năm 1998, tính đến nay, đơn vị đang kinh doanh 8 cặp trạm dừng nghỉ dọc 25 tuyến đường cao tốc trải dài trên 40 tỉnh, thành phố của Trung Quốc và đang tiếp tục đầu tư nhiều dự án trạm dừng nghỉ khác.

"Đầu tư các khu trạm dừng nghỉ hiện đại, Công ty Khải Thông hướng tới nhiều mục tiêu lớn như: tạo ra một sân chơi mới tập hợp nhiều thương hiệu trong và ngoài nước, là nơi quảng bá giới thiệu với du khách về văn hoá đặc sắc của địa phương; Biến trạm dừng nghỉ trở thành nơi trải nghiệm các hình thức thương mại cả về kinh doanh sản phẩm và dịch vụ trải nghiệm cảnh quan cho hành khách.

Trạm dừng nghỉ cũng đang được Khải Thông đầu tư tích hợp cả online và offline, khách hàng đến đây có thể tìm hiểu sản phẩm được trưng bày và quét mã đặt hàng online.

Tất cả những mục tiêu trên đều nhằm mang đến cho hành khách cảm nhận được sự gần gũi, thân thiện và thoải mái.

Để làm tốt hơn điều đó, công ty chúng tôi đã và đang đẩy mạnh áp dụng công nghệ kỹ thuật số vào quản lý, thu thập dữ liệu độ tuổi các khách hàng đến trạm dừng nghỉ, từ đó có cơ sở phân tích, điều chỉnh lại hình thái kinh doanh và trải nghiệm phù hợp", Chủ tịch HĐQT Công ty Khải Thông chia sẻ.

Cảm ơn Chủ tịch Công ty Khải Thông đã dành thời gian giới thiệu các hoạt động tại trạm dừng nghỉ Hồ Dương Trừng, các dự án trạm dừng nghỉ hoạch định trong tương lai, ông Hồ Minh Hoàng, Chủ tịch HĐQT Tập đoàn Đèo Cả khẳng định, đây không chỉ là kinh nghiệm quý báu đối với các nhà đầu tư hạ tầng giao thông mà còn đối với cả các cơ quan quản lý nhà nước trực thuộc Bộ GTVT của Việt Nam.

"Từ thực tế đầu tư ở trạm dừng nghỉ Hồ Dương Trừng, chúng ta có thể thấy, việc quy hoạch trạm sạc xe điện ở đây được thực hiện sau khi quá trình xây dựng trạm dừng nghỉ hoàn thành.

Từ kinh nghiệm ấy, để đáp ứng nhu cầu trong tương lai, ở Việt Nam, chúng ta cần xem xét việc đề xuất cơ quan quản lý nhà nước sớm nghiên cứu quy hoạch hệ thống trạm sạc trong khu trạm dừng nghỉ. Cùng đó là có cần thiết phải xây dựng quy định về việc ứng dụng công nghệ, liên kết giới thiệu thông tin trạm dừng nghỉ trên tuyến cao tốc ở hệ thống thông tin ở các xe vận tải…", lãnh đạo Tập đoàn Đèo Cả nói.